Antipsychotica: soorten en werking
Antipsychotica zijn medicijnen die psychotische verschijnselen kunnen onderdrukken. Bij een psychose wordt onderscheid gemaakt tussen positieve en negatieve symptomen. Veelvoorkomende antipsychotica zijn Haloperidol (Haldol), Olanzapine (Zyprexa), Quetiapine (Seroquel) en Risperidon (Risperdal). Bij de behandeling met een antipsychoticum kunnen diverse bijwerkingen optreden.Psychose
Antipsychotica zijn medicijnen die psychotische verschijnselen onderdrukken. Een psychose is een psychiatrische toestand waarbij iemand het normale contact met de werkelijkheid kwijt is. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen zijn verschijnselen die normaal niet aanwezig zijn en negatieve symptomen zijn verschijnselen die normaal wel voorkomen maar verstoord zijn. Het gebruik van antipsychotica is het meest onderzocht als behandelvorm van schizofrenie.Positieve symptomen
- Wanen (denkbeelden die niet overeenkomen met de werkelijkheid)
- Hallucinaties (waarneming van zaken die er niet zijn)
- Verward denken, spreken en schrijven
- Verstoorde emoties
Negatieve symptomen
- Minder spreken
- Gebrek aan eetlust
- Weinig energie
- Verstoord dag- en nachtritme
- Emotionele vlakheid
Antipsychotica: soorten en werking
Antipsychotica danken hun effectiviteit aan het beïnvloeden van bepaalde neurotransmitters in de hersenen. Bij antipsychotica gaat het hierbij met name om de neurotransmitter dopamine. Antipsychotica hebben niet direct effect. Het duurt ongeveer drie tot vier weken voor men effect kan gaan zien. Bijwerkingen kunnen echter direct na inname al optreden. Een antipsychoticum kan via tabletten of depotvorm toegediend worden. Antipsychotica zijn met name sterk in het behandelen van de positieve symptomen. Negatieve symptomen kunnen echter niet tot nauwelijks aangepakt worden met antipsychotica.Klassieke en atypische antipsychotica
Sommige wetenschappers maken een onderscheid tussen klassieke en atypische antipsychotica. Klassieke antipsychotica verschillen van de nieuwere, atypische antipsychotica in het gegeven dat atypische antipsychotica op een strikter gebied van dopaminereceptoren inwerkt. Hierdoor worden symptomen directer en selectiever aangepakt waardoor de kans op bijwerkingen vermindert.
Veelgebruikte, geregistreerde antipsychotica
| Antipsychoticum | Merknaam |
|---|---|
| Aripiprazol | Abilify |
| Clozapine | Clozapine/Leponex |
| Flufenazine | Anatensol/Flufenazine |
| Haloperidol | Haldol/Haloperidol |
| Olanzapine | Zyprexa |
| Perfenazine | Trilafon/Perfenazine |
| Pimozide | Orap |
| Quetiapine | Seroquel |
| Risperidon | Risperdal |
Bijwerkingen
- Extrapiramidale verschijnselen (stoornissen in de houding en beweging)
- Melkachtige afscheiding uit de borsten (bij mannen en vrouwen)
- Uitblijven van de menstruatie
- Gynaecomastie (borstgroei bij de man)
- Duizeligheid
- Ejaculatiestoornissen
- Droge mond
- Obstipatie
- Misselijkheid
- Erectiestoornissen
