Dyslexie; wat moet ik doen?

Letterlijk betekent dyslexie; Moeite hebben met leren lezen. Zo’n 5 tot 10 procent van de bevolking blijkt in meerdere of mindere mate dyslectisch te zijn. Hoe kun je dyslexie ontdekken en wat kan je er tegen doen.

Dyslexie

Wat is dyslexie?

Letterlijk betekent dyslexie; Moeite hebben met leren lezen. Meestal wordt de term dyslexie echter ruimer gebruikt en geeft ze aan dat er niet alleen problemen zijn bij het leren lezen, maar ook bij het spellen. Het is een veel voorkomende en hardnekkig probleem. Zo’n 5 tot 10 procent van de bevolking blijkt in meerdere of mindere mate dyslectisch te zijn.

Andere omschrijvingen die gebruikt worden zijn:

• Woordblindheid
• Leesblindheid
• Lees en spellingsproblemen
• Lees en schrijfstoornissen

Dyslexie komt niet alleen bij kinderen, maar ook bij volwassenen voor. Bij kinderen komt dit probleem vooral duidelijk naar voren als ze gaan leren lezen en schrijven (groep 3 van de basisschool) en bij het leren van vreemde talen (brugklas voortgezet onderwijs). Volwassenen met dyslexie blijven veel moeite houden met het invullen van formulieren, het schrijven brieven, etc. volwassenen krijgen ook weer problemen als ze weer opnieuw onderwijs gaan volgen. Omdat niet iedereen op dezelfde manier last heeft van dyslexie, is de behandeling per persoon verschillend. Een goed onderzoek is dan ook altijd de basis voor de behandeling.

Niet alle problemen met lezen en spellen vallen onder de term “dyslexie”. Blinde of dove kinderen, of kinderen die een tijd in het ziekenhuis hebben gelegen, kunnen moeite hebben met lezen en spellen. Hun problemen hebben echter een andere oorzaak en worden niet met de term dyslexie aangeduid.

Kenmerken:

We spreken van dyslexie als zich de volgende kenmerken in meerdere of mindere mate voordoen:

Normale intelligentie

Bij een intelligentietest haalt het dyslectische kind voldoende resultaten, m.n. bij het oplossen van praktische problemen. Moeilijkheden ontstaan bij opgaven maarbij cijfers, letters, woorden of zinnen onthouden moeten worden of waarbij het zijn kennis onder woorden moeten brengen.

Problemen in de taalontwikkeling

Er worden verstoringen of vertragingen in de taalontwikkeling gesignaleerd:

• Laat gaan praten.
• Moeite met onthouden van woorden, versjes en namen.
• Problemen met de uitspraak.

De lees en spellingsproblemen vallen duidelijk op

Vanaf het begin van het leren lezen en spellen zijn er grote problemen, o.a. om te onthouden welke klank bij welke letter hoort en welke letter bij welke klank. Andere vakken zoals rekenen, wereldoriëntatie en expressie gaan over het algemeen goed. De achterstand met lezen en spellen kan al gauw oplopen tot een of twee jaar.

Verschil tussen verwachtingen en prestaties

De ouders noch het kind zijn er op voorbereid dat er grote problemen zullen ontstaan bij het leren lezen en spellen. Het kind maakt een normale verstandige indruk. Het is voor hen een grote teleurstelling dat het leerproces zo moeizaam verloopt.

In een aantal gevallen blijkt er sprake van erfelijkheid te zijn. Een van de ouders of grootouders heeft ook veel problemen met lezen (gehad). Dyslexie komt bij jongens vier maal zoveel voor als bij meisjes.

Onderzoek en behandeling

Om te kunnen vaststellen of er sprake is van dyslexie is een uitgebreid onderzoek noodzakelijk. Dat moet worden verricht door een orthopedagoog of psycholoog die deskundig is op dit gebied.

Het onderzoek bevat de volgende onderdelen:

• gesprek met de ouders om zoveel mogelijk achtergrondinformatie over het kind te krijgen.
• onderzoek naar de intelligentie: wat zijn de zwakke en sterke kanten van de verstandelijke aanleg.
• onderzoek naar de leervoorwaarden: hoe zijn m.n. de auditieve (horen) en visuele (zien) functies ontwikkelen.
• onderzoek naar de leerprestaties: wat is het niveau, wat voor fouten worden er gemaakt en hoe gaat het kind te werk.

Dit onderzoek kan zo nodig aangevuld worden met:

• onderzoek naar de persoonlijkheidsontwikkeling ( gedragsproblemen, faalangst) etc.
• medische neurologisch onderzoek.

Als uw kind in het basisonderwijs zit, kan dit onderzoek op verzoek van de school uitgevoerd worden door de schooladviesdienst. Die adviseert daarna de leerkracht over de behandeling van de problemen en houdt contact met de school om te kijken of het kind zich beter gaat ontwikkelen. Helaas is dit lang niet altijd voldoende om de problemen te verminderen. Dan moet er opnieuw overleg plaatsvinden met de school welke andere hulp mogelijk is. Daarbij valt inschakelen van een particuliere orthopedagoog of remedial teacher, die zich gespecialiseerd heeft in onderzoek en behandeling van dyslexie.