Sint-janskruid: gezondheidsvoordelen, effect en bijwerkingen

Sint-janskruid (Hypericum perforatum) is een plant van maximaal 90 cm hoog, die bloeit rond de feestdag van Sint Jan, 24 juni. Sint-janskruid staat vooral bekend om zijn stemmingsverbeterende werking. Het staat bekend als antidepressivum bij lichte tot matige depressies. Het kruid beïnvloedt de stoffen in de hersenen, waardoor het zowel een antidepressivum wordt als een anxiolytisch (angstremmend) effect heeft. Als je kruidenpreparaten als sint-janskruid in combinatie met geneesmiddelen wil gebruiken, dan wordt ten zeerste aangeraden om vóór het gebruik advies in te winnen bij je huisarts of apotheker. Bepaalde combinaties van kruidenpreparaten en geneesmiddelen kunnen namelijk gezondheidsrisico’s veroorzaken.

• Wat is sint-janskruid?
• Effect van sint-janskruid
• Hypericine, pseudohypericine en hyperforine
• Flavonoïden en tannines
• Indicaties van sint-janskruid
• Gezondheidsvoordelen
• Sint-janskruid olie voor uitwendig gebruik
• Thee en tabletten tegen depressie en angst
• Sint-janskruid bij depressie
• Werkt het écht? Wat zegt de wetenschap over sint-janskruid?
• Hoeveel moet je nemen? Dosering en gebruik
• Wanneer voel je effect? Hoe snel werkt het?
• Bijwerkingen en interacties
• Sint-janskruid kopen

Wat is sint-janskruid?

Al meer dan 2000 jaar wordt sint-janskruid gebruikt als een geneeskrachtig kruid voor verschillende aandoeningen. Het werd niet alleen gebruikt als zenuwmiddel, maar ook als een remedie voor dyspepsie, metabole ziekten, rugpijn, huidklachten of menstruatieproblemen. Sint-janskruid komt oorspronkelijk uit Europa, Noord-Azië en Noord-Afrika. Het groeit op zonnige en droge locaties op kalkrijke grond en wordt vaak aangetroffen in bermen, hellingen of bosranden. Omdat er als medicinale plant veel vraag is naar sint-janskruid, wordt het ook op veel plaatsen gekweekt.

Effect van sint-janskruid

Hypericine, pseudohypericine en hyperforine

Sint Janskruid bevat een drietal werkzame stoffen:

• hypericine
• pseudohypericine
• hyperforine

Vooral de hyperforine in sint-janskruid is van belang voor de stemmingsbevorderende en anxiolytische werking. Dit remt de opname van chemische boodschappers in de zenuwcellen, waardoor de hoeveelheid van deze stoffen in de hersenen toeneemt. Dit verbetert het humeur, omdat depressie wordt veroorzaakt door een te lage hoeveelheid boodschapperstoffen zoals serotonine, dopamine en noradrenaline.

Flavonoïden en tannines

Bovendien bevat het sint-janskruid bepaalde kiemdodende ingrediënten, evenals verschillende flavonoïden en tannines, die een positief effect hebben op wondgenezing. Over het algemeen is de medicinale werkzaamheid van sint-janskruid gebaseerd op een interactie van deze verschillende ingrediënten met elkaar.

Indicaties van sint-janskruid

Sint-janskruid is werkzaam bij de volgende kwalen:

• depressie
• luchtwegaandoeningen
• bronchitis
• keelpijn
• koorts
• diarree
• aambeien

Gezondheidsvoordelen

Sint-janskruid olie voor uitwendig gebruik

Voor medische doeleinden worden bijna alle delen van sint-janskruid gebruikt. De verse bloemen van sint-janskruid worden met behulp van oliën zoals zonnebloemolie of olijfolie tot sint-janskruid olie verwerkt, hetgeen verlichtend werkt bij spierpijn en verzachtend bij schaafwonden. Deze olie wordt ook gebruikt voor externe behandeling van wondjes, oppervlakkige brandwonden, kneuzingen of verstuikingen.

Thee en tabletten tegen depressie en angst

De bladeren en stengels van sint-janskruid daarentegen worden gedroogd en verwerkt tot thee of tabletten en capsules. Deze doseringsvorm wordt voornamelijk gebruikt voor depressieve stemmingen en angststoornissen. Bovendien is de productie van tincturen en zalven met sint-janskruid mogelijk.

Tot nu toe (anno 2025) is echter alleen het antidepressieve effect van sint-janskruid goed onderzocht.[1] In verschillende onderzoeken werd de werkzaamheid van sint-janskruid bij milde depressie gevonden. Bij ernstige depressies bleek sint-janskruid echter minder effectief te zijn. Een merkbaar antidepressief effect bij een behandeling met sint-janskruid treedt echter pas na ongeveer drie weken op. Duurzame regulatie van het zenuwmetabolisme kan alleen worden bereikt na een periode van ongeveer zes maanden.

Sint-janskruid bij depressie

Talrijke wetenschappelijke onderzoeken hebben het effect van sint-janskruid op depressie onderzocht. Het komt over het algemeen op het volgende neer. Er is redelijk veel bekend over de kortetermijneffecten van sint-janskruid op depressie, maar minder over de langetermijneffecten. Ook blijkt uit onderzoek dat sint-janskruid alleen effectief is ter behandeling van milde tot matige depressieve klachten. Het is geenszins geschikt voor de behandeling van zwaardere depressies.

Als je sint-janskruid wilt gebruiken voor depressie, is geduld nodig. Het eerste effect komt pas na ongeveer twee of drie weken. De medicinale plant heeft een duurzaam effect na vier tot zes maanden gebruik. Het voordeel ten opzichte van chemische producten: het natuurlijke sint-janskruid wordt door de meeste mensen beter verdragen en veroorzaakt minder bijwerkingen. Je kunt echter last krijgen van bijwerkingen zoals hoofdpijn, maag-darmproblemen, rusteloosheid, vermoeidheid of gevoeligheid voor licht.

Werkt het écht? Wat zegt de wetenschap over sint-janskruid?

Je hoort het overal: sint-janskruid zou dé natuurlijke oplossing zijn voor depressie en angst. Maar hoe sterk is dat bewijs eigenlijk? Nou, als je puur naar de wetenschappelijke onderzoeken kijkt, is het best indrukwekkend. Voor milde tot matige depressies komt sint-janskruid in veel studies net zo krachtig uit de bus als reguliere antidepressiva, maar dan zonder de zware bijwerkingen die sommige farmaceutische middelen met zich meebrengen.

Uit onderzoek blijkt dat dit kruid inwerkt op de serotoninehuishouding, net als veel antidepressiva. Daarnaast lijkt het ook invloed te hebben op dopamine en noradrenaline—twee neurotransmitters die een rol spelen bij motivatie, stemming en energie. Geen wonder dus dat sommige mensen zich er echt beter door voelen!

Maar (ja, er is een maar): het werkt niet bij iedereen. Mensen met een ernstige depressie hebben vaak niet genoeg aan alleen sint-janskruid, en sommige studies laten zien dat het bij zware depressies simpelweg niet sterk genoeg is. Toch zweren veel gebruikers erbij, en in Duitsland schrijven artsen het zelfs voor als officieel medicijn.

Dus, werkt het? Bij veel mensen wel. Is het een wondermiddel? Nee. Maar als je last hebt van sombere gevoelens en op zoek bent naar iets natuurlijks, dan is het zeker de moeite waard om te proberen.

Hoeveel moet je nemen? Dosering en gebruik

Oké, je wilt het proberen. Maar hoeveel moet je nemen? En in welke vorm?

Dat hangt ervan af. Je hebt capsules, thee, tincturen, oliën… En elk product heeft een andere concentratie van werkzame stoffen. Over het algemeen worden doseringen tussen de 300 en 900 mg per dag aangeraden bij depressieve klachten, vaak verdeeld over drie momenten per dag. Sommige producten bevatten standaardextracten met een bepaalde hoeveelheid hypericine of hyperforine—de actieve stoffen in sint-janskruid.

Een paar richtlijnen:
✅ Capsules/tabletten: meestal 300-450 mg per dosis, 1-3 keer per dag
✅ Tinctuur: ongeveer 20-40 druppels in water, 1-3 keer per dag
✅ Thee: 2-3 koppen per dag trekken van gedroogd kruid

Belangrijk: bouw het langzaam op. Niet iedereen reageert hetzelfde, en sommigen ervaren in het begin wat bijwerkingen zoals lichte maagklachten of verhoogde gevoeligheid voor zonlicht.

Ook goed om te weten: sint-janskruid kan de werking van medicijnen beïnvloeden, zoals de anticonceptiepil en bloedverdunners. Dus slik je medicatie? Check dan eerst even met een arts of apotheker.

Wanneer voel je effect? Hoe snel werkt het?

We leven in een tijd waarin we alles nu, meteen, direct willen voelen. Maar zo werkt sint-janskruid niet. Het is geen snelle oppepper zoals koffie of een paracetamol die binnen een uur werkt.

Bij de meeste mensen duurt het 2 tot 6 weken voordat ze echt verschil merken. Dat komt omdat sint-janskruid langzaam invloed heeft op je hersenchemie en zich opbouwt in je systeem. De eerste paar weken voel je misschien helemaal niets. Geen reden om meteen te stoppen!

Een beetje zoals een plant die je water geeft: je ziet niet direct resultaat, maar na een tijdje bloeit het op. Zo werkt het ook met dit kruid. Sommige mensen merken na een paar weken dat ze minder piekeren, beter slapen of zich rustiger voelen. Anderen merken vooral dat hun sombere gevoelens minder overheersen.

💡 Tip: Hou een dagboek bij! Schrijf elke dag kort op hoe je je voelt. Soms merk je pas achteraf dat je stemming echt verbeterd is.

Dus, verwacht geen wonderen binnen een paar dagen. Maar geef het tijd en het zou zomaar eens je nieuwe natuurlijke steunpilaar kunnen worden. 🌿

Bijwerkingen en interacties

Tijdens het gebruik van sint-janskruid kan ook interactie met andere geneesmiddelen optreden. Sint-janskruid veroorzaakt een snellere afbraak van sommige actieve stoffen in de lever. Door sint-janskruid te nemen, kan de werkzaamheid van verschillende geneesmiddelen, zoals hormonale anticonceptiva, bepaalde antibiotica en antidepressiva. Over het algemeen worden preparaten die sint-janskruid bevatten echter als uiterst compatibel beschouwd. Overleg altijd eerst met je huisarts of apotheker voordat je sint-janskruid gaat gebruiken.

Vooral bij hoge doses kunnen echter bijwerkingen zoals vermoeidheid, hoofdpijn of lichtgevoeligheid van de huid optreden. Daarom moeten mensen met een lichte huid intensieve blootstelling aan de zon vermijden tijdens het gebruik van sint-janskruid.

Sint-janskruid kopen

Supermarkten of drogisterijen bieden sint-janskruidpreparaten in verschillende varianten aan, bijvoorbeeld als capsules of thee. Vaak zit de medicinale plant hierin slechts in kleine hoeveelheden verwerkt. Sint-janskruidpreparaten die in de apotheek worden gekocht, zijn echter correct gedoseerd. Voor een succesvolle werking van de medicinale plant bij depressies wordt dagelijks 600 tot 900 milligram aanbevolen.

Noten:

1. NIH. St. John's Wort and Depression: In Depth. https://nccih.nih.gov/health/stjohnswort/sjw-and-depression.htm (ingezien op 24-7-2019)

Lees verder

• Natuurlijke middelen tegen depressie: Sint-Janskruid/omega-3
• Goudsbloem (calendula): gezondsheidsvoordelen & toepassingen