Kernramp Japan: gevolgen overdosis straling op gezondheid

De straling in en rond de door de aardbeving en tsunami zwaar getroffen kerncentrales in het Japanse Fukushima, blijft nog toenemen. Er wordt nu een stralingsniveau gemeten van vierhonderd millisievert per uur. Ter vergelijking: tijdens de kernramp in het Russische Tsjernobil, werden werknemers blootgesteld aan zesduizend millisievert per uur. Wat doet nu zo'n hoge dosis radioactieve straling met ons lichaam? Welk effect heeft dit op onze gezondheid en welke dosissen kernstraling kunnen we aan?

Afhankelijk voor duur blootstelling

De schadelijke gevolgen van blootstelling aan kernstraling, hangt uiteindelijk van verschillende factoren af. Zo ondermeer van de duur van de blootstelling en van de afstand tot de stralingsbron. Volgens kernspecialisten kan een korte blootstelling aan kernstraling reeds dodelijk zijn. Dezelfde dosis toegediend over een tijdspanne van enkele weken of maanden, kan dan weer veel geringere effecten hebben op ons lichaam en ons gezondheid.

Acute en chronische gevolgen

Volgens stralingsdeskundigen moeten we hierbij een duidelijk onderscheid maken tussen acute en chronische gevolgen van radioactieve straling op onze gezondheid. In Tsjernobil werden werknemers, die brandende splijtstaven probeerden te blussen, blootgesteld aan zesduizend millisievert per uur. Ze liepen daarbij ernstige brandwonden op, en overleden enkele weken later in een ziekenhuis.

Radioactieve straling tast beenmerg en bloedstructuur aan

De radioactieve straling tast ons beenmerg aan, en dat was ook bij de Russische arbeiders het geval. Door de aantasting van ons beenmerg, wordt ook onze bloedstructuur aangetast. We krijgen ernstige problemen met onze bloedstolling en onze witte bloedcellen sterven uiteindelijk af. Dat veroorzaakt een verminderde weerstand, waardoor de kleinste infectie reeds fataal kan zijn. Worden we aan zo'n hoge radioactieve straling bloodgesteld, dan kan zelfs een beenmergtransplantatie geen uitkomst brengen.

Straling doet cholerasymptomen ontstaan

Een overdosis radioactiviteit doet nog veel meer met ons lichaam en onze gezondheid. Zo een overdosis is in vele gevallen oorzaak van de dunne darmziekte, waarbij de dunne darm zodanig wordt aangetast, dat er uiteindelijk cholerasymptomen ontstaan, met een bloederige diarree als belangrijkste gevolg. Bij een blootstelling aan een overdosis radioactieve straling, worden we in een eerste fase geconfronteerd met misselijkheid en braakneigingen.

Abnormale cellengroei verooorzaakt (schildklier)kanker

Afhankelijk van de dosis én de duur van de blootstelling aan radioactieve straling wordt, op langere termijn, een abnormale groei van onze lichaamscellen vastgesteld. Kanker is daar het uiteindelijke gevolg van. De kans op schildklierkanker is dan bijzonder groot. Onze schildklier is immers het eerste orgaan dat reageert op jodium in de lucht. Vooral kinderen en adolescenten zijn bijzonder gevoelig aan schildklierkanker, omdat deze in hun volle groeiperiode zitten en tijdens deze levensfase veel nieuwe lichaamscellen aanmaken. Een overdosis radioactieve straling veroorzaakt eveneens leukemie, kanker van het bloed. Ingeademde radioactieve stoffen worden via ons beenmerg door gans ons lichaam getransporteerd, waar ze straling blijven afgeven. Daarom is het gebruik van mondkapjes zo belangrijk, omdat we daardoor minder radioactieve straling inademen.

Gevolgen radioactieve straling voor de gezondheid

Schildklier

Door de hoge radioactieve straling, stapelt het radioactief jodium zich op in de schildklier. Vanaf een langdurige blootstelling aan honderd milliesievert per uur is er een verhoogd risico op schildklierkanker.

Haar

Valt uit bij hogere dosissen radioactieve straling, vanaf drieduizend milliesievert.

Longen

De longen worden door radioactieve straling eveneens ernstig aangetast.

Dunne darmwand

De dunne darm is erg gevoelig voor overdosis radioactieve straling. Bij hoge dosissen treden cholerasymptomen op met bloederige, en in vele gevallen fatale bloederige diarree tot gevolg.

Huid

Bij extreem hoge dosissen radioactieve straling, kleurt de huid rood. Radioactieve straling kan eveneens ernstige brandwonden veroorzaken.

Bloed

Bij hoge dosissen radioactiviteit verandert de structuur van ons bloed. We worden geconfronteerd met ernstige problemen met de witte bloedcellen en de bloedplaatjes. Verhoogde kans op leukemie.

Beenderen

De isotoop strontium is bijzonder schadelijk voor ons beendergestel.

Welke dosissen radioactieve straling kunnen we aan?

De gevolgen van een overdosis radioactieve straling hangt in belangrijke mate af van de hoeveelheid radioactiviteit, van de duur van de bloodstelling en de afstand tot de bron. Wat zijn nu de gevolgen bij de verschillende dosissen waaraan we kunnen worden blootgesteld? De hoeveelheid radioactiviteit wordt uitgedrukt ik millisievert.

• Bij tienduizend millisievert: Een dergelijke straling is zonder meer dodelijk.
• Bij zesduizend milliesievert: Kans op darmziekte met cholerasymptomen en bloederige diarree.
• Tussen vijftienhonerd tweeduizend milliesievert: Problemen met witte bloedcellen en bloedplaatjes, slechte bloedstolling, verminderde afweer.
• Bij duizend milliesievert: Begin van stralingsziekte, met braken misselijkheid als gevolg.
• Vanaf vierhonderd milliesievert: Bij blootstelling aan vierhonderd milliesievert gedurende een periode van vier uur treedt de stralingsziekte op.