Werking van en afwijking aan de hartklep(pen)

Mijn zusje Anna is op jonge leeftijd overleden aan een aandoening aan een van de hartkleppen. Ik heb nooit echt beseft wat die afwijking eigenlijk inhield. Wel hoorde ik destijds in mijn omgeving dat er meer mensen aan diezelfde aandoening leden. Hartklepaandoeningen komen dus vaker voor. Het verdriet om het verlies van mijn zusje is onder andere de reden geweest dat ik me in die materie heb ingelezen.

Het hart: de pomp in ons lichaam

Zoals elke pomp heeft het hart een terugslagklep nodig om te zorgen dat de vloeistof (het bloed) slechts één kant opgaat. Nu is het hart een heel ingewikkelde pomp. Daarom is één terugslagklep niet voldoende en is ons hart uitgerust met maar liefst vier hartkleppen. Om onderscheid te kunnen maken tussen die vier hartkleppen heeft elke hartklep een eigen naam.

De vier hartkleppen en hun functie

De rechter harthelft
Vanuit het lichaam stroomt het bloed door de aders de rechterboezem van het hart binnen. De tricuspidalisklep (die ook wel eenvoudig de tricuspidaalklep wordt genoemd) gaat open staan. Nu zuigt de rechterkamer door de openstaande tricuspidalisklep het bloed aan. Hierna sluit deze klep zich en gaat de volgende hartklep open. Dit is de pulmonalisklep (ook wel de pulmonaalklep genoemd). Hierdoor trekt de rechterkamer zich samen en pompt het bloed naar de longen.

De linker harthelft
Links werkt het eigenlijk precies zo. Het zuurstofrijke bloed uit de longen stroomt in de linkerboezem. De volgende klep is de mitralisklep (ook wel de mitraalklep genoemd). Deze klep opent zich. Vervolgens wordt het bloed door middel van de openstaande mitralisklep aangezogen door de linkerkamer. Dan sluit de mitralisklep en laat de openstaande aortaklep het bloed door naar de aorta (of lichaamsslagader). Het bloed stroomt vervolgens verder naar de slagaders.

Opmerking
De pulmonalisklep is dus dicht op het moment dat de tricuspidalisklep openstaat en andersom. Hetzelfde geldt voor de aortaklep en de mitralisklep. Dit om de beurt opengaan en sluiten gebeurt bij elke hartslag 1 keer.

Het uiterlijk van de hartkleppen

De hartkleppen zien er verschillend uit. De tricuspidalisklep bestaat uit drie dunnen klepbladen, terwijl de mitralisklep er twee heeft. Bij deze twee hartkleppen zitten aan de onderkant spiertjes (de chordae), die vastzitten aan de wand van de onderliggende kamer.

Opmerking
Als dus de rechterkamer samentrekt, trekt die ook de tricuspidalisklep dicht en de linkerkamer doet hetzelfde met de mitralisklep. Samen met hun chordae lijken deze kleppen op een parachute.

Het mercedes-teken

De pulmonalisklep en de aortaklep zien er hetzelfde uit. Ze bestaan uit drie gelijke delen, die samen een mooie cirkel vormen. Als ze dicht zijn, vormen ze het Mercedes-teken. Deze twee kleppen reageren op drukverschillen: als door het samentrekken van de kamer de druk te groot wordt gaan ze open en als de druk in de longslagader (die bij de pulmonalisklep zit) of in de aorta (die bij de aortaklep zit) weer groter is dan in de kamer, (dus de druk in de kamer lager is) sluiten ze zichzelf weer.

Opmerking
Bij alle hartkleppen zitten de klepbladen aan de buitenkant vast aan een ring in de hartspier.

Hartklepafwijkingen

Wanneer spreken we nu over hartklepafwijkingen?
Gezonde hartkleppen sluiten perfect en gaan volledig open. Er kunnen verschillende problemen met hartkleppen ontstaan, waardoor ze niet meer helemaal sluiten of niet meer volledig opengaan.
Die afwijkingen zijn:

• het door verkalking van de klepbladen vernauwen van de opening;
• het vergroeien van de klepbladen;
• beschadiging, verslapping of uitrekking van de klepbladen.

Gevolgen van de hartklepafwijkingen

In alle genoemde afwijkingen heeft het hart het moeilijker dan normaal:
Bij een vernauwing (of stenose) van een klep heeft het hart meer energie nodig om het bloed door de vernauwing te pompen;
Bij het niet volledig sluiten van de klep is er in feite sprake van een lek. Dit noemen we insufficientie. Bij insufficientie stroomt er bloed terug in de verkeerde richting en moet het hart vaker pompen om hetzelfde resultaat te krijgen.

Opmerking
De meeste klepafwijkingen komen voor in de linker harthelft, bij de aortaklep en de mitralisklep. Op den duur kan schade aan het hart ontstaan.

Hartfalen

Van hartfalen is sprake als blijkt dat het hart door de afwijking van de hartklep moeite krijgt met pompen. Dan kan een hartklep-operatie nodig zijn. Sommige hartklepafwijkingen zijn zo ernstig dat ze zeker geopereerd moeten worden, ook al zijn er nog geen of weinig klachten merkbaar.

Klachten bij hartfalen

Typerende klachten bij hartfalen zijn:

• kortademigheid;
• opgezette voeten;
• pijn op de borst;
• een onregelmatige hartslag;
• moeheid en duizeligheid bij inspanning.

In al deze gevallen voel je je niet lekker en is er reden om je hart goed te laten onderzoeken.