Nachtzweten, waardoor ontstaat het nachtelijk transpireren?

De meeste mensen hebben het al wel eens mee gemaakt, je wordt 's nachts wakker en blijk je helemaal nat van het zweet te zijn. Zelfs de lakens zijn nat en plakken aan je lichaam vast. Soms is men helemaal klam en koud. Nachtelijk zweten, wat kan daar de oorzaak van zijn? En is het transpireren 's nachts op bed ook schadelijk voor de gezondheid? Lees hierover meer in onderstaand artikel.

Wat is nachtzweten?

Zweten waar is het eigenlijk goed voor, men heeft er eigenlijk toch alleen maar last van? Niets is minder waar, zweten is juist erg belangrijk. Door dat het zweet verdampt, koelt het lichaam af. Als een mens niet zou kunnen zweten, dan raakt zijn lichaam oververhit met alle gevolgen van dien. Ieder mens transpireert en verliest hierbij, onder normale omstandigheden, een liter vocht per dag. Hier merkt men weinig tot niks van.

Maar bij nachtzweten wordt het een ander verhaal, dit is echter wel hinderlijk. Men wordt 's nachts wakker, badend in het zweet. Lakens en/of nachtkleding plakken vast aan het lichaam en soms heeft men het zelfs een beetje koud. Af en toe is het zo erg dat het beddengoed acuut vervangen moet worden, omdat het te nat is om er nog op te kunnen liggen. Ook voor een partner is het niet prettig als er iemand naast hem of haar op bed ligt die nat is van het zweet.

Nachtelijk zweten kan ontstaan door verschillende oorzaken, sommigen zijn (relatief) onschuldig maar andere oorzaken kunnen helaas minder onschuldig van aard zijn.

Warme omgeving

Een veel voorkomende oorzaak van nachtelijk zweten is een (te) warme omgeving. Dit kan liggen aan te warm beddengoed, verwarming te hoog of warm weer. Indien men met te warm of teveel beddengoed probeert te slapen, is de kans groot dat men halverwege de nacht wakker wordt van de warmte. Dit probleem is voor de meeste mensen prima op te lossen met een goed ventilerend vier-seizoenen dekbed en katoenen lakens en kussenslopen. Indien het in de zomer erg heet wordt, kan alleen een katoenen laken ook al voldoende zijn om onder te slapen.

Als het in de slaapkamer te warm is geworden door de verwarming of door de zon, kan men in de nacht ook hevig gaan transpireren want de optimale omgevingstemperatuur voor de slaapkamer is zo'n 17°C. In de zomer is het lastig om de temperatuur rond 17°C in de slaapkamer te houden. Soms kan een ventilator een beetje helpen om de gevoelstemperatuur omlaag te brengen, door hem, halverwege de slaapkamer (op een lage snelheid!) neer te zetten. Richt de ventilator nooit rechtstreeks op het lichaam, dit is te koud voor de spieren waardoor men met spierpijn wakker kan worden. Voor airconditioning geldt bijna hetzelfde verhaal, laat die nooit 's nachts aan, omdat het te koud voor het lichaam wordt. Zet enkele uren voor het slapen de airco aan, tot de gewenste temperatuur bereikt is.

Zet 's nachts altijd een rooster open of een raam op een kier. Ook in de winter is ventileren erg belangrijk.

Nachtkleding

Indien er nachtkleding gedragen wordt van synthetische stoffen neemt de kans op nachtelijk zweten toe. Draag daarom bij voorkeur een katoenen nachthemd, t-shirt of pyjama.

Lichamelijke inspanning voor het slapen gaan

Iedereen weet dat lichamelijke beweging altijd gezond is, óók voor een goede nachtrust. Maar van actief bewegen wordt het lichaam warm en daarom is het niet verstandig om vlak voor het slapen actief bezig te zijn. Dat kan namelijk resulteren in zwaar transpireren tijdens de nacht. Een lichaam moet minimaal vier uur kunnen afkoelen voor een gezonde nachtrust zonder hevige transpiratie.

Eten, drinken en medicatie

Bepaalde dranken, spijzen en medicijnen bevatten stoffen die het nachtelijk zweten kunnen veroorzaken. Vooral alcohol en spijzen die gekruid zijn boosdoeners. Alcohol verwijdt de bloedvaten, waardoor er veel warmte vrij komt, wat gepaard kan gaan met transpiratie. Gekruid voedsel kan eveneens heftige transpiratie in de nacht veroorzaken. Met name de stof capsaicin, die onder ander in chilipeper zit, is hier een bekend voorbeeld van. Capsaicin heeft invloed op de zenuwuiteinden en hersenbloedvaten waardoor het lichaam zal opwarmen. Medicijnen kunnen eveneens nachtzweten veroorzaken, enkele medicijnen waarvan bekend is dat ze deze bijwerking hebben zijn:

• Aspirine
• Paracetamol
• "De pil"
• Antidepressiva
• Viagra
• Insuline
• Prednison en prednisolon

Meer informatie over de medicijnen en hun bijwerkingen vindt u in de bijsluiter. Indien de medicijnen over een langere periode gebruikt moeten worden en u ondervindt veel hinder aan het nachtzweten dan is het raadzaam om hierover contact op te nemen met de behandelend arts.

Angst en stress

Angst en stress kunnen oorzaken zijn voor sterk zweten tijdens de slaap. Bij angst en stress wordt adrenaline aangemaakt, dit is een hormoon die er onder ander voor zorgt dat de hartslag sneller gaat slaan en de bloeddruk zal laten stijgen. Doordat adrenaline het lichaam een tikje harder laat werken, komt er meer energie vrij, waardoor men het vervolgens warm kan krijgen en men zal gaan zweten. Angst en stress kunnen door verschillende situaties veroorzaakt worden. Zo kan de werkdruk te hoog liggen of er zijn mogelijk problemen in de relationele sfeer. Angst voor bijvoorbeeld onweer, duisternis of "enge" geluiden kunnen mede zorgen voor hevige transpiratie in de nacht.

Koorts

Griep, bacteriële infecties en infecties veroorzaakt door virussen kunnen gepaard gaan met koorts, waardoor men in de nacht (en overdag) behoorlijk kan gaan zweten om de lichaamstemperatuur omlaag te brengen. Bij koorts is het erg belangrijk dat men voldoende blijft drinken om uitdroging te voorkomen.

Hormonale schommelingen en hormoontherapie

Hormonen hebben een sterk invloed op ons lichaam en kunnen het ons af en toe behoorlijk moeilijk maken. Zo kunnen vrouwen tijdens de overgang behoorlijk last krijgen van opvliegers, ze krijgen het plotseling heel erg warm, krijgen een rood hoofd en beginnen te zweten. Maar zo'n opvlieger kan ook 's nachts plaatsvinden, waardoor vrouwen badend in het zweet wakker kunnen worden. Kinderen die volwassen worden (de zogenaamde adolescentieperiode), kunnen ook te maken krijgen met hormonale schommelingen met de bijbehorende nachtelijke opvliegers. Zodra de overgang of adolescentieperiode voorbij is, is het nachtelijk transpireren (meestal) ook over.

Vrouwen die chemotherapie krijgen tegen bepaalde vormen van borstkanker, komen tijdelijk in de menopauze doordat het oestrogeen niveau daalt. Mannen die antitestosteron-therapie ondergaan, zoals men ziet bij behandeling van prostaatkanker, krijgen ook te maken met nachtzweten.

Onderliggende ziekte

Nachtelijk transpireren kan ook een symptoom zijn bij een (ernstige) onderliggende ziekte zoals:

• Slaapapneu
• Diabetes
• Tuberculose (TBC)
• Besmetting met het HIV-virus
• Hypofyse aandoeningen
• Schildklier aandoeningen
• Ziekte van Hodgkin
• Aandoening aan de bijnieren

Wat te doen na een aanval van nachtzweten?

Midden in de nacht wakker worden terwijl het zweet overal langs loopt, is alles behalve fijn. Maar wat kan men na zo'n zweetaanval doen om zo snel mogelijk weer verder te kunnen slapen? Hieronder enkele tips:

• Spoel je af met lauwwarm water.
• Drink een beetje koud water.
• Trek schone en droge katoenen nachtkleding aan.
• Indien je partner nog slaapt, leg een schone badhanddoek over je laken waar je op kunt gaan liggen om verder te slapen. Is je partner intussen ook wakker? Dan kan het beddengoed verschoond worden.

Aandachtspunt

Indien een matras regelmatig nat wordt van het nachtzweten, kunnen mijten en schimmels zich naar hartenlust vermenigvuldigen. Er zijn speciale hoezen op de markt om te voorkomen dat het zweet tot in een matras door kan dringen.

Tot slot

In de meeste gevallen is nachtzweten vrij onschuldig en is het alleen erg lastig. Omdat het in sommige gevallen kan duiden op een (ernstige) onderliggende ziekte, is het sterk aan te raden om bij aanhoudende klachten, het probleem voor te leggen aan een (huis)arts.