Pijnstiller tramadol: werking, gebruik, dosis & bijwerkingen

Tramadol is wereldwijd een van de meest bekende en meest gebruikte pijnstillers. Tramadol heeft een pijnstillende werking doordat het inwerkt op het centraal zenuwstelsel, met name het ruggenmerg en de hersenen. Hierdoor zal je de pijnprikkels die het lichaam doorstuurt naar de hersenen minder of helemaal niet voelen. Artsen schrijven het gebruik van tramadol voor bij matige tot ernstige pijn, zoals onder meer bij gewrichtspijn, pijn na een operatie of pijn bij verwondingen. Het is belangrijk om de door de arts aanbevolen dosis niet te overschrijden. Op lange termijn kan tramadol verslavend werken en daarom is het noodzakelijk om de dosis geleidelijk aan te verminderen als je met dit middel wilt stoppen. Hoeveel mg tramadol mag je maximaal innemen per dag en welke bijwerkingen kan deze pijnstiller zoal veroorzaken?

Pijnstiller tramadol

Tramadol - oftewel de werkzame stof tramadolhydrochloride - is een vrij sterke pijnstiller die behoort tot de groep van de opioïden. Opioïden zijn geneesmiddelen die afgeleid zijn van ruwe opium, dat dan weer zijn oorsprong vindt in de natuurlijke papaverplant. Men spreekt soms van tramadol als een morfine-achtige pijnstiller, maar het is niet zo sterk als morfine. Tramadol is wereldwijd een vaak gebruikt analgeticum (pijnstiller) en wordt doorgaans voorgeschreven wanneer minder sterke pijnstillers als paracetamol en NSAID's (bv. ibuprofen) onvoldoende resultaat bieden. Tramadol kan gebruikt worden bij pijn die plots optreedt maar ook bij chronische pijn.Op lange termijn kan tramadol echter verslavend werken en bij het stopzetten van de behandeling kunnen ontwenningsverschijnselen optreden. Of tramadol gevaarlijk is als potentieel verslavend middel, hangt onder meer af van de patiënt zelf. Een doordacht en verantwoord gebruik van het middel als pijnbestrijder hoeft niet te leiden tot verslaving.

Werking tramadol

Pijnstillend

Tramadol wordt vaak voorgeschreven voor de behandeling van neuropathische pijn. Dit komt onder meer doordat het een remmende werking heeft op de heropname van serotonine en noradreline. Tramadol werkt in op het centraal zenuwstelsel wat maakt dat pijnprikkels minder sterk of helemaal niet gevoeld worden. Tramadol en opioïden in het algemeen verminderen de gewaarwording van pijn maar werken niet ontstekingsremmend of koortswerend, in tegenstelling tot bijvoorbeeld NSAID's. De pijnstillende werking van tramadol wordt doorgaans gevoeld vanaf 1u na inname, en houdt daarna nog 6 à 8 uur aan. Sommige tramadol tabletten ("Tramadol Retard" of "Tramadol MGA") hebben echter een reguleerde of "vertraagde" afgifte, waardoor de werking 12 à 24 uur kan aanhouden.

Ziektes

Tramadol wordt gebruikt bij de bestrijding van matige tot sterke pijn bij uiteenlopende aandoeningen en ziektes. Het kan hierbij gaan om neuropathische pijn bij diabetes, artrose, chronische buikpijn, jicht, ischias en dergelijke meer. Ook bij zware letsels en pijnklachten na een operatie kan tramadol voorgeschreven worden. Daarnaast kan tramadol ook gebruikt worden om hoestprikkels te onderdrukken. Soms kan tramadol nuttig zijn bij de behandeling van seksuele stoornissen als voortijdige zaadlozing. Op dit vlak zou tramadol efficiënt zijn doordat het de heropname van serotonine in de hersenen afremt. In dit geval dient tramadol 2 uur voor het vrijen ingenomen te worden. Toch is er onder wetenschappers geen eensgezindheid wat betreft het nut van tramadol bij de behandeling van vroegtijdige zaadlozing. Zo wijst de Utrechtse hoogleraar seksuele psychofarmacologie en neuropsychiater Marcel Waldinger op het gebrekkig onderzoek naar de mogelijke bijwerkingen (bv. erectiestoornis) van tramadol in geval van vroegtijdige zaadlozing (zie de zogenaamde Guidelines Premature Ejaculation, waarvan hoogleraar Waldinger een van de hoofdauteurs is).

Gebruik tramadol

Tramadol is verkrijgbaar onder de vorm van capsules, injecties, oplosbare tabletten en zetpillen. Bij het gebruik van tramadol kan je last krijgen van sufheid, duizeligheid en slaperigheid. Deze effecten kunnen nog versterkt worden door het gebruik van alcohol. Algemeen wordt het gebruik van alcohol dan ook afgeraden als je tramadol gebruikt. Om dezelfde redenen is het niet aangeraden om voertuigen te besturen wanneer je tramadol gebruikt, en dit zeker niet tijdens de eerste twee weken. Na twee weken is het lichaam echter gewend aan eventuele bijwerkingen zodat het besturen van voertuigen eventueel kan overwogen worden, mits de nodige voorzichtigheid. Over het effect van tramadol bij zwangere vrouwen is nog onvoldoende geweten, maar in het algemeen raadt men een langdurig gebruik van tramadol af. Sowieso is het noodzakelijk om je arts op de hoogte te brengen wanneer je zwanger bent en tramadol wilt gebruiken. Tramadol is enkel op doktersvoorschrift verkrijgbaar.

Dosis tramadol

Hoeveel?

De aanbevolen dosis tramadol is afhankelijk van de ernst van de ervaren pijn, maar ook van de gevoeligheid voor pijn van de patiënt. In de meeste gevallen start men met een dosis van 50 mg, en dit twee à drie keer per dag. Tussen twee innames dient men een tijdsperiode van 4 à 6 uur in acht te nemen. In ieder geval mag de maximumdosis van 400 mg (overeenkomend met 8 capsules van 50 mg per dag) niet overschreden te worden. Ten allen tijde is het aangeraden om de door de arts of apotheker geadviseerde dosis te respecteren en niet op eigen houtje de dosis tramadol te verhogen. Je kan tramadol tabletten bij de maaltijd of op een lege maag innemen. Doorgaans wordt geadviseerd om zeker voor het slapengaan tramadol in te nemen, om op die manier te kunnen genieten van een pijnloze nachtrust. Wanneer er sprake is van een overdosis tramadol kan er een ademhalingsdepressie optreden. Deze kan behandeld worden met een injectie met naloxone, een opioïde antagonist (tegenwerker).

Dosis afbouwen

Wanneer je situatie stilaan verbetert en de pijnklachten verminderen is het aangeraden om de dosis geleidelijk aan te verlagen. Prompt stoppen met tramadol is af te raden, zeker wanneer je het medicijn op lange termijn hebt gebruikt. Dit komt doordat er ontwenningsverschijnselen kunnen optreden bij het plots stopzetten van de behandeling. Deze ontwenningsverschijnselen zijn bijvoorbeeld: angstig en onrustig zijn, moeilijk kunnen slapen, hyperactief zijn, last hebben van de spijsvertering, enz... Om die reden is het aangewezen om aan je arts te vragen met welke dosis je tramadol geleidelijk aan kan afbouwen. Wanneer je tramadol op een relatief korte termijn hebt gebruikt zullen ontwenningsverschijnselen echter beperkt of onbestaande zijn.

Bijwerkingen tramadol

Meest voorkomend

De bijwerkingen die het vaakst gemeld worden bij het gebruik van tramadol zijn misselijkheid en duizeligheid. Je kan je draaierig voelen en last hebben van een suf gevoel. Dit kan gepaard gaan met hoofdpijn, zweten, braakneigingen en een algemeen gevoel van vermoeidheid. Ook een droge mond en constipatie zijn mogelijke neveneffecten van het gebruik van tramadol. In sommige gevallen kan er sprake zijn van hartkloppingen, versnelde hartslag en zelfs flauwvallen.

Andere neveneffecten

In zeldzame gevallen kunnen volgende bijwerkingen optreden:

• jeuk
• huiduitslag
• tintelingen
• gewichtsverlies
• gebrek aan eetlust
• opgeblazen gevoel in de maag
• tijdelijk bewustzijnsverlies
• verhoogde bloeddruk
• ademhalingsproblemen
• slaapproblemen (bv. nachtmerries)
• psychologische problemen (verwardheid, stemmingsveranderingen, hallucinaties)
• kortademigheid
• wazig zicht
• moeilijk kunnen plassen

Tramadol doping?

Pijngrens

Tramadol is niet alleen in de medische wereld een alom gekend en gebruikt geneesmiddel, maar ook in de sport. Doordat het middel pijnstillend werkt kunnen atleten hun pijngrens verleggen en betere prestaties leveren. Toch is er ook een keerzijde van de medaille: de bijwerkingen van tramadol kunnen een negatieve invloed hebben op het lichaam van de sporter. Vooral de bijwerkingen misselijkheid, sufheid en draaierigheid kunnen ertoe leiden dat de concentratie tijdens een wedstrijd sterk vermindert. Hierdoor zal een atleet minder alert zijn en makkelijker vatbaar zijn voor het maken van fouten.

Wielrennen

Een voorbeeld hiervan is het wielrennen, een sport waarbij de renners voortdurend alert moeten zijn en waarin elk foutje of gebrek aan concentratie nefast kan zijn. Volgens kenners zouden neveneffecten van tramadol (bv. sufheid, gebrek aan alertheid) al meermaals tot valpartijen geleid hebben. Om deze reden werd tramadol vanaf 2019 op de dopinglijst gezet door de Internationale Wielerunie (UCI). In het professionele wielrennen is tramadol dus een verboden middel. Het Wereldantidopingagentschap (WADA), een organisatie die bestuurd wordt door het Internationaal Olympisch Comité (ICO), heeft tramadol daarentegen nog niet op de lijst van dopingmiddelen geplaatst.

Merknamen tramadol

Tramadol is sinds 1977 op de markt en is internationaal verkrijgbaar onder verschillende merknamen. De in Nederland en België meest voorkomende merknamen zijn onder meer Tramadol Teva, Tramal, Tramagetic, Contramal, Zaldiar, Dolzam en Tramadol/Paracetamol. Andere merknamen van tramadol wereldwijd zijn onder andere:

• Adolonta
• Anodol
• Boldol
• Crispin
• Dolol
• Dolpar
• Dromadol
• Ixprim
• Lumidol
• Mandolgin
• Nobligan
• Paindol
• Siverol
• Tiparol
• Topalgic
• Tradolan
• Tradonal
• Tradnol
• Tradolie
• Tralgit
• Trama
• Tramacet
• Tramadin
• Tramake
• Tramalgic
• Tramundal
• Trodon
• Ultracet
• Ultram
• Zamadol
• Zydol
• Zytram
• Zytrim

Lees verder

• Bij welke medicijnen drink je het best geen alcohol? Tips