Memantine, medicijn bij Alzheimer: werking en bijwerkingen

Memantine is een medicijn dat wordt voorgeschreven aan patiënten die in matige of ernstige vorm lijden aan de ziekte van Alzheimer. Het middel is alleen op recept verkrijgbaar en wordt voorgeschreven door een specialist die ruime ervaring heeft met patiënten met dementie. De werkzame stof is memantine. Het medicijn is ook verkrijgbaar onder de namen: Ebixa en Nemdatine. Dit medicijn kan de ziekte niet genezen maar het kan soms een gunstig effect hebben op het geheugen en het dagelijks handelen van de patiënt.

• Medicijnen bij de ziekte van Alzheimer
• Wat is memantine?
• Medicijn wordt voorgeschreven aan patiënten met de ziekte van Alzheimer
• Producent
• Bijwerkingen
• Memantine in tabletvorm of druppels
• Medicijn vergeten in te nemen
• Hoe lang mogen patiënten dit medicijn gebruiken?
• Auto rijden
• Alcohol en memantine
• Stoppen met memantine

Medicijnen bij de ziekte van Alzheimer

Medicijnen die de ziekte van Alzheimer kunnen genezen zijn ook in 2018 nog niet beschikbaar. Wereldwijd heeft de Stichting Alzheimer Nederland sedert 1993 in totaal 230 onderzoeken gesteund met méér dan 23 miljoen euro. Eind 2017 werd bekend dat een onderzoek door de firma Pfizer naar nieuwe geneesmiddelen, die de ziekte moeten genezen, werd gestaakt omdat men te weinig voortgang heeft geboekt. Toch is het soms wel mogelijk met behulp van medicijnen de ziekte wat te vertragen. Een medicijn dat regelmatig goede resultaten geeft is memantine.

Wat is memantine?

Memantine is een medicijn dat wordt voorgeschreven aan patiënten die lijden aan de ziekte van Alzheimer. Het gaat hierbij om patiënten die in matige of ernstige vorm lijden aan de ziekte van Alzheimer. Het middel blokkeert de te grote hoeveelheid glutamaat. Glutamaat is een stof die van nature voorkomt in onze hersenen. Memantine kan de dementie niet genezen maar het kan bij sommige patiënten wel de verschijnselen van de ziekte tijdelijk verminderen. De werkzame stof is memantinehydrochloride. Er kan een gunstig effect optreden in het dagelijks handelen, het geheugen en de omgang met de naaste. Dit effect is niet bij alle patiënten merkbaar en het is ook niet te voorspellen of de patiënt wel of geen baat zal hebben bij dit middel. Dat maakt het lastig om te besluiten wel of niet te starten met dit middel. De uitkomst is onzeker en dan is de vraag of de kans op bijwerkingen opweegt tegen de kans op verbetering. Bij sommige patiënten is verbetering merkbaar, sommigen blijven stabiel en er zijn ook patiënten bij wie het medicijn niet werkt. Dan zal de behandelend arts de medicatie stop zetten. Men zal dit medicijn alleen voorschrijven als er een mantelzorger aanwezig is. Dit kan een partner of familielid zijn die de medicatie kan toedienen. Men wil meestal proberen om zo lang mogelijk samen thuis te blijven wonen en dit middel kan daar soms aan bijdragen. Is de patiënt eenmaal opgenomen in een verzorging- of verpleeghuis dan zal men niet snel dit medicijn toedienen, er is immers geen mantelzorger aanwezig.

Medicijn wordt voorgeschreven aan patiënten met de ziekte van Alzheimer

Het medicijn wordt voorgeschreven aan patiënten die lijden aan een matige of ernstige vorm van de ziekte van Alzheimer. Deze mensen lijden aan geheugenverlies. De patiënt raakt hierdoor verward en verdrietig. Het verlies van het geheugen is te wijten aan een verstoring van de berichtsignalen in de hersenen. De hersenen bevatten N-Methyl-D-aspartaat-receptoren ((NMDA) die zijn betrokken bij de overdracht van zenuwsignalen die belangrijk zijn bij het geheugen. Memantine werkt op deze receptoren en verbetert de overdracht van zenuwsignalen en het geheugen. Er zijn patiënten die het gevoel hebben dat het geheugen wat beter functioneert bij het gebruik van dit medicijn en dat heeft zowel voor de patiënt als voor zijn of haar omgeving een gunstig effect.

Producent

De Firma Sandoz is vergunninghouder voor het in de handel brengen van het medicijn in Nederland. Zij zijn een bedrijfstak van Novartis, een van de grootste farmacieondernemingen ter wereld. Memantine is sedert 1983 op de markt en alleen op recept verkrijgbaar. Ebixa wordt op de markt gebracht door de firma Lundbeck.B.V. Het geneesmiddel Nemdatine wordt op de markt gebracht door Aurobindo. Deze medicijnen worden alleen voorgeschreven door specialisten die ruime ervaring hebben met de ziekte van Alzheimer.

Bijwerkingen

Zoals ieder medicijn kent ook dit middel bijwerkingen:

Soms, bij 1 op de 10 tot 100 patiënten

• Duizeligheid
• Slaperigheid
• Verhoging van de bloeddruk
• Maagdarmklachten
• Kortademig
• Overgevoeligheid

Zelden tot zeer zelden bij 1 op de 100 patiënten

• Psychische klachten zoals verwardheid
• Schimmelinfecties zoals trombose
• Aanval van epilepsie
• Leveraandoeningen en ontsteking van de alvleesklier

Indien men bekend is met epilepsie of kort geleden een hartinfarct heeft gehad, mag er niet gestart worden met dit medicijn.

Memantine in tabletvorm of druppels

Memantine wordt verstrekt in tabletvorm van 10 mg en in druppels. De aanbevolen dosering is over het algemeen 20 mg per dag. Meestal wordt gestart met 10 mg en daarna wordt de dosering langzaam verhoogd tot 20 mg. De tabletten dient men in te nemen met een glas water. De druppels zitten in een doseerflesje wat de eerste maal vijf keer moet worden ingedrukt. De eerste vloeistof kun je opvangen met een lepel en weg doen. Vervolgens kun je met één keer drukken de juiste hoeveelheid opvangen op een lepel of in een glas. Het medicijn dient één keer per dag ingenomen te worden. Bij deze medicijnen is het van belang om een vast tijdstip te kiezen, bijvoorbeeld dagelijks na het ontbijt. Wat het beste tijdstip is kan door de partner of hulpverlener worden bekeken aangezien de patiënt meestal zelf niet in staat is om dit in het dagelijks ritme op te nemen.

Medicijn vergeten in te nemen

Soms wordt de vergissing binnen enkele uren ontdekt en dan kan het middel alsnog worden ingenomen. Anders is het beter om de volgende dag door te gaan op het gebruikelijke tijdstip. Het is belangrijk om te weten dat er nooit een dubbele dosis van het middel op één dag moet worden genomen.

Hoe lang mogen patiënten dit medicijn gebruiken?

Na ongeveer 3 tot 6 maanden zal de arts bekijken of het middel succesvol is. Indien het middel werkt kan dit medicijn gedurende langere tijd worden gebruikt.

Auto rijden

Mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer zullen voorzichtig moeten zijn met auto rijden. Vaak wordt hen door de arts al vanwege de ziekte van Alzheimer afgeraden om de weg op te gaan. Ook familieleden spelen een rol bij het nemen van de verantwoordelijkheid voor het gebruik van de auto. Bij het gebruik van deze medicijnen is het zeker niet aan te raden om auto te rijden want de patiënt kan slaperig worden of vermoeid. Ook kan dit medicijn het reactievermogen aantasten.

Alcohol en memantine

Alcohol kan de werking van de medicijnen versterken en het is daarom verstandig om geen alcohol te drinken als dit medicijn is voorgeschreven. Het gevaar bestaat dat de patiënt suf wordt van de alcohol samen met het medicijn.

Stoppen met memantine

Het is mogelijk om in één keer te stoppen met dit medicijn. Het is niet nodig om een schema voor afbouwen te hanteren. Als patiënten bedlegerig worden is het beter om te stoppen met het medicijn in overleg met de arts.