Hormonen en hun onschatbare invloed

Hormonen zijn de boodschappenjongens in uw lichaam. Ze stimuleren de werking van organen en zijn zodoende verantwoordelijk voor de regeling van diverse belangrijke lichaamsprocessen. Maar daar blijft het niet bij. Hormonen spelen ook een niet te onderschatten rol bij uw stemming, gevoelsleven, liefdesleven en slaap. En bepalen zonder dat u er erg in heeft wat u wilt en wat u doet. Zijn wij dan allemaal slaaf van onze hormonen? Ja. Geen impact zo groot als die van hormonen. Zij sturen u!

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn stoffen in het lichaam die diverse belangrijke lichaamsprocessen regelen. Ze worden door verschillende (endocriene) klieren in het bloed afgescheiden en hebben een stimulerende invloed op de werking van bepaalde organen, de zgn. 'doelwitorganen'. De klieren die hormonen afgeven zijn o.a. de hypofyse, bijnieren, alvleesklier, schildklier, bijschildklier en geslachtsklieren. Elke klier produceert een of meerdere hormonen. Dit gebeurt in zeer geringe hoeveelheden, maar precies genoeg om het gewenste evenwicht in de lichaamsprocessen te handhaven. Van belang hierbij is een goede wisselwerking tussen de klieren, weefsels en organen. De activiteit van het hormonale systeem staat onder controle van het zenuwstelsel.

Alle hormonen hebben een regulatiesysteem. Het lichaam maakt gebruik van terugkoppelingen waardoor een hormoonafgevende klier weet wanneer het hormoon moet afgeven, en hoeveel. De hypothalamus is een belangrijk deel in de hersenen dat hierbij betrokken is. Dit is als het ware een ingebouwd meetsysteem dat met name de hypofyse voortdurend neurale signalen geeft dat leidt tot hormoonafgifte of hormoonremming. Natuurlijk gaat niet alles steeds perfect. Hormoonstoornissen komen zeer veel voor en hebben een enorme impact op lichaam en welzijn. Onderstaand vindt u een opsomming van de bekendste hormonen, hun functie en hun uitwerking.

Insuline

Insuline houdt u in leven! Insuline wordt in de cellen van de eilandjes van Langerhans, gelegen in de alvleesklier, geproduceerd. Samen met glucagon en adrenaline regelt het de bloedsuikerspiegel. Insuline verlaagt het glucosegehalte in het bloed. Wanneer er geen insuline in het lichaam wordt gemaakt, is er diabetes mellitus type 1. Als er wel voldoende insuline wordt geproduceerd, maar lichaamscellen onvoldoende op deze insuline reageren, is er sprake van diabetes mellitus type 2. In 1922 werd de eerste diabetespatiënt met externe insuline behandeld, aanvankelijk nog afkomstig van dieren. Vanaf 1982 is er synthetische insuline op de markt en in de negentiger jaren werden insuline analogen ontwikkeld. Dit zijn aangepaste insulines die een korte, lange, snelle of juist langzame werking hebben, zodat suikerziekte beter gereguleerd wordt. Insulinepompen benaderen de normale insuline-afgifte nog beter.

Glucagon

Glucagon zorgt ervoor dat u niet onderuit gaat na lange tijd niet te hebben gegeten. Glucagon wordt net als insuline in de cellen van de Eilandjes van Langerhans in de alvleesklier geproduceerd. In tegenstelling tot insuline dat de bloedsuikerspiegel verlaagt, verhoogt glucagon juist het bloedsuikergehalte. Het hormoon stimuleert o.a. de afbraak van glycogeen tot glucose. Ook worden reservevoorraden eiwit en vet aangesproken, waarvan vrijgekomen stoffen bijdragen aan de vorming van glucose. Stimulatie van levercellen door glucagon veroorzaakt een stijging van de bloedsuikerwaarde in het bloed. Wie diabetes heeft heeft meestal een injectiespuit met glucagon in huis, die bij een hypo (sterke bloedsuikerdaling) het bloedsuikerpeil weer laat stijgen.

Mannelijke geslachtshormonen

Ha! Een echte man. Mannelijke geslachtshormonen, de androgenen - waarvan testosteron de krachtigste is - zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van mannelijke geslachtskenmerken. De effecten van testosteron zijn stimulatie van de groei van de mannelijke geslachtsorganen, groei van baard- en borsthaar, verlaging van de stem, groei van spiermassa en kracht, fysieke energie, libido, lengtegroei en botdichtheid. Testosteron wordt geproduceerd in de bijnieren en de testes. Gedrag van mannen wordt in belangrijke mate bepaald door hun testosteron-niveau. Zo wordt testosteron door diverse studies in verband gebracht met agressie, antisociaal gedrag, betrokkenheid in gevechten, dominantie en sterke geslachtsdrift. Ook vrouwen produceren het in kleine hoeveelheden.

Van buitenaf worden mannelijke hormonen bij diverse aandoeningen ingezet, vooral stoornissen van de hypofyse. Ze zijn onder te verdelen in anabole steroïden en anti-oestrogenen. Anabole steroïden zijn de veroorzaker van het bekende 'body building' effect en worden om die reden door zowel mannen als vrouwen gebruikt. Nadeel bij het gebruik door vrouwen is de 'vermannelijking'. Er ontstaan onvrouwelijke kenmerken zoals een zwaardere stem, het slinken van de borsten, het stoppen van de menstruatie, versterkte lichaamsbeharing en kaalheid. Gedrag van mannen wordt in belangrijke mate bepaald door hun testosteron-niveau. Zo wordt testosteron door diverse studies in verband gebracht met agressie, antisociaal gedrag, betrokkenheid in gevechten, dominantie en sterke geslachtsdrift.

Vrouwelijke geslachtshormonen

Een regelmatige menstruatie zonder al teveel problemen? Mooi zo, uw oestrogeen en progesteron is in balans. Er zijn twee groepen hormonen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtskenmerken, de regeling van de menstruatiecyclus en zwangerschap. Het zijn oestrogenen en progesteron. Ook mannen produceren kleine hoeveelheden vrouwelijk hormoon. Vrouwelijke geslachtshormonen worden in synthetische vorm ingezet bij tal van aandoeningen waaronder menstruatiestoornissen, endometriose, overgangsproblemen, slijmvlies- en huidaandoeningen en als oraal anticonceptiemiddel. Bijwerkingen van inname van vrouwelijke geslachtshormonen zijn - afhankelijk van het soort hormoon - misselijkheid, gewichtstoename, hoofdpijn, depressie, bloedverlies of juist stoppen van bloedverlies, vergroting van de borsten, verlies van libido en abnormale bloedstolling dat kan leiden tot beroerte, hartaanval of trombose.

Oestrogeen

Een vrouw die goed in haar vel zit heeft voldoende oestrogeen. Oestrogeen kun je ook wel het vrouwelijk verjongingshormoon noemen. Oestrogenen worden door de eierstokken afgegeven en zijn o.a. van belang voor soepele weefsels en productie van cervix(baarmoederhals)-slijm dat een ideale omstandigheid vormt voor zaadcellen. Ze spelen een belangrijke rol bij de lichamelijke ontwikkelingen in de puberteit, zoals de groei van de baarmoeder en vagina en het groter worden van de borsten. De belangrijkste natuurlijke oestrogenen zijn estradiol (in vruchtbare vrouwen), estriol (in zwangere vrouwen) en estron (in vrouwen na de menopauze). Estriol wordt in de placenta aangemaakt. Een vrouw met een oestrogeen overwicht heeft vaak overgewicht en een grotere kans op borstkanker. Bij mannen is het niet duidelijk welke functie oestrogeen heeft, maar een toename van oestrogeen in de puberteit kan ook bij hen borstgroei veroorzaken: Gynaecomastia.

Progesteron

Prikkelbaar? Hoofdpijn? Geen zin in seks? Onder de pukkels? Grote kans dat progesteron in het bloed rondwaart. Progesteron wordt na de eisprong door het gele lichaam geproduceerd. Het bereidt het baarmoederslijmvlies voor op de innesteling van een bevruchte eicel, voorkomt dat nieuwe zaadcellen de baarmoeder binnen kunnen komen, remt de eisprong en zorgt ervoor dat het embryo niet wordt afgestoten. Ook stimuleert het samen met andere hormonen de vergroting van de melkklieren. Het embryo stoot choriongonadotrofine af, dat ervoor zorgt dat het gele lichaam progesteron blijft aanmaken, totdat het baarmoederslijmvlies deze functie overneemt. Kortom: Progesteron biedt de bevruchte eicel de beste mogelijkheden om zich tot een baby te ontwikkelen. Heeft een vrouw een relatief progesteron overwicht, dan is er grote kans op PMS (premenstrueel syndroom), migraine, acne, depressies, libidoverlies en pijnlijke borsten.

FSH

Zonder FSH staat uw voortplantingsstelsel stil! FSH is het follikelstimulerend hormoon. Dit hormoon wordt samen met LH afgegeven door de hypofyse. Bij vrouwen stimuleert FSH de groei en rijping van follikels in de eierstokken en zet deze aan tot het produceren van oestrogeen. Gezonde vrouwen krijgen hierdoor elke maand een eisprong. Gebeurt dit niet, dan kan FSH van buitenaf worden toegediend. Ook mannen hebben FSH; hier regelt het de vorming van zaadcellen. Via een terugkoppelingsmechanisme wordt de afgifte van FSH juist gestimuleerd of geremd, afhankelijk van de hoeveelheid geslachtshormonen die (al) in het bloed is. Als bij vrouwen de overgang nadert stijgt het FSH naar grote hoogte om de eierstokken nog aan te zetten tot afgifte van oestrogeen, maar de feedback valt op een gegeven moment weg. Een blijvend laag oestrogeenpeil is het gevolg.

LH

Zwanger worden? Niet zonder LH! LH is de afkorting van luteïniserend hormoon, lutropine, een geslachtshormoon dat vanuit de hypofyse in de hersenen de eirijping en ovulatie bij vrouwen stimuleert. Het stimuleert tevens de ontwikkeling van het 'gele lichaam' dat verantwoordelijk is voor de afgifte van progesteron. Ovulatietesten sporen het luteïniserend hormoon (LH) in de urine op, en geven zodoende de vruchtbare fase aan. Bij mannen is er ook een afgifte van LH dat leidt tot vorming van het hormoon testosteron. De LH afgifte wordt geregeld door de hoeveelheid geslachtshormonen in het bloed, volgens het feedback mechanisme (terugkoppeling, als bij LH). Een van de oorzaken van verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen is dat de hypofyse geen of onvoldoende LH aanmaakt, met als gevolg dat er geen eisprong optreedt.

HCG

Nee hè, niet weer gespuugd! HCG is het hormoon waar zwangere vrouwen straalmisselijk van worden. Het staat voor humaan choriongonadotrofine. Dit is een hormoon dat tijdens de zwangerschap door de placenta (eerst nog de cellen) wordt geproduceerd en de toevoer van progesteron blijft stimuleren zodat de zwangerschap in stand blijft. Daarom heet het ook wel het zwangerschapshormoon. Na bevruchting verdubbelt de HCG waarde in het bloed elke 36 tot 48 uur om na twee tot drie maanden haar piek te bereiken. Een zwangerschapstest speurt naar de aanwezigheid van HCG, dat al rond twee weken na de bevruchting aantoonbaar is in de urine. Moeders voor Moeders is een organisatie die urine van zwangere vrouwen inzamelt om HCG te gebruiken voor de productie van Pregnyl, een medicijn dat wordt gebruikt bij vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IVF. HCG wordt tegenwoordig ook wel op de markt gebracht als afslankmethode. Deze kuur wordt via injecties toegediend en wordt gecombineerd met een streng dieet. Recentelijk is het omstreden verklaard.

Prolactine

Borstvoeding is een wonder, en dat dankzij prolactine! Prolactine is verantwoordelijk voor de productie en het onderhoud van de melkafscheiding na een zwangerschap. Het hormoon wordt aangemaakt in de hypofyse. Als een baby aan de borst wordt gelegd en borstvoeding krijgt, wordt er meer prolactine geproduceerd, en zodoende meer melk. De zuigreflex zet dit mechanisme in werking. Soms hebben pasgeboren baby's een melkachtige afscheiding bij de tepels, 'heksenmelk' genoemd, en dit komt door de prolactine die zij vlak voor de geboorte van de moeder hebben meegekregen. Bij zwangere vrouwen is het prolactine verhoogd, maar ook bepaalde stoornissen kunnen leiden tot een verhoogde prolactinewaarde, bijv. hormoonstoornissen of een prolactinoom, een goedaardige tumor in de hypofyse die prolactine produceert. Bij een te hoog prolactinegehalte is de kans op onvruchtbaarheid groot.

Oxytocine

Au! Weeën doen zeer, maar met uw oxytocine is alles in orde! Naast een hoofdrol bij de bevalling heet oxytocine ook wel het knuffelhormoon vanwege de rol bij hechting tussen moeder en kind. Het is zowel een hormoon als een neurotransmitter. Het regelt de toeschietreflex bij borstvoeding en helpt mee bij het ontstaan van baringsweeën door oprekking van de baarmoedermond. Na de bevalling verandert de hormoonhuishouding door oxytocine zodanig dat vrouwen snel ongerust zijn over hun baby en dus op babygehuil reageren. Ook speelt het een rol bij borstvoeding: er wordt sneller moedermelk geproduceerd. Bij een verzorgingsrol wordt er ook meer aangemaakt, en ook bij lichamelijk contact tussen bijv. man en vrouw speelt het een rol. Een hoog oxytocine gehalte geeft een lichaam rust, een betere weerstand en minder angst. Autisten hebben minder oxytocine in hun bloed, waardoor wordt aangenomen dat oxytocine ook een rol speelt bij het begrip van sociale codes.

Cortisol

Zit u onder de stress? Vast en zeker dat het cortisol verhoogd is. Cortisol is een corticosteroïde, een steroïdhormoon dat geproduceerd wordt in de bijnierschors uit cholesterol. Cortisol is onder andere van betekenis bij de vertering van voedsel (koolhydraathuishouding, vetstofwisseling, eiwitomzetting), het slaap- en waakritme en het afweersysteem. Bij elk type stress komt cortisol vrij, en daarom heet cortisol ook wel het stresshormoon. Het compenseert de toegenomen alertheid en de vecht- en vluchtreactie, veroorzaakt door adrenaline en noradrenaline, door eiwitten in spieren af te breken waardoor glucose vrijkomt. De energie die hiermee vrijkomt brengt het lichaam weer in rust. Langdurige afgifte van cortisol wegens aanhoudende spanning heeft diverse negatieve effecten op het lichaam, ook bij depressies is cortisol licht verhoogd. De ziekte van Cushing veroorzaakt een teveel aan cortisol, het omgekeerde, de ziekte van Addison veroorzaakt een tekort aan cortisol.

Serotonine

Voelt u zich bedroefd, lamlendig, agressief, ontevreden, chagrijnig of denkt u veel aan de dood? Grote kans dat uw serotonine verlaagd is. Serotonine wordt afgegeven door neuronen in het brein en is daarmee een neurotransmitter. Serotonine beïnvloedt in positieve zin de stemming, de slaap, emoties, zelfvertrouwen, seksuele activiteiten en eetlust. Het hormoon heeft een opwekkende werking en regelt de afgifte van dopamine. Bij een depressie - dat berust op een gebrek aan serotonine - kan een zgn. selectieve serotonineheropnameremmer worden voorgeschreven. Dit zorgt ervoor dat de activiteit van serotonine wordt verlengd. Bekende voorbeelden zijn Prozac, Seroxat en Efexor. 'Spelen' met het serotoninepeil komt in het uitgaansleven vaak voor maar is gevaarlijk: Het middel MDMA - in de wandelgangen het beruchte ecstasy (XTC) - zorgt er onder andere voor dat de neurotransmitter serotonine in de hersenen tijdelijk sterk verhoogd wordt afgegeven. Bij daling ontstaan sterke depressieve gevoelens.

Melatonine

Is de dag om en voelt u een geeuw opkomen? Melatonine zorgt ervoor dat u uw bedtijd niet vergeet! Melatonine is het slaaphormoon. Uit serotonine wordt melatonine geproduceerd; dit gebeurt vanuit de pijnappelklier. Het beïnvloedt in de eerste plaats het slaap-waak ritme, en staat in directe samenhang met de blootstelling aan licht, zowel zonlicht als kunstlicht. Receptoren in het netvlies van de ogen vangen de hoeveelheid licht op. Aan de hand daarvan wordt bepaald of het tijd is om te gaan slapen of niet. Wordt het dus donkerder, dan komt de melatonine productie op gang. Je wordt moe en wil liggen. Bij slapeloosheid of gebrek aan slaapkwaliteit wordt nog wel eens melatonine in pilvorm voorgeschreven. De voordelen van melatonine zijn zelfs nog talrijker: Het verbetert het immuunsysteem, vertraagt het verouderingsproces en beschermt tegen kanker. Zou er geen melatonine zijn dan wordt er niet of nauwelijks geslapen en wordt iedereen vroeg of laat ziek.

Endorfine

Smoorverliefd? U wordt gestuurd door uw eigen endorfine! Endorfine doet dienst als neurotransmitter. Het woord endorfine is afkomstig van 'endo' wat 'binnen' betekent, en 'morfine', dat verwijst naar een op morfine lijkend effect. Endorfine werkt pijnstillend en veroorzaakt eveneens een euforisch gevoel, een roes, en ultiem geluk. Na lichamelijke inspanning of seks komt het vrij, en ook verliefdheid ontstaat door een overproductie van endorfine. Het nuttigen van chocolade, suiker of vetten geeft een dergelijk effect, maar wel zeer tijdelijk. Endorfine heeft een verslavende werking. Qua pijnstilling laat het zijn werking zien tijdens een bevalling, hoe langduriger de pijn, hoe meer het lichaam helpt de weeën op te vangen: De moeder in spe komt in een roes en weet nauwelijks nog wat er om haar heen gebeurt. Onder endorfine wordt de pijndrempel veel hoger, en kan iemand veel meer hebben. Endorfine komt ook vrij na fysieke inspanningen zoals sport, de zgn. 'runners high' bij duursporters.

Adrenaline

Doodsbenauwd, kolkend van woede of complete paniek? Geen wonder, uw lichaam wordt overspoeld door adrenaline! Adrenaline heet ook wel epinefrine en is zowel een hormoon als een neurotransmitter. Het wordt aangemaakt in de bijnier en in zenuwcellen. Afgifte gebeurt bij angst, woede, stress, pijn, fysiek werk, kou en hitte. Het verhoogt de alertheid, de hartslag en de bloeddruk en geeft energie die gebruikt kan worden bij de vecht- of vluchtreactie. Dit is nuttig voor de overleving bij gevaar. De ademhaling versnelt en er ontstaat transpiratie. Gevoel van tijd wordt anders, gebeurtenissen lijken langzamer te verlopen. Maar soms is de afgifte van adrenaline ongewenst: Hyperventilatie en paniekaanvallen ontstaan onder andere door het vrijkomen van een stoot adrenaline, zonder dat er sprake is van gevaar.

Dopamine

Zin om iets te ondernemen? Dopamine zorgt ervoor dat u van aanpakken weet. Dopamine zou je het gelukshormoon kunnen noemen. Het is een verbinding die fungeert als neurotransmitter - soms als hormoon - op verschillende plaatsen in het lichaam. In het brein zijn bepaalde zenuwbanen gevoelig voor dopamine. Het speelt een belangrijke rol bij de ervaring van welzijn, blijdschap, geluk en genot. Ook is het een grote motivator. Dopamine is betrokken bij de bewegingscontrole, speelt een rol bij het denken en doelgericht handelen, en regelt emoties. Het is dus een zeer belangrijke boodschapper in het lichaam. Drugs als cocaïne en medicijnen als Ritalin vertragen de recycling van dopamine, waardoor een overstimulatie van de dopamineroutes in de hersenen ontstaat. Dit werkt verslavend. Een tekort aan dopamine wordt bij de ziekte van Parkinson gezien en ook bij ADHD; bij schizofrenie is de dopamine-spiegel eveneens verstoord.

Thyroïdstimulerend hormoon of TSH

TSH wordt geproduceerd in de hypofyse en stimuleert de schildklier tot productie van schildklierhormonen T3 en T4. Deze zijn belangrijk voor normale groei en ontwikkeling, ook wordt de stofwisseling erdoor beïnvloed. De schildklierhormonen regelen namelijk het gebruik van energie in het lichaam. Als alles normaal is, maakt de schildklier genoeg schildklierhormonen. Er is genoeg energie en het lichaam regelt warmte en koude zoals het moet; ook het gewicht blijft stabiel. Het terugkoppeling-systeem werkt via TRH (thyroïd vrijmakend hormoon) vanuit de hypothalamus. Dit TRH zet de hypofyse aan tot het produceren van TSH. Verhoogde schildklierwerking of verlaagde schildklierwerking valt af te lezen aan het TSH. Deze overproductie of juist een gebrek verstoren het metabolisme in het lichaam, met een hele reeks symptomen als gevolg. Bijna een miljoen mensen in Nederland hebben een schildklierafwijking. De schildklier of thyroïd is een endocriene klier gelegen aan de voorzijde van de hals.

Groeihormoon

Heeft u zich ooit afgevraagd waarom u precies de juiste lengte heeft? Groeihormoon heeft de klus geklaard! Menselijk groeihormoon wordt aangemaakt in de hypofyse en beïnvloedt cellen in het lichaam. De functie is het stimuleren van groeifactoren. Groeihormoon wordt in korte pieken geproduceerd, vooral in de slaap, bij stress en bij lichaamsbeweging. De synthetische versie van menselijk groeihormoon heet Somatropin. Het hormoon wordt dagelijks - per injectie - ingezet bij groeistoornissen en groeiachterstand. Het gebeurt hoogst zelden dat kinderen niet goed groeien, omdat de hypofyse niet voldoende groeihormoon zou produceren. Als dit toch het geval is, komt dit vaak door voedingsstoornissen. Een echt tekort aan groeihormoon resulteert in dwerggroei. Wanneer iemand juist veel te groot is, is er waarschijnlijk een tumor in de hypofyse waardoor groeihormoon in te sterke mate wordt geproduceerd. Dit heet gigantisme, of reuzengroei.

Gastrine

Figuurlijk loopt het water u in de mond bij het zien van al dat lekkers. En letterlijk gebeurt nagenoeg hetzelfde als maagsap de maag vult. Gastrine is een hormoon dat de maagzuurproductie stimuleert; het wordt vanuit de maag zelf afgegeven. Bepaalde stimuli doen de productie van start gaan: dat is het zien en ruiken van voedsel en het eten van een maaltijd. De maag wordt opgerekt, eiwitten en aminozuren komen in de maag, en pH stijgt. Deze laatste stimuleert de cellen om gastrine in de bloedbaan af te geven. Ook wordt de maaglediging bevorderd, omdat gastrine zorgt voor ontspanning van het spierweefsel in de maaguitgang. De gastrine productie neemt af als er voldoende zuur in de maag gevormd is. Bij een pH van 2,5 wordt dan de productie gestopt. Als iemand maagzuurremmers slikt kunnen er door een ingewikkelde feedback-loop zeer hoge gastrineconcentraties in het bloed ontstaan.

Ghreline

Flauw van de honger? Ghreline waarschuwt u om op zoek te gaan naar voedsel! Ghreline, het hongerhormoon, is mede het geheim achter uw gewicht. Het relatief 'nieuwe' hormoon wordt afgescheiden door de maagwand en regelt eetlust. Het stimuleert voedselinname, in tegenstelling tot vele (darm)hormonen die voedselinname juist remmen. Voor de maaltijd neemt de ghreline-waarde toe, na het eten neemt het af. Wie lange tijd niet eet, krijgt door ghreline vanzelf honger. Maar ghreline zet ook aan tot vet! Een normale afgifte is een stijging in de ochtend en een daling tegen de avond. Echter, dikke mensen hebben niet zo'n patroon: Hun ghreline peil is verstoord wat leidt tot slaapstoornissen, honger op allerlei momenten, ook 's nachts. Gevolg: zwaarlijvigheid. Het overslaan van een maaltijd om vervolgens af te vallen werkt averechts, want ghreline zorgt ervoor dat voedsel dat later wordt gegeten effectiever wordt benut, en wordt opgeslagen als vet.

ADH

Ook zo'n dorst na een avondje stappen? Bier remt uw ADH! ADH (vasopressine) is het antidiuretisch hormoon, maar is ook een neurotransmitter. ADH speelt een rol bij de resorptie van water en zorgt ervoor dat het lichaam niet teveel vocht kwijtraakt. Afhankelijk van het watergehalte van het lichaam bepaalt ADH hoeveel water door de nieren in het bloed wordt opgenomen en hoeveel water als urine wordt uitgescheiden. Is er een gebrek aan ADH dan is er sprake van diabetes insipidus. De patiënt moet zeer veel plassen en heeft onlesbare dorst. Alcohol remt het ADH hormoon, maar cafeïne in koffie en thee doen hetzelfde. Hoe meer thee je drinkt, hoe meer dorst je dus krijgt. Vooral 's nachts is de productie van ADH verhoogd zodat het mogelijk is lange tijd te slapen zonder aandrang tot plassen. Om die reden wordt ADH soms van buitenaf ingezet bij bedplassen. Als neurotransmitter speelt het ten slotte een rol bij de bloeddruk, vernauwing van de bloedvaten en lichaamstemperatuur.

"You see, I'd behaved pretty badly. Losing my head about someone I didn't really love and hurting someone I did. Why is one so stupid?" "The heart has its reasons," said Will, "and the endocrines have theirs.” ~ Aldous Huxley