Wat is rationeel-emotieve therapie en wat kun je ermee?

Rationeel-emotieve therapie, kortweg RET, is een vorm van psychotherapie en valt binnen de subgroep cognitieve gedragstherapie. Deze therapie kan je helpen als je bijvoorbeeld gehinderd of geblokkeerd wordt door irrationele gedachten. Bij deze vorm van therapie wordt een actieve rol van je verwacht en dat is iets dat je moet kunnen én willen. Wie is de grondlegger van deze therapie, wat zijn de uitgangspunten en hoe werkt rationeel-emotieve therapie in de praktijk?

• Waar komt RET vandaan en wat zijn de grondbeginselen van deze therapie?
• Grondlegger therapie
• Wat is RET-therapie?
• Basisuitgangspunten
• Het RET-ABC
• Bij welke aandoeningen kan RET-therapie je helpen?
• De therapie in de praktijk
• Enkele praktijkvoorbeelden
• De therapeut en de verzekeraar
• Tot slot

Waar komt RET vandaan en wat zijn de grondbeginselen van deze therapie?

Rationeel-emotieve therapie, kortweg RET, bestaat al vanaf de jaren 50 van de 20ste eeuw. Toch wordt deze therapie pas sinds de eeuwwisseling veel meer toegepast in Nederland en omringende landen. Wat is dit voor therapie, wat zijn de basisuitgangspunten, voor wie is het geschikt en hoe werkt het in de praktijk?

Grondlegger therapie

De Amerikaan Albert Ellis (1913 – 2007) is de grondlegger van de RET-therapie. Ellis was psycholoog en richtte zich op de psychoanalyse. Eind jaren 40, begin en jaren 50 ging hij, vooruitlopend op zijn eigen praktijk, zijn cliënten nadrukkelijker begeleiden. Dit deed hij door ze concrete opdrachten mee te geven. Dit wierp zijn vruchten af en hij boekte snel resultaat met zijn cliënten. Resultaten die hij tussen 1953 en 1955 gebruikte om zijn therapie verder te ontwikkelen. Het is de basis voor de huidige RET-therapie.

Ellis wordt gezien als een van de grondleggers van de hedendaagse cognitieve therapie. Kritiek kent de man ook. Critici noemen het pseudowetenschap omdat ze de wetenschappelijke onderbouwing van de RET-therapie te beperkt vinden.

Wat is RET-therapie?

Met rationeel-emotieve therapie is het uitgangspunt van de therapeut niet specifiek het problemen waar de cliënt voor komt, maar de manier waarop deze tegen het probleem aankijkt. De irrationele gedachtegang, die in de loop der tijd veelal is ingesleten, kan leiden tot het uitsluiten van alternatieven. Alternatieven die mogelijkheden zouden kunnen bieden voor een oplossing. Dit is wat we 'blokkeren' noemen. Dit kan zowel op het werk als privé een stagnerende c.q. beperkende werking hebben.

Basisuitgangspunten

De basisuitgangspunten zijn essentieel voor het geven van rationeel-emotieve therapie, te weten:

• Je draagt zelf de verantwoordelijkheid voor je gevoelens en je gedrag.
• Je gedachten bepalen in grote mate je gevoel en gedrag.
• Je gedachten bepaal je helemaal zelf, niemand anders!

Het RET-ABC

Om de therapie kort en eenvoudig uit te kunnen leggen is er het zogenaamde RET-ABC bedacht. Dit staat voor:

• A = Aanleiding/oorzaak
• B = Bril waardoor je kijkt (de 'bril' wordt gevormd door gevoel/gedrag)
• C = Consequentie/gevolg

Als je het ABC volgt, is de uitkomst zoals de therapie wordt ingezet, namelijk: niet A is de oorzaak van C, maar B.

Bij welke aandoeningen kan RET-therapie je helpen?

Rationeel-emotieve therapie kan je bij verschillende problemen inzetten. In de praktijk zijn er wel enkele probleemgebieden die met name geschikt zijn om de RET-methode in te zetten. Te denken valt aan:

• Verslavingen
• Fobieën
• Angsten
• Loslaten overtuigingen/patronen

Bij alle genoemde probleemgebieden gaat het er om de basis te achterhalen waardoor een verslaving, angst, fobie of ingesleten patroon is ontstaan. In de loop der tijd vervormen gedachten (irrationeel) en kom je er zelf vaak niet meer uit. Bij verslaving geldt wel dat als de basis helder is, de verslaving nog niet direct is opgelost. Een verslaving heeft naast een psychische factor, meestal ook een fysieke factor. Bij een verslaving is dat de volgende stap in het helingsproces.

Bij bepaalde vormen van een burn-out, een aanhoudend verhoogd stressniveau of vorm van depressiviteit wordt het ook wel eens toegepast, maar in mindere mate. Een burn-out is feitelijk een containerbegrip waarbij de extreme vermoeidheid een leidende rol speelt. Waar die vermoeidheid vandaan komt, moet eerst achterhaald worden. Daarna kan je bepalen of RET-therapie iets voor je kan betekenen.

De therapie in de praktijk

RET-therapie start zoals alle therapieën met een intakegesprek. De uitkomst van het intakegesprek wordt besproken met de cliënt. De therapie is intensief, maar is doorgaans niet erg lang.

De therapie kent een tweesporenbeleid, te weten:

1. Het start met de één-op-één gesprekken, waar er wordt aangestuurd op het anders leren denken (gevoel en gedrag).
2. Aansluitend krijg je concrete opdrachten die je ten uitvoer moet brengen in je dagelijkse leven. Deze opdrachten worden bij voorkeur gegeven naar aanleiding van eigen praktijkvoorbeelden.

Niet eerst een tijdje ‘droogzwemmen’ bij de therapeut en daarna de praktijk in, maar na iedere sessie direct met praktijkvoorbeelden aan de slag. Omdat er relatief veel tegelijk op je af komt, kan het als confronterend ervaren worden. Wat een dergelijk intensief traject je oplevert is dat je direct meer bewustzijn creëert met betrekking tot je eigen verantwoordelijkheid in ieder proces én de daaruit voortvloeiende gevolgen.

De therapeut zal aan de hand van de vorderingen kijken wanneer het zogenaamde ’kantelpunt’ wordt bereikt. Na het kantelpunt zal de nieuwe manier van een probleem benaderen moeten beklijven. Dit doe je door het consequent te blijven toepassen, totdat het als vanzelf gaat.

Enkele praktijkvoorbeelden

Denk aan een erg overheersende/dominante ouder, wat niet altijd als prettig ervaren werd, maar waar je als het ware overheen gegroeid bent. Als volwassene krijg je op enig moment een nieuwe collega en die blijkt ook overheersend/dominant te zijn. De praktijk wijst uit dat menigeen er dan, veelal onbewust, met een grote boog omheen gaat. Als je echter nauw moet samenwerken, is dat niet mogelijk.

In het verleden ben je, op wat voor vlak dan ook, controle over een aspect in het leven verloren. Je bent verder gegaan met je leven, maar je merkt dat je controledrang toeneemt. Denk hierbij aan meerdere keren controleren of je het gasfornuis hebt uitgezet na het koken, je het slot op de deur meerdere keren controleert of alles daadwerkelijk op slot zit of je make-up te pas en te onpas controleert of alle zorgvuldig opgebracht make-up er nog wel op zit. Ondanks die vele controlemomenten kan het zweet je dan nog plots uitbreken omdat je niet zeker meer weet of je het wel goed gedaan hebt.

De therapeut en de verzekeraar

Op internet vind je veel counselors/coaches die RET-therapie geven. In tegenstelling tot wat je wellicht verwacht, hoef je geen psycholoog te zijn om deze therapie te mogen geven. Overigens is het wel zo dat een counselor/coach een speciale opleiding voor deze therapie gevolgd dient te hebben.

Je kunt voor geheel of gedeeltelijke vergoeding van de ziektekostenverzekering in aanmerking komen, maar dan moet deze therapeut wel aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals de beroepsregistratie. Informeer bij je eigen ziektekostenverzekering waar het exact aan moet voldoen. Dit verschilt per verzekeraar. Er zijn ook verzekeraars die je verder kunnen helpen met bevoegde counselors/coaches.

Tot slot

RET-therapie heeft uitgewezen prima te kunnen werken bij bepaalde problematiek. Er wordt een actieve rol verwacht en dat moet je als cliënt aan willen en durven gaan. Via internet kan je gericht zoeken naar een counselor/coach om je te begeleiden. Sommige verzekeraars hanteren ook lijsten die wellicht kunt gebruiken om een goede therapeut te zoeken.