Strottenhoofd: functie, anatomie, locatie en aandoeningen

Het strottenhoofd is de verbinding tussen de mond-keelholte (orofarynx) en de luchtpijp (trachea). Het is een kraakbeenachtige structuur gelegen aan de voorkant van de hals, onder de keelholte en die de luchtpijp van de slokdarm scheidt en de ingang van de luchtpijp afsluit bij het slikken. Het is ook betrokken bij de vorming van stem en andere geluiden. In het strottenhoofd liggen de stembanden. Het strottenhoofd bevindt zich ongeveer in het midden van de hals. Je kunt het zien als een korte buis. Het strottenhoofd is bovenaan verbonden met de keelholte en onderaan met de luchtpijp. Het maakt deel uit van de luchtwegen. De binnenkant van het strottenhoofd is bekleed met slijmvlies. De wand bestaat uit bindweefsel, spieren en kraakbeen. Het kraakbeen houdt het strottenhoofd tegelijkertijd stabiel en elastisch. Bij mannen is het van buitenaf gemakkelijk te herkennen als de zogenaamde adamsappel. Het strottenhoofd kan getroffen worden door bepaalde aandoeningen.

• Wat is het strottenhoofd?
• Anatomie
• Functie van het strottenhoofd
• Twee taken
• Verslikken of inademen van voedsel
• Voortbrengen van de stem
• Locatie van het strottenhoofd
• Aandoeningen aan het strottenhoofd
• Laryngitis
• Pseudokroep
• Epiglottitis
• Strottenhoofdkanker
• Aandoeningen aan het strottenhoofd: onderzoek en diagnose
• Het begint met je stem
• Lichamelijk onderzoek
• Laryngoscopie
• Beeldvorming
• Stemonderzoek
• Bloedonderzoek en biopten

Wat is het strottenhoofd?

Het strottenhoofd is de verbinding tussen de keelholte en de luchtpijp. Het heeft twee belangrijke taken. Allereerst biedt het bescherming van de luchtpijp. Het sluit het bij het slikken de toegang tot de luchtpijp af door in de richting van het strotklepje omhoog te bewegen zodat er geen voedsel naar binnen kan. Het strotklepje of epiglottis ligt dan bovenop de ingang van de luchtpijp. Daarnaast speelt het een rol bij het maken van geluid.

Anatomie

Het strottenhoofd bestaat uit vier stukken kraakbeen:

• ringkraakbeen (cartilago cricoides of cricoïd)
• schildkraakbeen (cartilago thyreoides)
• bekerkraakbeentjes (cartilago arytaenoides)
• strotklepje (epiglottis)

Deze delen worden bij elkaar gehouden door spieren en ligamenten. Eén van de stukjes kraakbeen is de zogenaamde 'adamsappel', die vooral bij mannen van buitenaf gemakkelijk te herkennen en te voelen is. Op het bovenste deel van het strottenhoofd bevindt zich het strotklepje of epiglottis, een dun, dekselachtig kraakbeenklepje, bedekt met een slijmvlies. Het strotklepje sluit de ingang van de luchtpijp af bij het slikken en zorgt er zo voor dat het voedsel niet in de luchtpijp komt op weg naar de maag.

De stemplooien bevinden zich in het midden van het strottenhoofd. Als je inademt zijn ze open, als je uitademt worden ze gespannen en gaan ze door de lucht trillen. Hierdoor ontstaan ​​geluidsgolven die als stem te horen zijn. Des te meer de stemplooien worden aangespannen, des te hoger de toon. Als ze echter ontstoken, opgezwollen, slijmachtig of met littekens bedekt zijn, zoals bij chronische laryngitis (ontsteking van het strottenhoofd of de bovenste luchtpijp), kunnen ze niet meer goed trillen en klinkt de stem hees en dus ook dieper.

De binnenkant van het strottenhoofd is bekleed met het typische slijmvlies van de luchtwegen, dat bedekt is met zogenaamde trilharen, uitgezonderd de stemplooien en het strotklepje. Een trilhaar is ongeveer tien micrometer lang en 0,2 micrometer dik. Deze haren bewegen als een tarweveld in de wind en transporteren kleine stofdeeltjes en vuiltjes die zijn ingeademd. Daarentegen zijn de stemplooien en epiglottis bedekt met hetzelfde slijmvlies dat in de mond zit.

Functie van het strottenhoofd

Twee taken

Het strottenhoofd heeft twee taken:

• het biedt bescherming van de luchtpijp tegen voedsel door naar voren en naar boven te bewegen bij het inslikken, en het wordt gesloten door het strotklepje
• de stemplooien reguleren de lucht die je inademt en door hun trillingen brengen ze je stem voort

Verslikken of inademen van voedsel

Het strottenhoofd bereikt zijn limiet wanneer je tegelijkertijd probeert te eten en te praten: dan kan het gebeuren dat kleine resten van voedsel of vloeistof het slijmvlies van het strottenhoofd raken, wat een sterke hoest veroorzaakt. Het komt echter zelden voor dat aanzienlijke hoeveelheden voedsel of braaksel in de bronchiën terechtkomen door deze in te ademen en dit gebeurt vaak alleen bij bewusteloze mensen, bijvoorbeeld in geval van anesthesie, alcoholvergiftiging of bij kleine kinderen. Als dit gebeurt, kan vloeibaar voedsel of braaksel een gevaarlijke longontsteking veroorzaken (aspiratiepneumonie). Dit is de reden dat je een lege maag moet hebben als je onder algehele anesthesie moet worden gebracht.

Voortbrengen van de stem

De stem wordt voortgebracht door de luchtstroom van de uitgeademde lucht te laten trillen terwijl deze de glottis (de combinatie van de stembanden en de ruimte daartussen) passeert. De glottis wordt aan beide kanten beperkt door de vibrerende stemplooien (stembanden), de twee gepaarde structuren in het strottenhoofd, die de glottis in verschillende mate sluiten. De frequentie waarmee de lucht de stembanden laat trillen, bepaalt de toonhoogte. Je stem krijgt zijn volume door het te versterken in de resonantiekamers van de longen (of borst) en sinussen (bijholten). Er wordt van borstresonantie gesproken wanneer de resonantie van de longen domineert. (De borststem of borstregister is een manier van zingen waarbij je de borst kan voelen trillen.) Borstresonantie maakt de stem kalmer en donkerder dan hoofdresonantie. De fonatie (stemgeluid, vocalisatie) zelf vindt plaats door een gecompliceerd samenspel van drie spieren die de glottis sluiten en één spier die de glottis opent. Je stemgeluid wordt voortgebracht door luchttrilling die wordt voortgebracht door de trilling van de stembanden. Onder invloed van hormonale en metabolische invloeden is de stem onderhevig aan veranderingen in de loop van het leven.

Locatie van het strottenhoofd

Het strottenhoofd bevindt zich onder het tongbeen in het midden van de nek, waar het kan worden gezien als een uitsteeksel in de nek, vooral bij mannen. Je kan de voorkant van je strottenhoofd voelen als de adamsappel in je keel, net onder je kin. Bij het slikken beweegt het, wordt het naar voren en naar boven getrokken en sluit zo de luchtpijp. Als dit mechanisme niet werkt, bijvoorbeeld als je tegelijkertijd spreekt en slikt, dan kan vast of vloeibaar voedsel in de luchtpijp terechtkomen. Bij het kind daarentegen ligt het strottenhoofd hoger in de keel, waardoor ademen en drinken tegelijkertijd wel mogelijk is.

Aandoeningen aan het strottenhoofd

Laryngitis

Als onderdeel van een virale infectie (bijvoorbeeld griep) kan het strottenhoofd ontstoken raken (laryngitis), wat zich voornamelijk manifesteert door middel van heesheid. Je hebt vaak tegelijkertijd last van een loopneus (rhinitis) en een keelontsteking (faryngitis). Niet-inflammatoire irritatie door droge, rokerige lucht kan ook een ontsteking veroorzaken. Chronische ontstekingen kunnen ontstaan ​​bij overmatig alcohol- en nicotinegebruik, stoffige en droge lucht.

Pseudokroep

Pseudokroep is zwelling van de zachte weefsels onder de stemplooien veroorzaakt door virussen. Het ontwikkelt zich vooral bij kinderen bij wie het strottenhoofd nog erg krap is.

Epiglottitis

Een ontsteking van de epiglottitis, meestal veroorzaakt door bacteriën, komt ook voornamelijk voor bij kinderen en gaat gepaard met kortademigheid.

Strottenhoofdkanker

Strottenhoofdkanker komt relatief weinig voor. De meest voorkomende symptomen en klachten van strottenhoofdkanker zijn:

• heesheid
• pijn in de keel die uitstraalt naar de oren (oorpijn)
• moeite met slikken
• een benauwd gevoel (benauwdheid)

Aandoeningen aan het strottenhoofd: onderzoek en diagnose

Het strottenhoofd, de beschermer van je luchtwegen en de kracht achter je stem, kan door verschillende aandoeningen worden getroffen. Van heesheid tot ademhalingsproblemen, de signalen kunnen divers zijn. Maar hoe achterhaal je wat er aan de hand is? Laten we kijken naar de weg naar een diagnose, waar je stem weer helderheid krijgt.

Het begint met je stem

De eerste stap naar de juiste diagnose is simpelweg luisteren naar je klachten. Voel je heesheid, moeite met ademhalen, of pijn bij het spreken? Misschien merk je zelfs een verandering in je stemgeluid. Je arts zal je vragen wanneer de symptomen begonnen, of ze constant aanwezig zijn, en of je andere klachten hebt zoals keelpijn of slikproblemen. Elk detail helpt om het mysterie rond je strottenhoofd op te lossen.

Lichamelijk onderzoek

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts onderzoekt je keel en nek zorgvuldig om te voelen of er sprake is van zwelling of pijn. Soms worden eenvoudige tests gedaan om je ademhaling en stemgeluid te controleren. Dit eerste onderzoek kan al belangrijke aanwijzingen geven over wat er speelt.

Laryngoscopie

Een van de meest gebruikte onderzoeken voor aandoeningen aan het strottenhoofd is een laryngoscopie. Hierbij wordt een dunne, flexibele buis met een camera door je neus of mond naar je strottenhoofd gebracht, zodat de arts een gedetailleerd beeld krijgt van je stembanden en het omliggende weefsel. Dit onderzoek kan direct zichtbaar maken of er zwellingen, knobbeltjes of irritaties aanwezig zijn.

Beeldvorming

Als er twijfel is over de aard van de aandoening, kan er verder beeldonderzoek nodig zijn. Een CT-scan of MRI-scan geeft een gedetailleerd beeld van het strottenhoofd en de omliggende structuren. Dit is vooral nuttig als er een vermoeden bestaat van tumoren of abnormale groei. Met deze geavanceerde beeldtechnieken kan zelfs de kleinste afwijking worden opgespoord.

Stemonderzoek

Bij sommige aandoeningen aan het strottenhoofd is je stem de grootste aanwijzing. Een stemonderzoek of stroboscopie kan worden ingezet om te kijken hoe je stembanden bewegen tijdens het praten. Een speciale camera maakt hierbij langzame beelden van de trillende stembanden, zodat de arts kan zien of ze normaal functioneren of dat er afwijkingen zijn.

Bloedonderzoek en biopten

In sommige gevallen kan bloedonderzoek nodig zijn om eventuele infecties of ontstekingen op te sporen die de oorzaak kunnen zijn van je klachten. Als er een knobbel of abnormale groei wordt gevonden, kan een biopsie worden genomen. Hierbij wordt een klein stukje weefsel uit het strottenhoofd gehaald en onder een microscoop onderzocht om te bepalen of het goedaardig of kwaadaardig is.