Wat is euthanasie?

Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene op diens verzoek. Tenminste, zo staat het in de wet, maar wat betekent dat nou eigenlijk? Er wordt vaak gesproken over actieve en passieve euthanasie, maar volgens de definitie van de Nederlandse Staatscommissie voor euthanasie bestaat er slechts euthanasie.

Wat is euthanasie

Euthanasie is elke vorm van handelen door een ander, met als doel een einde te maken aan het leven. Euthanasie kan alleen plaatsvinden op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt. Hieronder valt ook hulp bij zelfdoding. De meeste verzoeken om euthanasie komen van mensen die een ziekte hebben waaraan ze ook zullen gaan overlijden. In 80 % van de gevallen zijn dit kankerpatiënten en zelf hun tijdstip van overlijden willen kiezen, zodat verder ondraaglijk en uitzichtloos lijden hen bespaard wordt. Daarnaast moet de arts aan verschillende eisen voldoen en moet de patiënt op de hoogte zijn en inzicht hebben in zijn ziekte en de behandelmethodes.

Geen euthanasie

Veel mensen hoor je spreken over vormen van passieve euthanasie. Toch bestaat passieve euthanasie (volgens de wet) helemaal niet. De volgende voorbeelden vallen dus niet onder euthanasie:

• Het stoppen of juist niet beginnen aan een medische behandeling, als de patiënt dit niet wil.
• Als de arts besluit geen medische behandeling te starten, omdat deze zinloos is.
• Als de behandeling gericht is op het verlichten van de pijn van de patiënt. Ook al is dat met steeds zwaardere middelen, die naast het verlichten van de pijn, het leven verkorten.

Zorgvuldigheidseisen

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn opgenomen in het Wetboek van Strafrecht. Hierdoor is euthanasie strafbaar, als er niet aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan. De arts moet aan de lijkschouwer melden dat er euthanasie is toegepast. Deze bekijkt hoe en met welke middelen het leven is beëindigd. Vervolgens stuurt hij de verplichte en overige belangrijke stukken naar één van de toetsingscommissies. Deze commisie beslist of de euthanasie op de juiste manier is toegepast.

Euthanasieverklaring

Wil de patiënt euthanasie, dan moet hij/zij een euthanasieverklaring laten opstellen. Dit is nog geen garantie dat de euthanasie daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Belangrijk is dat het verzoek van te voren met de huisarts of specialist wordt besproken. Het liefst in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat de patiënt nog op zoek kan gaan naar een andere arts, mocht de eigen arts tegen zijn.
De tekst van de euthanasieverklaring moet helder en duidelijk zijn en maar voor een uitleg vatbaar zijn.
Met deze verklaring vergroot de patiënt wel de kans dat zijn verzoek wordt uitgevoerd, omdat dit een belangrijk gedeelte is van de zorgvuldigheidseisen, maar de garantie heeft de patiënt niet. Er bestaat namelijk geen recht op euthanasie.

Euthanasie en nabestaanden

Uit onderzoek is gebleken dat de nabestaanden van iemand die door euthanasie overlijdt, het rouwproces beter aankunnen dan nabestaanden van iemand die een natuurlijke dood sterft. Dit heeft vooral te maken met de voorbereiding. De familie kan beter afscheid nemen, omdat er door de hele procedure die gevolgd moet worden bij euthanasie, openlijk over de naderende dood gesproken wordt.
Daarnaast heet iemand die verzoekt om euthanasie zich neergelegd bij de situatie en de dood, waardoor nabestaanden er zich ook makkelijker bij neerleggen.