Nachtzweten, waardoor ontstaat het nachtelijk transpireren?

De meeste mensen hebben het al wel eens mee gemaakt, je wordt 's nachts wakker en blijk je helemaal nat van het zweet te zijn. Zelfs de lakens zijn nat en plakken aan je lichaam vast. Soms is men helemaal klam en koud. Nachtelijk zweten, wat kan daar de oorzaak van zijn? En is het transpireren 's nachts op bed ook schadelijk voor de gezondheid? Lees hierover meer in onderstaand artikel.

Wat is nachtzweten?

Zweten waar is het eigenlijk goed voor, men heeft er eigenlijk toch alleen maar last van? Niets is minder waar, zweten is juist erg belangrijk. Door dat het zweet verdampt, koelt het lichaam af. Als een mens niet zou kunnen zweten, dan raakt zijn lichaam oververhit met alle gevolgen van dien. Ieder mens transpireert en verliest hierbij, onder normale omstandigheden, een liter vocht per dag. Hier merkt men weinig tot niks van.

Maar bij nachtzweten wordt het een ander verhaal, dit is echter wel hinderlijk. Men wordt 's nachts wakker, badend in het zweet. Lakens en/of nachtkleding plakken vast aan het lichaam en soms heeft men het zelfs een beetje koud. Af en toe is het zo erg dat het beddengoed acuut vervangen moet worden, omdat het te nat is om er nog op te kunnen liggen. Ook voor een partner is het niet prettig als er iemand naast hem of haar op bed ligt die nat is van het zweet.

Nachtelijk zweten kan ontstaan door verschillende oorzaken, sommigen zijn (relatief) onschuldig maar andere oorzaken kunnen helaas minder onschuldig van aard zijn.

Warme omgeving

Een veel voorkomende oorzaak van nachtelijk zweten is een (te) warme omgeving. Dit kan liggen aan te warm beddengoed, verwarming te hoog of warm weer. Indien men met te warm of teveel beddengoed probeert te slapen, is de kans groot dat men halverwege de nacht wakker wordt van de warmte. Dit probleem is voor de meeste mensen prima op te lossen met een goed ventilerend vier-seizoenen dekbed en katoenen lakens en kussenslopen. Indien het in de zomer erg heet wordt, kan alleen een katoenen laken ook al voldoende zijn om onder te slapen.

Als het in de slaapkamer te warm is geworden door de verwarming of door de zon, kan men in de nacht ook hevig gaan transpireren want de optimale omgevingstemperatuur voor de slaapkamer is zo'n 17°C. In de zomer is het lastig om de temperatuur rond 17°C in de slaapkamer te houden. Soms kan een ventilator een beetje helpen om de gevoelstemperatuur omlaag te brengen, door hem, halverwege de slaapkamer (op een lage snelheid!) neer te zetten. Richt de ventilator nooit rechtstreeks op het lichaam, dit is te koud voor de spieren waardoor men met spierpijn wakker kan worden. Voor airconditioning geldt bijna hetzelfde verhaal, laat die nooit 's nachts aan, omdat het te koud voor het lichaam wordt. Zet enkele uren voor het slapen de airco aan, tot de gewenste temperatuur bereikt is.

Zet 's nachts altijd een rooster open of een raam op een kier. Ook in de winter is ventileren erg belangrijk.

Nachtkleding

Indien er nachtkleding gedragen wordt van synthetische stoffen neemt de kans op nachtelijk zweten toe. Draag daarom bij voorkeur een katoenen nachthemd, t-shirt of pyjama.

Lichamelijke inspanning voor het slapen gaan

Iedereen weet dat lichamelijke beweging altijd gezond is, óók voor een goede nachtrust. Maar van actief bewegen wordt het lichaam warm en daarom is het niet verstandig om vlak voor het slapen actief bezig te zijn. Dat kan namelijk resulteren in zwaar transpireren tijdens de nacht. Een lichaam moet minimaal vier uur kunnen afkoelen voor een gezonde nachtrust zonder hevige transpiratie.

Eten, drinken en medicatie

Bepaalde dranken, spijzen en medicijnen bevatten stoffen die het nachtelijk zweten kunnen veroorzaken. Vooral alcohol en spijzen die gekruid zijn boosdoeners. Alcohol verwijdt de bloedvaten, waardoor er veel warmte vrij komt, wat gepaard kan gaan met transpiratie. Gekruid voedsel kan eveneens heftige transpiratie in de nacht veroorzaken. Met name de stof capsaicin, die onder ander in chilipeper zit, is hier een bekend voorbeeld van. Capsaicin heeft invloed op de zenuwuiteinden en hersenbloedvaten waardoor het lichaam zal opwarmen. Medicijnen kunnen eveneens nachtzweten veroorzaken, enkele medicijnen waarvan bekend is dat ze deze bijwerking hebben zijn:

Aspirine
Paracetamol
"De pil"
Antidepressiva
Viagra
Insuline
Prednison en prednisolon

Meer informatie over de medicijnen en hun bijwerkingen vindt u in de bijsluiter. Indien de medicijnen over een langere periode gebruikt moeten worden en u ondervindt veel hinder aan het nachtzweten dan is het raadzaam om hierover contact op te nemen met de behandelend arts.

Angst en stress

Angst en stress kunnen oorzaken zijn voor sterk zweten tijdens de slaap. Bij angst en stress wordt adrenaline aangemaakt, dit is een hormoon die er onder ander voor zorgt dat de hartslag sneller gaat slaan en de bloeddruk zal laten stijgen. Doordat adrenaline het lichaam een tikje harder laat werken, komt er meer energie vrij, waardoor men het vervolgens warm kan krijgen en men zal gaan zweten. Angst en stress kunnen door verschillende situaties veroorzaakt worden. Zo kan de werkdruk te hoog liggen of er zijn mogelijk problemen in de relationele sfeer. Angst voor bijvoorbeeld onweer, duisternis of "enge" geluiden kunnen mede zorgen voor hevige transpiratie in de nacht.

Koorts

Griep, bacteriële infecties en infecties veroorzaakt door virussen kunnen gepaard gaan met koorts, waardoor men in de nacht (en overdag) behoorlijk kan gaan zweten om de lichaamstemperatuur omlaag te brengen. Bij koorts is het erg belangrijk dat men voldoende blijft drinken om uitdroging te voorkomen.

Hormonale schommelingen en hormoontherapie

Hormonen hebben een sterk invloed op ons lichaam en kunnen het ons af en toe behoorlijk moeilijk maken. Zo kunnen vrouwen tijdens de overgang behoorlijk last krijgen van opvliegers, ze krijgen het plotseling heel erg warm, krijgen een rood hoofd en beginnen te zweten. Maar zo'n opvlieger kan ook 's nachts plaatsvinden, waardoor vrouwen badend in het zweet wakker kunnen worden. Kinderen die volwassen worden (de zogenaamde adolescentieperiode), kunnen ook te maken krijgen met hormonale schommelingen met de bijbehorende nachtelijke opvliegers. Zodra de overgang of adolescentieperiode voorbij is, is het nachtelijk transpireren (meestal) ook over.

Vrouwen die chemotherapie krijgen tegen bepaalde vormen van borstkanker, komen tijdelijk in de menopauze doordat het oestrogeen niveau daalt. Mannen die antitestosteron-therapie ondergaan, zoals men ziet bij behandeling van prostaatkanker, krijgen ook te maken met nachtzweten.

Onderliggende ziekte

Nachtelijk transpireren kan ook een symptoom zijn bij een (ernstige) onderliggende ziekte zoals:

Slaapapneu
Diabetes
Tuberculose (TBC)
Besmetting met het HIV-virus
Hypofyse aandoeningen
Schildklier aandoeningen
Ziekte van Hodgkin
Aandoening aan de bijnieren

Wat te doen na een aanval van nachtzweten?

Midden in de nacht wakker worden terwijl het zweet overal langs loopt, is alles behalve fijn. Maar wat kan men na zo'n zweetaanval doen om zo snel mogelijk weer verder te kunnen slapen? Hieronder enkele tips:

Spoel je af met lauwwarm water.
Drink een beetje koud water.
Trek schone en droge katoenen nachtkleding aan.
Indien je partner nog slaapt, leg een schone badhanddoek over je laken waar je op kunt gaan liggen om verder te slapen. Is je partner intussen ook wakker? Dan kan het beddengoed verschoond worden.

Aandachtspunt

Indien een matras regelmatig nat wordt van het nachtzweten, kunnen mijten en schimmels zich naar hartenlust vermenigvuldigen. Er zijn speciale hoezen op de markt om te voorkomen dat het zweet tot in een matras door kan dringen.

Tot slot

In de meeste gevallen is nachtzweten vrij onschuldig en is het alleen erg lastig. Omdat het in sommige gevallen kan duiden op een (ernstige) onderliggende ziekte, is het sterk aan te raden om bij aanhoudende klachten, het probleem voor te leggen aan een (huis)arts.

© 2011 - 2025 El-ja, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

Wikipedia.nl
www.yesanswer.com

Reacties

Kathalijne, 28-04-2014
Ipv een bezoek aan de huisarts zou ik eerder naar een acupuncturist gaan. Die optie mis ik hier nog.Reactie infoteur, 30-04-2014
Bij deze.
Dank voor uw aanvulling.
Mvg El-Ja

Annemieke, 29-01-2014
Ik heb extreem veel last van nachtzweten. Mijn vriend maakt me 2 a 3 keer per nacht wakker omdat het te erg is. Het is zo extreem dat het soms lijkt alsof er volle bekers water over m´n bed gegooid zijn. Ik verschoon nu dagelijks mijn bed. Onlangs was ik bij de dokter en heb hem gevraagd hoe of wat… zijn reactie was dat hij er niks aan kan doen, geen verdere vragen, hij kon er gewoon niks aan doen. Ik vind dit raar, ik zou toch op z'n minst eens onderzocht moeten worden? Ik weet niet wat ik er nog aan kan doen.Reactie infoteur, 09-02-2014
@Annemieke,
Indien uw klachten zo heftig aanhouden, is het raadzaam om een second opinion aan te vragen bij een ander (huis)arts. Mogelijk kan hij of zij u wel verder helpen.
MvG El-Ja

Mar, 24-09-2013
Ik ben een echte koukleum. Nooit last van nachtzweten gehad. De laatste maanden is het een drama. Ik word nat van het zweet wakker. Ik heb geen ander matras. De kamer is niet te warm. Ik heb geen andere nachtkleding. Niets veranderd en toch ben ik opeens vreselijk gaan zweten. Hoe kan dat? Overgang lijkt me niet. Ben net 31.Reactie infoteur, 24-09-2013
@Mar,
U bent inderdaad nog erg jong maar toch kunnen hormonen heel goed een rol spelen bij het nachtelijk transpireren. Indien uw klachten aanhouden is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts. Hij of zij kan u gericht onderzoeken en u meer informatie geven.
MvG El-Ja

Kees, 12-06-2013
Beste allemaal,

Interessante wetenschap in dit artikel. Vreemd genoeg lees ik weinig over de gevolgen die matrassen veroorzaken. Zelf slaap ik op een heerlijke Tempur matras. Nachttranspiratie is mij nooit vreemd geweest dus heb ik nooit het verband gelegd tussen de matras en transpireren. Toen ik pas een week ergens anders sliep miste ik mijn matras weliswaar maar ondervond aanmerkelijk minder last van transpiratie. Deze matras voelde zelfs verkoelend aan.

Ik wil niet van mijn matras af maar wel dit droge slaapcomfort en ben diverse mogelijkheden tegengekomen. Ik adviseer iedereen die zich hierin herkent om uit te kijken naar matrasdekjes of matrashoezen gemaakt van 3D breisels. Er bestaat heel veel in en weet dat de smartsleeve-ventilatie goed werkt. Het slaapt veel droger, vreemd genoeg niet alleen het laken waar je op ligt maar ook het dekbed en het heeft geen invloed op de matras.

Hopelijk helpt deze tip veel mensen.Reactie infoteur, 22-06-2013
@Kees,
Dank voor uw toevoeging :-)
MvG El-Ja.

Carola Bennink, 22-04-2013
Beste mensen,
Wat een duidelijk en herkenbaar stuk over nachtzweten. Ook ik heb last van overmatig zweten 's nachts. De ene nacht meer dan de andere nacht. Door mijn buurvrouw kreeg ik een hele waardevolle tip, tencel beddengoed. Ik zal hier geen reclame maken, hoewel tencel naast een merknaam vooral de naam is van een natuurlijk vezel gemaakt van Eucalyptushout. Dit beddengoed werkt supergoed, en zorgt vooral dat je droog slaapt, ondanks je transpiratie. Ik heb dit al aan meerdere mede-slachtoffers aangeraden en krijg van iedereen super positieve reacties. Er zijn diverse (web-)winkels die dit beddengoed verkopen. De prijs is wel hoger dan doorsnee beddengoed, maar het is zeker de investering waard. Ook omdat het sterker is en dus langer meegaat. We hebben inmiddels op alle bedden dit beddengoed liggen, want ook de rest van het gezin wil nergens anders meer op slapen. We nemen het zelfs mee op vakantie.

Het lijkt alsof ik reclame maak, maar ik ben gewoon super enthousiast (en ik noem nergens een naam of website). Ik ben ervan overtuigd dat dit voor heel veel mensen een oplossing zal zijn!Reactie infoteur, 22-04-2013
@Carola,
Bedankt voor uw tip!
Met vriendelijke groet El-Ja

Iris, 24-10-2012
Mijn vriend zweet sinds anderhalve week ontzettend veel 's nachts. De ene nacht is het erger dan de andere en er zijn zelfs "pauzes" dat het bed geheel droog blijft. Nu heeft hij ook last van hoestaanvallen en geen eetlust, de laatste zullen een goede griep zijn, maar hij heeft geen verhoging en tot nu toe geen pijnstillers gebruikt. Zoals vaker, gaat het volgens hem vanzelf over en is een bezoek aan de dokter niet nodig! Kun u mij hierin advies geven, toch langs de huisarts?Reactie infoteur, 24-10-2012
@Iris,
Bij aanhoudende klachten is het raadzaam om een huisarts te bezoeken.

Stephanie, 13-09-2012
Ik heb vooral in de herfst en winter last van nachtelijk zweten. Juist als het buiten kouder wordt, ga ik zweten. In de slaapkamer is helemaal niks veranderd, ik heb geen ander dekbed, het raam staat nog steeds op een kier, de kachel staat nog niet aan en toch zweet ik 's nachts wat ik erg vervelend vind omdat ik meerdere keren per nacht wakker word daardoor. Is het verstandig om hiermee toch eens langs de huisarts te gaan?
Mvg StephanieReactie infoteur, 13-09-2012
@Stephanie,
Omdat u alleen in de herfst en winter last hebt van nachtelijk zweten, is er mogelijk geen sprake van medische indicatie. Indien u uw huisarts een keer bezoekt, kunt u hem/haar eveneens deze klachten voorleggen. Voelt u zich toch niet helemaal gerust over het nachtzweten, neem dan eerder contact op met uw huisarts, waarschijnlijk is een telefonisch consult al voldoende.

Peggy, 11-06-2012
Onze zoon van 8 ligt vaak 's avonds te "drijven" in bed. Omdat hij er niet wakker van wordt, laten we hem liggen. 's Ochtends is hier niets meer van te merken en is hij weer droog. Is het verstandig om even de huisarts te raadplegen?Reactie infoteur, 12-06-2012
@Peggy,
Dat lijkt mij wel verstandig, het hoeft niks ernstigs te zijn maar als klachten aanhouden kan men beter een huisarts raadplegen.

Hanny Roose, 14-02-2012
Ik fiets een half uurtje voor ik naar bed ga en drink daarbij een groot glas water.
Vaak eten we ui en knoflook door het eten.
Zou het ook hierdoor komen, dat ik elke nacht badend in het zweet wakker wordt?
Ik gebruik ook Inhibin, tegen beenkrampen.
Graag een reactie!Reactie infoteur, 15-02-2012
@Hanny,
Het is verstandig om uw klachten aan uw huisarts voor te leggen, nachtzweten kan namelijk meerdere oorzaken hebben. Uw huisarts weet meer over uw persoonlijke situatie zoals gezondheid, leeftijd en lichamelijke conditie, waardoor er (mogelijk) een diagnose, omtrent het nachtzweten, gesteld kan worden.
Met vriendelijke groet, El-Ja