Natuurlijke middelen tegen depressie: Sint-Janskruid/omega-3

Er zijn diverse natuurlijke middelen tegen depressie. Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) is bewezen effectief in de behandeling van een lichte tot matige depressie. Het is niet geschikt voor de behandeling van zwaardere depressies, welke worden gekenmerkt door een onvermogen om de dagelijkse bezigheden uit te voeren en terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding. St. Janskruid is als plantaardig antidepressivum verkrijgbaar. Overleg met de (huis)arts of apotheker is van belang. Er zij ook andere natuurlijke middelen die gebruikt kunnen worden bij de bestrijding van een milde depressie, zoals omega-3 vetzuren en saffraan.

• Een natuurlijke middel tegen depressie: Sint-Janskruid
• Medicinaal kruid
• Geschikt bij lichte tot matige depressies
• Wisselwerking met veel andere medicijnen
• Toepassing St. Janskruid bij depressie
• Plantaardig antidepressivum
• Precieze werking nog niet bekend
• Goede producten
• Mogelijke bijwerkingen St. Janskruid
• Overleg met (huis)arts of apotheek
• Registratie als geneesmiddel
• Andere natuurlijke middelen tegen depressie
• Omega-3 vetzuren
• Saffraan
• Zink
• Foliumzuur

Een natuurlijke middel tegen depressie: Sint-Janskruid

Medicinaal kruid

Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) is een plant met stervormige gele bloemen, die steeds minder vaak te vinden is in de vrije natuur. De plan wordt ongeveer 20-80 cm hoog. Sint-Janskruid heeft een eeuwenoude geschiedenis als medicinaal kruid dat teruggaat tot het oude Griekenland, waar het gebruikt werd ter bestrijding van een reeks kwalen en ziekten, waaronder zenuwaandoeningen. Sint-janskruid heeft ook antibacteriële en antivirale eigenschappen en wordt vanwege zijn anti-inflammatoire eigenschappen uitwendig gebruikt ter genezing van (brand)wonden. Heden ten dage is de belangrijkste toepassing van Sint-Janskruid de behandeling van depressie.

Geschikt bij lichte tot matige depressies

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan over Sint-Janskruid in relatie tot depressie. De meeste studies tonen aan dat St. Janskruid een goed werkend middel is in de behandeling van een lichte tot matige depressie. Het kruid is uitdrukkelijk niet geschikt bij ernstige depressies, welke worden gekenmerkt door een onvermogen om de dagelijkse bezigheden uit te voeren en terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding.

Wisselwerking met veel andere medicijnen

Er is een wisselwerking of interactie met veel medicijnen. Dat wil zeggen dat het kruid bij gelijktijdig gebruik van bepaalde geneesmiddelen de werking kan beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn: cholesterolverlagende medicijnen (atorvastatine en simvastatine), slaap- en rustgevende medicijnen (alprazolam, midazolam en buspiron), anticonceptiepil, antischimmelmedicijn (voriconazo), enz. Daarom is het verstandig om het alleen te gebruiken na overleg met apotheker of (huis)arts.

Toepassing St. Janskruid bij depressie

Plantaardig antidepressivum

St. Janskruid is als plantaardig antidepressivum verkrijgbaar. Verschillende studies hebben aangetoond dat St. Janskruid effectief is in het verminderen van de symptomen bij mensen met een lichte of matige depressie. In bepaalde studies lijkt het net zo goed te werken als selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI's), waardonder Citalopram (Cipramil), Escitalopram (Lexapro) en Fluoxetine (Prozac) onder vallen, maar zonder één van de meest voorkomende bijwerkingen: verlies van de libido.

Precieze werking nog niet bekend

Sint-janskruid bevat verschillende stoffen die in combinatie verantwoordelijk worden gehouden voor de antidepressieve effecten Het gaat om hypericine, pseudohypericine en hyperforine. De precieze werking is (nog) niet bekend, maar het kruid lijkt net zo te werken als een SSRI, waarbij het de neuronale heropname van serotonine, noradrenaline en dopamine remt. Ook remt het de heropname van GABA en L-glutamaat.

Goede producten

Het echter is lastig om het kaf van het koren te scheiden. Veel producten tooien zich met de naam St. Janskruid, maar bevatten niet de juiste werkzaamheid als het gaat om het verlichten van depressieve klachten. Goed gemaakte preparaten op basis van een combinatie van de werkende bestanddelen zijn bewezen effectief. Een belangrijk voordeel is dat een (goed gemaakt) preparaat van St. Janskruid goedkoper is dan de gangbare medicatie. Bovendien kent het kruid minder bijwerkingen.

Mogelijke bijwerkingen St. Janskruid

Het kan vier tot zes weken duren voordat de gebruiker het positieve effect merkt van het middel, zoals een verbetering van de stemming. De eerste weken kan men last krijgen van bijwerkingen, welke in de loop der tijd meestal verminderen of zelfs geheel verminderen. De belangrijkste bekende bijwerkingen zijn:

• vermoeidheid;
  Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk
• maag-darmklachten;
• droge mond;
• duizeligheid;
• verwardheid;
• rusteloosheid;
• hoofdpijn;
• seksuele stoornissen; en
• overgevoeligheid.

Overleg met (huis)arts of apotheek

Zoals reeds opgemerkt vermindert Sint-Janskruid de werking van een aantal medicijnen. Overleg daarom altijd met de huisarts en apotheker over het gebruik van sint-Janskruid. Gebruik dit medicijn niet bij zwangerschap of als men probeert zwanger te worden. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Hetzelfde geldt voor het geven van borstvoeding. Stop nooit met het gebruik van synthetische antidepressiva om te over te stappen op Sint-Janskruid, zonder overleg met huisarts of behandelend arts.

Registratie als geneesmiddel

Let erop dat het aan te schaffen Sint-janskruidproduct als geneesmiddel staat geregistreerd. Zo was Hyperiplant® het eerste geregistreerde zelfzorggeneesmiddel voor de behandeling van milde tot matige depressieve klachten. De effectiviteit van dit middel is aangetoond bij milde tot matig depressieve klachten. Hyperiplant heeft een zogeheten U.A. status, wat wil zeggen dat het middel weliswaar zonder recept verkrijgbaar is, maar wel uitsluitend bij de Apotheek. Deze status verplicht de apotheek de patiënt te informeren, te begeleiden en de geneesmiddelenbewaking uit te voeren.

Andere natuurlijke middelen tegen depressie

Omega-3 vetzuren

Deze vetten zijn te vinden in vette vis, lijnzaad, lijnzaadolie, koolzaadolie, walnoten en een aantal andere voedingsmiddelen. Vette vissen zijn typische koudwatervissen: zalm, tonijn, forel, haring, sardine, makreel. Een portie van 100 tot 150 gram zalm geeft al 83% van de dagelijkse behoefte aan omega-3-vetzuren. Omega-3 supplementen worden onderzocht als een mogelijke behandeling voor depressie en depressieve symptomen bij mensen met een bipolaire stoornis. Het wordt over het algemeen beschouwd als een veilig middel, maar in hoge doses kan het een wisselwerking hebben met andere medicijnen. Hoewel het eten van voedingsmiddelen met omega-3-vetzuren gezondheidsvoordelen heeft voor hart- en bloedvaten, is meer onderzoek nodig om te bepalen of het een effect heeft op het voorkomen of verbeteren van depressie.

Saffraan

Saffraan is een specerij die wordt gewonnen uit de saffraankrokus (Crocus sativus). Saffraan (extract) lijkt de symptomen van een milde depressie te kunnen verbeteren, maar meer onderzoek hiernaar is nodig. Hoge doses saffraan kunnen aanzienlijke bijwerkingen hebben. Saffraan wordt reeds genoemd in het Oude Testament, in het Hooglied 4:13-14: "Uw scheuten vormen een paradijs van granaatappelbomen met de beste vruchten, hennastruiken en nardusplanten, nardus en saffraan, kalmoes en kaneel, met allerlei wierookbomen, mirre en aloë, met een keur van allerlei specerijen." Hooglied is een liefdesdialoog tussen een jongeman en een jonge vrouw.

Zink

Zink is een minerale voedingsstof die onder andere nodig voor psychische functies zoals leren en gedrag. Verlaagd e zinkgehaltes in het lichaam wordt geassocieerd met depressie, volgens het wetenschappelijke tijdschrift Biological Psychiatry. Volgens Nutrition Neuroscience kan het dagelijks nemen van een zinksupplement van 25 mg gedurende 12 weken, helpen om de symptomen van een depressie te verminderen. Het nemen van zinksupplementen kan ook de hoeveelheid beschikbare omega-3 vetzuren in het lichaam verhogen. In vis en (orgaan)vlees zit zink. Plantaardig voedsel dat rijk is aan zink zijn vooral hele granen, peulvruchten, noten (met name pecannoten) en zaden (met name pompoenpitten).

Foliumzuur

Er is mogelijk een verband tussen het hebben van een lage foliumzuurstatus en depressie. Het dagelijks nemen van 500 mcg foliumzuur is verbonden met de verbetering van de effectiviteit van antidepressiva medicijnen. Sommige voedingsmiddelen zijn rijk aan foliumzuur, zoals onder meer bonen, linzen, verrijkte granen, donkere bladgroenten, zonnebloempitten en avocado.

Lees verder

• Mindfulness en bevrijding van depressie, angst en stress
• Middelen tegen moeheid: rhodiola, ginseng en spirulina
• Vitamine B12-tekort: symptomen, ADH en tekort aanvullen
• Rationeel Emotieve Therapie (RET): 5 G's en ABC-schema RET
• Depressie (DSM-5): symptomen, oorzaken en behandeling