Automutilatie, wat is dat?

In Nederland worden 17.000 mensen jaarlijks op de Eerste Hulp behandeld aan verwondingen die ze zelf opzettelijk hebben toegebracht. Naast deze mensen zijn er ook een heleboel mensen die niet op de Eerste Hulp terecht komen. Uit onderzoek onder jongeren in de leeftijdsgroep van 14-17 jaar is gebleken dat 5% zichzelf verwondt, dat is 1 op de 20. Er zijn verder geen cijfers bekend over hoe vaak dit voorkomt onder de hele bevolking. Maar wat is dat nou precies?

De definitie van automutilatie

Automutilatie is een ander woord voor zelfverwonding. Je doet jezelf opzettelijk pijn, hiervoor zijn verschillende oorzaken. Sommigen moeten hun agressie of wanhoop kwijt, anderen willen zichzelf straffen, of voelen dat ze leven. Veel mensen zeggen dat ze door de lichamelijke pijn hun geestelijke pijn minder voelen of zelfs niet meer voelen. Bij anderen is de minachting van het eigen lichaam de reden, of een depressie.

Het is dan ook belangrijk te weten dat automutilatie vaak maar een symptoom is, een gevolg. Automutilatie staat (bijna) nooit op zichzelf. Zolang de oorzaak en misschien wel de daar onderliggende oorzaak opgelost is, zal ook de drang om te automutileren verminderen. Ook is het belangrijk om te zeggen dat zelfmoord meestal niet het doel is.

Jezelf opzettelijk pijn doen kan op heel veel manieren. De meest voorkomende zijn het zichzelf snijden, branden, knijpen of slaan. Sommigen trekken haren uit of slaan tegen de muur. In extreme gevallen drinken mensen giftige middelen of breken ze botten.

Wat doet automutilatie het het lichaam?

In bepaalde opzichten is automutilatie verslavend. Bij pijn wordt er endorfine aangemaakt in de hersenen. Dit zorgt voor een goed gevoel. Het is een ontspannen roes. De roes is de “beloning” voor het verwonden. Die roes is van korte duur.
Vaak komt hierna het schuldgevoel, de schaamte en spijt. Zo vormt zich een negatieve spiraal. In eerste instantie wordt het automutileren dan ook als oplossing gezien, maar meestal weet men ook dat het niet goed is wat ze doen.

Hoe merk je dat iemand zichzelf verwond?

Het is heel moeilijk om antwoord te geven op deze vraag. Iedereen is uniek, dus ook iedereen doet dit op zijn of haar eigen manier. Toch zie je vaak verandering in gedrag. Men gaat zich nog meer afzonderen bijvoorbeeld. Omdat de schaamte erg groot is bij zelfverwonding zal iemand die dit doet vaak lange mouwen dragen, zelfs in de zomer of niet meer mee willen zwemmen.

Wat te doen als iemand zichzelf verwond?

Vaak is zelfverwonding maar een heel klein onderdeel van een complex probleem of psychische stoornis. Professionele hulp is daarom altijd het beste. Dat klinkt heel zwaar, maar naar de huisarts gaan is een hele grote stap in de goede richting. Een huisarts kan iemand doorverwijzen. Daarnaast kunt u zelf ook wat dingen doen. Probeer erover te praten en er te zijn als dat nodig is. Ook is het als ouder zijnde een goed idee om zoveel mogelijk tijd met uw kind door te brengen, als een kind alleen is is de kans op automutilatie veel groter. Wat als heel erg vernederend wordt ervaren is het controleren van armen en benen, of het willen zien van littekens. Laat de ander aangeven wanneer hij of zij erover wil praten, begin er niet constant zelf over.
Probeer ten alle tijden rustig te blijven, het is belangrijk om te proberen het te begrijpen. Praat over de mogelijkheden voor professionele hulp, zij kunnen eventuele diagnoses stellen of een behandeling in gang zetten.