De gevaarlijke bijwerkingen van antipsychotica

Antipsychotica zijn medicijnen die gebruikt worden bij mensen met psychosen. Zoals elk medicijn hebben antipsychotica ook vele bijwerkingen. Waar veel mensen niet van op de hoogte zijn is dat antipsychotica ook levensgevaarlijk kan zijn. Zo bestaat er de kans dat je diabetes krijgt en dat er een verhoogd risico is voor demente bejaarden om te overlijden. Voordat je antipsychotica gaat gebruiken is het van belang om met je behandelaar goed op één lijn te zitten wat betreft de soort antipsychotica die je gaat gebruiken.

Antipsychotica bij psychosen

Antipsychotica worden toegediend bij mensen die lijden aan psychosen. Een psychose is een psychiatrisch toestandsbeeld waarbij de patiënt het normale contact met de, door zijn omgeving ervaren, werkelijkheid geheel of gedeeltelijk kwijt is. Je kunt een psychose verdelen in positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen zijn wanen (denkbeelden die niet overeenkomen met de realiteit), hallucinaties (waarnemen van dingen die er niet zijn), verward denken, spreken en schrijven en verstoorde emoties (emoties die niet passen bij de situatie). Negatieve symptomen zijn bijv. weinig spreken, gebrek aan initiatief tonen, vlakke gezichtsuitdrukking, zich terugtrekken, etc.

Psychosen kan je krijgen als het gevolg van extreme factoren zoals een trauma, mishandeling, etc. Het komt er op neer dat de persoon niet meer met de werkelijkheid kan omgaan, of met de herinneringen of zichzelf niet goed kan afschermen. Psychosen kunnen enkele uren maar ook enkele dagen duren. Antipsychotica werken als een angstremmend middel en moeten gebruikt worden om terug te keren in een stabiele situatie. Dan pas kan psychotherapie plaats vinden om te herstellen van de psychose.

Antipsychotica hebben net als alle andere medicatie ook bijwerkingen. Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende bijwerkingen van antipsychotica:

• Veel speeksel of juist een droge mond
• Droge ogen
• Verminderd reactievermogen
• Concentratieproblemen
• Plotselinge bloeddrukdalingen
• Bewegingsstoornissen
• Maag-darmklachten zoals misselijkheid, diarree en obstipatie
• Slaperigheid
• Duizeligheid
• Slecht dichtbij zien (moeilijk lezen)
• Een onregelmatige menstruatie
• Minder zin in seks
• Gewichtstoename

Gevaarlijke bijwerkingen antipsychotica

Naast de meest voorkomende bijwerkingen van antipsychotica zijn er ook een aantal gevaarlijke bijwerkingen waar zeker rekening mee moet worden gehouden. Deze bijwerkingen kunnen soms levensbedreigend zijn.

• Maligne neuroleptisch syndroom. Dit syndroom kenmerkt zich door hoge koorts, hevig transpireren en ernstige spierstijfheid/verkramping. Dit gaat vaak gepaard met een versnelde hartslag/ademhaling, kwijlen, trillen en insulten. Maligne neuroleptisch syndroom kan levensbedreigend zijn.
• Tardieve dyskinesie is een bewegingsstoornis die zich kenmerkt in abnormale bewegingen van het gezicht en de mond (bijv. herhaaldelijk smakken, moeite met slikken, etc.), innerlijk onrustig, heftige bewegingen van een arm of been, plotselinge/snelle en schokachtige samenspanningen van spieren, onwillekeurig ritmisch en aanhoudelijk beven, herhaaldelijk gemaakt typische bewegingen en zelfs vormen die lijken op het syndroom van Gilles de la Tourette.
• Metabool syndroom is een stofwisselingsaandoening. Normaal wordt dit veroorzaakt door een disbalans tussen voedselopname en lichamelijke activiteit. Mensen die antipsychotica gebruiken sterven gemiddeld 30 jaar eerder ten opzichte van mensen die dit niet gebruiken.
• Diabetes is een levensgevaarlijke ziekte die zich kenmerkt door verhoogde bloedglucosewaarden. Veel voorkomende symptomen zijn: veel plassen en drinken, vaker een blaasontsteking, het slecht helen van wonden door slechte werking van de zenuwen, ontstekingen aan de ogen, vermoeid of slaperig, impotentie, droge mond en tong en een verhoogd hongergevoel.

Waarschuwingen over antipsychotica

Verschillende instituten en onderzoeksresultaten laten verontrustende cijfers zien wat betreft de gevaarlijke bijwerkingen die antipsychotica tot gevolg kunnen hebben. Hieronder vind je een aantal internationale waarschuwingen wat betreft het gebruik van antipsychotica en de gevaarlijke bijwerkingen.

• Middelen zoals Zyprexa met de grondstof olanzapine hebben een verhoogd risico op demente bejaarden. De stof kan zorgen voor een vroegtijdig overlijden en het gebruik ervan wordt afgeraden.
• In Australië is naar buiten gebracht dat de nieuwste antipsychotica de kans op diabetes verhogen.
• In Nederland is het middel Melleril van de markt gehaald vanwege de hartaritmieën en plotseling overlijden van patiënten.
• In een onderzoek uit Engeland is gebleken dat 74% van de ondervraagden vroegtijdig is gestopt met het gebruik van antipsychotica vanwege de ineffectiviteit, ondraaglijke bijwerkingen en andere redenen.
• Antipsychotica verhogen het risico op overlijden bij ouderen.
• Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van oudere antipsychotica bij 18% van de 23.000 onderzochte ouderen lijdt tot overlijden wanneer het in de eerste maand gebruikt wordt.
• Verschillende rapporten leggen een link tussen 45 sterfgevallen en nieuwe antipsychotica. Bijwerkingen zoals levensbedreigende convulsies(oncontroleerbaar samentrekken van spieren zoals toevallen/stuipen) en een laag aantal witte bloedlichaampjes was het gevolg.

Tips en adviezen bij de behandeling van antipsychotica

Wanneer je van je behandelaar een bepaald antipsychoticum voorgeschreven krijgt, zal je er in eerste instantie weinig vanaf weten. Om goed op de hoogte te zijn van wat je nu daadwerkelijk aan het slikken bent, is het van belang om te weten wat je gebruikt, waarom je het moet gebruiken en wat de werking en bijwerkingen kunnen zijn. Hieronder vind je een overzicht van vragen die je jezelf en je behandelaar het beste kunt stellen voor dat je start met het gebruik van antipsychotica.

1. Vraag waarom de behandelaar gekozen heeft voor dit antipsychoticum en wat het met je gaat doen. Het is belangrijk om te constateren wat de daadwerkelijke effecten zijn en of dit overeenkomt met wat de behandelaar jou heeft voorgespiegeld.
2. Vraag aan de behandelaar hoe lang het duurt voor de antipsychoticum effect gaan hebben. Dit is van belang om te weten of de veranderingen ook daadwerkelijk van de medicatie komen en niet ergens anders van.
3. Vraag aan de behandelaar wat de bijwerkingen kunnen zijn, of deze vanzelf weer weg gaan en wat je moet doen wanneer je bijwerkingen ervaart. Het is van belang dat je hiervan op de hoogte bent. Sommige bijwerkingen kunnen levensgevaarlijk zijn.

Lees verder

• De gevaarlijke bijwerkingen van antidepressiva