Gezondheid: Spijsvertering

Er is weinig in het menselijke lichaam wat zo tot de verbeelding spreekt als onze spijsvertering. En waarom? Waarschijnlijk omdat het het meest ingenieuze proces is. Iets wat via je mond je lichaam in gaat, allerlei voedingsstoffen in je lichaam achterlaat om ons lichaam vervolgens als een bruine substantie discreet in een speciaal daarvoor ontworpen “stoel” te verlaten. We worden er volwassen van, onze haren gaan glanzen, onze nagels groeien, en onze huid vervangt zichzelf.

Het proces van A tot Z

Kortom … een meer ingenieus proces is, alle knappe koppen ten spijt, niet te benoemen. Pakweg een dag of twee verblijft voedingsstof in je lijf en laat daar, als alles goed gaat, alles achter wat nodig is om je als mens goed te voelen en de processen hun werk te laten doen.

Mond

De mond is officieel het eerste gedeelte van de spijsvertering, maar dit is niet helemaal waar. Want het begint bij de neus, de neus ruikt immers en daar begint het proces. Als een geur je niet aanstaat, wordt het moeilijk om iets je mond in te krijgen … als het al in je mond verdwijnt. De geur zorgt ook voor speekselproductie (amylase) en daar begint het proces.

Het kauwen zorgt er voor dat je voeding gedoseerd via de slokdarm dieper je lichaam in gaat. Goed kauwen is belangrijk om je voeding later beter te laten verteren en verkleint de kans op veel lucht happen tijdens het eten. Wat weer winderigheid tot gevolg kan hebben.

Maag

De slokdarm is een stukje van het lichaam wat voedingstoffen vervoert en wel naar de maag. De maag is gespierd en enorm elastisch. Je kunt er zomaar een complete maaltijd in kwijt en kan daarmee ook een “grote eter” maken. Als je maar vaak genoeg grote maaltijden naar binnen werkt, rekt de maag vanzelf op. Het is niet alleen een verzamelstation, maar het wordt ook verder gekneed en er worden stoffen aan toegevoegd. Niet de minste, want er wordt o.a. zoutzuur aan toegevoegd. Het eten wordt als het ware gereed gemaakt voor het verdere vervoer en m.n. ook het eruit halen van de voedingstoffen die je lichaam nodig heeft.

Dunne darm

De dunne darm krijgt in een pasta achtige substantie het “voorgekauwde” eten in kleine partijen aangeleverd, om er vervolgens zelf mee aan de slag te gaan. De dunne darm is zo’n drie meter lang en het eerste gedeelte (zo’n dertig centimeter) is de twaalfvingerige darm. Deze laatste maakt eigenlijk het gedeelte van de spijsvertering -die in de maag begint- af. De spijsverteringsenzymen uit de alvleesklier en de galblaas breken de eiwitten, suikers en vette verder af tot de basis (aminozuren, glycerol, glucose en vetzuren).

De rest van de drie meter dunne darm wordt gebruikt om al deze basisbestanddelen op te nemen in het lichaam. De darmvlokken (die de totale oppervlakte van de dunne darm aanzienlijk vergroten) aan de binnenkant van de dunne darm regelen dit proces verder. Niets gaat verloren.

Dikke darm

Wat er na het proces van de dunne darm overblijft, moet ingedikt worden en dit gebeurd in de dikke darm. De dikke darm is zo’n anderhalve meter lang. Je dikke darm heeft ongeveer een dag nodig om die substantie om te zetten tot een compacte substantie die je lichaam gaat verlaten. De dikke darm kent geen darmvlokken maar wel slijmvlies. Water en zouten worden nog onttrokken aan de substantie en er blijft een heel klein beetje over om de ontlasting soepel genoeg te houden, zodat het je lichaam op een normale manier kan verlaten.

Endeldarm

De endeldarm is het sluitstuk en wat je lichaam gaat verlaten kent niet veel meer dan onverteerbare voedingsvezels. Langzaam hoopt zich de ontlasting op en de druk wordt groter. Als de druk te groot wordt, geeft je lichaam het signaal dat deze substantie toch echt je lichaam wil verlaten.

De sluitspier kan voorkomen dat je op het moment dat je de aandrang krijgt, meteen naar het toilet moet, maar uiteindelijk zal je toch toe moeten geven en de ontlasting verlaat via het anale kanaal je lichaam (De spieren in de endeldarm spannen aan en de ontlasting wordt zo naar buiten gedreven.).

Wat verlaat je lichaam?

Natuurlijk verschil het van persoon tot persoon wat je lichaam verlaat, maar gemiddeld moet je uitgaan van zo’n honderd tot tweehonderdvijftig gram per dag.

Substantie

Er wordt veel gezegd over de ontlasting. Gezegd in de zin van dat je kunt zien hoe je lichaam er voor staat en deels klopt dit ook. Erg donkere ontlasting kan voor staan voor een bloeding in het spijsverteringkanaal (zelfs darmkanker). Maar rode bietjes of spinazie kunnen ontlasting ook een nadrukkelijke kleur geven. Trek dus niet te snel zelf conclusies.

Uitgangspunt is dat als die afwijking van je ontlasting niet binnen een of twee dagen weg is, het wellicht verstandig is de huisarts te raadplegen.