Ons oog een complex orgaan: hoe werkt het?

Ons oog is ongetwijfeld een erg belangrijk orgaan. Dankzij onze ogen kunnen we immers alles om ons heen waarnemen. Onze ogen bieden ons een blik op de wereld. We gebruiken ze om te lezen, maar ook om maar naar films en nieuwsuitzendigen te kijken. Ons oog is zonder meer een erg complex orgaan, waarmee veel kan misgaan. Van bijziendheid tot scheelzien en van katarakt tot (nacht) blindheid. Maar hoe werkt nu precies ons oog, en wat kunnen we zélf doen om onze ogen in goede conditie te houden?

Kostbaarste zintuigen

Hoe men het ook draait of keert, onze ogen zijn één van onze belangrijkste zintuigen. Onze ogen maken gebruik van het licht om een beeld door te geven naar onze hersenen. Onze ogen vangen die lichtgolven op uit onze omgeving. De lens van onze ogen bundelt deze lichtgolven. Deze bundel licht valt vervolgens op het netvlies, dat deze opgevangen lichtgolven omzet in zenuwimpulsen. Van zodra onze hersenen deze impulsen verwerkten, zien we het opgevangen beeld ook echt. Dit volledige proces van zien en gezien worden verloopt razendsnel.

Twee lenzen om ver weg en dichtbij te zien

We kunnen zowel dichtbij als ver weg zien. Om dit mogelijk te maken, heeft ons oog twee lenzen nodig, namelijk de buitenste en de binnenste lens. Onze buitenste ooglens wordt gevormd door het hoornvlies en de oogkamer. Dit hoornvlies is stevig en doorzichtig, en vormt de buitenkant van ons oog.

Het hoornvlies is de eerste laag van ons oog waar de lichtgolven doorheen moeten. Tussen dit hoornvlies en de iris, het gekleurde deel van ons oog, bevindt zich de oogkamer. De opgevangen lichtgolven moeten ook door deze oogkamer, die daarom ook wel de lens van ons oog wordt genoemd.

De lichtgolven gaan dus achtereenvolgens door het hoornvlies en de oogkamer. Vanuit onze oogkamer valt het licht op onze binnenste ooglens. De werking van onze ooglens is vergelijkbaar met de lens van een fototoestel. Onze ooglens is zodanig soepel, dat ze zelfs van vorm kan veranderen. De ooglens stelt zich scherp door middel van kleine oogspiertjes, waarmee de ooglens zichzelf platter of boller kan maken. Dit maakt het ons mogelijk om zowel veraf als dichtbij te zien.

Plaatjes en kegeltjes zorgen voor kleurzicht

Hoe zijn onze ogen nu in staat om ook kleuren waar te nemen? Nadat de lichtbundel onze binnenste ooglens is gepasseerd, gaat deze door het glasachtige lichaam van ons oog. Achter dit waterige glasvocht, bevindt zich het netvlies. Het glasachtige lichaam van ons oog, is een soort gelei die de ruimte tussen onze ooglens en het netvlies helemaal vult. Het licht valt nu op de gele vlek van ons netvlies. Deze gele vlek is de plaats in ons netvlies waar zich de zenuwen van ons oog bevinden. Deze oogzenuwen zijn de zintuigcellen van onze ogen, en worden gevormd door miljoenen staafjes en kegeltjes. Deze staafjes en kegeltjes zetten het licht om in kleuren. De staafjes zijn gevoelig voor alle kleuren. De kegeltjes zijn kleurenselectief. Er zijn drie soorten kegeltjes, die respectievelijk verantwoordelijk zijn het waarnemen van de kleuren rood, groen en blauw. Deze zenuwimpulsen worden door onze hersenen herkent. De beelden van onze beide ogen worden vervolgens over elkaar heen geprojecteerd. Op die manier ontstaat er een ruimtelijk effect, waardoor we ook diepte kunnen waarnemen.

Alles waarnemen met één oog

Dit dieptezicht kunnen we in principe ook met één oog waarnemen. Onze hersenen stellen ons daar toe in staat. Zij geven immers een juiste interpretatie aan onze waarneming van zowel afstanden als van diepten. Voor normaal dieptezicht hebben we twee ogen nodig. Mensen die over slechts één oog beschikken, kunnen moeilijk diepte inschatten vanop korte afstand.

Oogweetjes

• Voor de uiteindelijke bescherming van ons ogen, is het steunapparaat verantwoordelijk.
• Onze oogwimpers zorgen er samen met onze oogleden voor dat vreemde deeltjes niet in onze ogen kunnen terecht komen.
• Door met onze ogen te knipperen, verdelen we het traanvocht over het hoornvlies van onze ogen. Op deze manier houden we onze ogen proper en kan het hoornvlies niet uitdrogen.
• De iris of het regenboogvlies beschermt ons oog tegen een te grote lichtsterkte. Het is het pigment van de iris die de kleur van onze ogen bepaalt.
• Mensen die bijziend zijn, kunnen alleen die voorwerpen die dichtbij staan, scherp zien. Oorzaak van bijziendheid is de vervorming van onze ooglens. Deze lensvervorming is ook verantwoordelijk voor verziendheid.
• Door een tekort aan vitamine A ontstaat nachtblindheid.