Het gevaar van Teflon en antiaanbaklagen

Bijna ieder gezin in Nederland en in grote delen van de rest van de wereld gebruikt vrijwel dagelijks pannen met een Teflon antiaanbaklaag. Veel mensen beseffen niet dat dit gevaren op kan leveren voor de gezondheid, met name wanneer het oppervlak beschadigd is, of wanneer de pannen te sterk verhit worden. Zelfs bij normaal gebruik kunnen er schadelijke stoffen vrijkomen Wie gebruikt ze niet, die handige pannen met antiaanbaklaag. Je hebt minder olie of boter nodig, wat goed is voor de lijn, en het afwassen gaat een stuk gemakkelijker. Toch hebben deze pannen niet alleen voordelen. Ze kunnen namelijk voor mens en dier ernstige gezondheidsrisico’s opleveren.

De grootste oorzaak van sterfte bij vogels die als huisdier worden gehouden
Het is bij de meeste dierenartsen al lang bekend dat vogels vaak sterven als gevolg van dampen die vrijkomen bij het koken. Zelfs bij normaal gebruik van de pannen kan er al een te hoge concentratie van de schadelijke gassen vrijkomen. Dit veroorzaakt bij vogels al heel snel ‘Teflon vergiftiging’, waarbij de longen van vogels zich vullen met bloed, en zo verstikking veroorzaken.

DuPont, de uitvinder en producent van Teflon, geeft toe dat vogels kunnen sterven als gevolg van het gebruik van hun producten. Ook geven ze toe dat bij mensen bepaalde acute ziekteverschijnselen op kunnen treden als gevolg van het verhitten van pannen met een Teflon coating. Dit zijn griep-achtige verschijnselen, die over het algemeen na enkele dagen weer verdwijnen. Dit wordt ‘polymer flu fever’ of ook wel informeel ‘Teflon griep’ genoemd. Dat hun producten op de lange termijn gevaarlijk kunnen zijn ontekennen ze echter.

De lange-termijn effecten van deze ziekteverschijnselen bij mensen zijn door DuPont en de Amerikaanse FDA eigenlijk nooit onderzocht. Zij hebben altijd beweerd dat bij normaal gebruik van de pannen de hoeveelheid schadelijke stoffen die vrijkomt veel lager is dan voor mensen gevaarlijk is. De schadelijke stoffen komen pas echt vrij bij temperaturen boven de 340 graden Celsius, een temperatuur die de pannen bij het koken nooit zouden bereiken.

Onlangs is er door een universitaire professor in voedselveiligheid een onderzoek uitgevoerd waarbij getest werd hoe lang het duurt voor een pan te heet wordt wanneer hij verhit wordt op een normaal fornuis. Hieruit bleek dat een lege pan na vijf minuten op een elektrische kookplaat de kritieke 340 graden overschrijdt.

Hierbij bleken zes gevaarlijke stoffen vrij te komen:

• Twee kankerverwekkende stoffen
• Twee milieuverontreinigende stoffen
• MFA, een chemische stof die voor mensen dodelijk kan zijn bij lage doses
• PFIB, een chemische stof die ooit gebruikt is als wapen bij chemische oorlogsvoering

Verder is er bij uitgebreide steekproeven in laboratoria wereldwijd gevonden dat vrijwel alle mensen het mogelijk kankerverwekkende C-8 in hun lichaam hebben. Dit is een belangrijk bestanddeel van Teflon. Aangenomen wordt dat het wijdverbreide gebruik van pannen met antiaanbaklaag en andere producten waarin Teflon is verwerkt de oorzaak is van de aanwezigheid van deze stof in mensen. De stof wordt momenteel onderzocht op zijn kankerverwekkende eigenschappen. Als wordt bewezen dat deze stof inderdaad kankerverwekkend is zal de productie van Teflon waarschijnlijk verboden worden.

Teflon in andere producten

Teflon wordt niet alleen gebruikt voor pannen. In regenwerende jassen gemaakt van GoreTex, antivlekkenmiddel Stainmaster (geproduceerd door chemieconcern 3M) en nog meer producten zoals SilverStone en Scotchgard is teflon verwerkt.

Geen pannen met antiaanbaklaag meer gebruiken?

Je zult door het gebruik van pannen met een antiaanbaklaag waarschijnlijk niet meteen ziek worden. Hooguit kunnen bij extreme verhitting de griepverschijnselen optreden. De langetermijn effecten kunnen echter wel voor ernstige klachten zorgen. Het veiligst is natuurlijk om de pannen helemaal niet meer te gebruiken. Wilt u ze toch blijven gebruiken, neem dan de volgende maatregelen in acht:

• Gebruik alleen pannen met antiaanbaklaag van goede kwaliteit. Deze blijven langer intact
• Raak de bodem van de pan nooit aan met een metalen voorwerp. Gebruik plastic of hout.
• Kijk uit met het stapelen van pannen. Zorg dat de laag niet beschadigt
• Verhit een lege of bijna lege pan nooit lang
• Zet een pan met antiaanbaklaag nooit op hoog vuur
• Gooi een pan met beschadigde laag meteen weg

Advies voor dierveiligheid

• Gebruik de pannen nooit in de aanwezigheid van vogels
• Laat nooit de hond de pan schoonlikken