Lavendel en saffraan tegen depressie

Er zijn heel wat planten die een anti-depressieve werking hebben. Het bekendst is natuurlijk Sint-janskruid, Hypericum perforatum, maar ook een keukenkruid zoals de saffraan en een tuinplant zoals de lavendel blijken bij depressies heilzaam te zijn.

Saffraankrokus / Crocus sativus

Een veelbelovend plantaardig antidepressivum is het extract uit de saffraankrokus (Crocus sativus). Saffraan, de gedroogde oranje meeldraden van de saffraankrokus is de duurste specerij ter wereld; voor 1 kg zijn 250.000 tot 300.000 krokusbloemen nodig en de oogst gebeurt met de hand. De verfijnde kleur- en smaakstof werd in het Midden-Oosten van oudsher gebruikt als geneeskrachtig middel tegen onder meer depressies. In de Ayurvedische geneeskunst is saffraan bekend als adaptogeen. Saffraan heeft antioxidatieve, ontstekingsremmende, afweerversterkende, stressverminderende en neuroprotectieve eigenschappen en is goed voor het geheugen. Crocine en safranal zijn twee belangrijke stoffen in saffraan die vermoedelijk de heropname van dopamine, noradrenaline en serotonine remmen.

Wetenschappelijke onderzoeken

Onderzoekers uit Teheran hebben vijf gerandomiseerde, dubbelblinde studies uitgevoerd die aantonen dat saffraan ook bij de mens een krachtige antidepressieve werking heeft. Het ethanolextract van de meeldraden (saffraan) werd in een placebogecontroleerde studie (n=40) toegediend aan patiënten met milde tot matig ernstige depressie in een dagdosis van 30 mg per dag. Inname van saffraanextract zorgde na zes weken vergeleken met placebo voor sterk significante verbetering van depressie. Saffraan had niet meer bijwerkingen dan de placebopil. Het ethanolextract van saffraan (30 mg per dag) was in een tweede studie (n=30) met een duur van zes weken net zo effectief als het synthetische antidepressivum imipramine (100 mg per dag) in het verminderen van depressieve klachten.16 Saffraanextract had geen noemenswaardige bijwerkingen terwijl imipramine klachten als droge mond en sufheid veroorzaakte.
Een depressie bestrijden met saffraanextract is erg kostbaar. De wetenschappers hebben daarom onderzocht of andere delen van de bloem eveneens een antidepressieve activiteit hebben. Ze ontdekten dat het ethanolextract van de (veel goedkopere) kroonbladeren van de saffraankrokus even goed werkt als het ethanolextract van de meeldraden. Dat toonden ze aan in een tweede placebogecontroleerde studie (n=40) waarin 40 depressieve patiënten 30 mg van het kroonbladextract kregen of een placebo. Het kroonbladextract was significant beter dan het placebo in het verminderen van de depressie. Twee andere klinische studies toonden aan dat het saffraankrokusextract vergeleken met fluoxetine (30 mg per dag) even effectief is in het verminderen van milde tot matig ernstige depressie. De resultaten suggereren dat saffraan een veilig en effectief antidepressivum is; verdere grootschaligere studies zijn aangewezen.

Lavandula angustifolia / Echte lavendel

Van oudsher wordt (echte) lavendel (Lavandula angustifolia) gebruikt bij stress, opwinding, angst, nerveuze uitputting en depressie. In een vier weken durende gerandomiseerde dubbelblinde studie werd de effectiviteit van lavendeltinctuur (1:5 50 % alcohol) vergeleken met imipramine bij milde tot matig ernstige depressie. Tevens werd gekeken naar het gecombineerde effect. De helft van de studiegroep (n=45) kreeg 60 druppels lavendeltinctuur en een placebopil; de andere helft nam placebotinctuur en 100 mg imipramine per dag in. Inname van lavendeltinctuur zorgde voor significant afname van depressieve klachten na vier weken; het effect was echter minder groot dan bij imipramine. Combinatie van de twee middelen zorgde voor een indrukwekkende daling van depressieve klachten op de Hamilton-depressieschaal (synergetisch effect). Lavendeltinctuur is geschikt als aanvullend middel bij de behandeling van milde tot matig ernstige depressie en kan ook goed worden gecombineerd met sint-janskruid.

Wetenschappelijk onderzoek

• Akhondzadeh S, Kashani L, Fotouhi A et al. Comparison of Lavandula angustifolia Mill. tincture and imipramine in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized trial. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2003;27(1):123-7.
• Kurkin VA, Dubishchev AV, Ezhkov VN et al. Antidepressant activity of some phytopharmaceuticals and phenylpropanoids. Pharm Chem J. 2006;40(11):614-619.
• Akhondzadeh S, Tahmacebi-Pour N, Noorbala AA et al. Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized and placebo-controlled trial. Phytother Res. 2005 Feb;19(2):148-51.
• Rios JL, Recio MC, Giner RM et al. An update review of saffron and its active constituents. Phytother Res. 1996;10:189-193.
• Moshiri E, Basti AA, Noorbala AA et al. Crocus sativus L. (petal) in the treatment of mild-to-moderate depression: a double-blind, randomized and placebo-controlled trial. Phytomedicine. 2006;13(9-10):607-11.