Cognitieve gedragstherapie, de therapie die werkt!

Bij cognitieve gedragstherapie worden theorieën van de gedragstherapie en gesprekstherapie toegepast. Deze therapie wordt toegepast bij psychologische problemen zoals fobieën, depressie, stress, paniek- en eetstoornissen, een burn-out en dergelijke. Maar cognitieve gedragstherapie is ook deel van de behandeling van meer medische problemen zoals chronisch vermoeidheidsyndroom en ADHD. Wat is CGT nou precies en hoe werkt het?

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een mengeling van gesprekstherapie en gedragstherapie, ontstaan vanuit de cognitieve psychologie. De therapie is richt zich op het analyseren en veranderen van negatieve gedachtes, die bepaalde gevoelens of gedragingen veroorzaken waardoor een groter probleem kan ontstaan. Een breed scala aan psychische klachten is hiermee te behandelen, waardoor ook de bijkomende lichamelijk klachten zullen verdwijnen.

Door de grondlegger van CGT, Amerikaanse psychiater Aaron T. Beck, gingen in de therapie en psychologie de cognities van de cliënt centraal staan, in plaats van de gebeurtenissen die daaraan voorafgaan of het gedrag wat erop volgt. Met cognities bedoelen we de gedachten, fantasieën, herinneringen en opvattingen. CGT is de meest toegepaste behandelvorm in Nederland. Dit is omdat het een relatief kortdurende, op structuur gerichte behandelvorm is, waarbij heel goed naar het verhaal van de cliënt wordt geluisterd. De behandelingen zijn klacht- of probleemgericht en richten zich op het nu en op de toekomst.

Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?

Bij cognitieve gedragstherapie ga je dus aan het werk met de negatieve gedachten die een bepaald gedragspatroon veroorzaken. Iedereen ziet gebeurtenissen om zich heen op een andere manier. Wanneer er door iemand te veel door een ‘gekleurde bril’ naar de gebeurtenissen, kunnen de gedachtes irreëel en irrationeel, en daardoor negatief worden.

Bij CGT kijkt de therapeut eerst samen met de cliënt naar de angsten of gevoelens die het probleem veroorzaken, en wordt daarna gekeken in hoeverre die gevoelens reëel zijn. Daarna leert de cliënt de irrationele of ‘disfunctionele’ gedachten om te buigen en de gebeurtenissen anders – objectiever – te interpreteren, waardoor de negatieve gevoelens minder worden en het gedrag ook veranderd.

De basis van de behandeling bij CGT is het zogenaamde cognitieve model. Dit is een model waarin beschreven wordt gedachten tot gevoelens en gedrag leiden. In een ABC-schema ziet dit er als volgt uit:

  • A) Gebeurtenis: hier wordt een objectief beschreven gebeurtenis mee bedoeld.
  • B) Gedachte: de specifieke gedachte die volgt op gebeurtenis A.
  • C) Gevoel of gedrag: het gevolg van de gedachte bij B.

Het doel van cognitieve gedragstherapie is dus het veranderen van B naar een rationele en meer helpende gedachte, waardoor op den duur gewoon beter omgegaan kan worden met bepaalde gebeurtenissen.

Wanneer is cognitieve gedragstherapie zinvol?

Oorspronkelijk is cognitieve gedragstherapie ontwikkeld als behandeling voor depressie, maar tegenwoordig wordt CGT voor veel andere psychische aandoeningen toegepast, met goede resultaten. Sinds een paar jaar blijkt dat CGT ook erg effectief is als behandeling van CVS (Chronisch vermoeidheidsyndroom). In Nijmegen zit een gespecialiseerd centrum voor CVS, deel van het St. Radboud ziekenhuis, waar cognitieve gedragstherapie wordt toegepast.

Bij de volgende aandoeningen blijkt CGT een effectieve behandeling:
  • Depressie
  • Fobieën en angsten
  • Stress
  • Burn-out en overspannenheid
  • Chronische vermoeidheid
  • ADHD/ADD
  • Bepaalde typen in het autistisch spectrum (ASS)
  • Eetstoornissen
  • Dwangstoornissen
  • Verslavingen
  • Slaapproblemen
  • Persoonlijkheidsproblemen
  • Onzekerheid en faalangst
  • Relatie- en werkproblemen
  • Zwak zelfbeeld en negativisme

Onderzoek en resultaten

Uit veel onderzoeken blijkt dat CGT effectief is in het bestrijden van symptomen van veel verschillende aandoeningen en klachten, het is dan ook de meest toegepaste vorm van therapie. Hieronder volgen de resultaten van onderzoeken die gedaan zijn naar de effecten van cognitieve gedragstherapie.

  • Uit een onderzoek van Butler, Chapman, Forman, en Beck in 2006 naar een groot aantal psychiatrische aandoeningen blijkt dat cognitieve gedragstherapie goede resultaten heeft opgeleverd bij de behandeling van depressie en verschillende vormen van angststoornissen bij volwassenen en kinderen. Er werd zelfs geconcludeerd dat de CGT meer effect had bij de behandeling van depressie dan antidepressiva.
  • Onderzoekers Hofmann en Smits onderzochten in 2008 ruim 1500 patiënten met een angststoornis, en concludeerden dat de cognitieve gedragstherapie significant betere resultaten gaf dan placebobehandeling.
  • Onderzoekers Deacon en Abramowitz onderzochten in 2005 hoe patiënten met een angststoornis zelf de cognitieve gedragstherapie ervaarden, op gebied van geloofwaardigheid en effectiviteit in vergelijking met farmacotherapie. De CGT werd door de patiënten als het meest aanvaardbaar en effectief ervaren.
  • James, Soler, en Weatherall bevelen na hun onderzoek in 2005 cognitieve gedragstherapie aan als behandeling van angststoornis bij kinderen en adolescenten.
  • Wang, Wang en Tsai concludeerden naar aanleiding van hun onderzoek naar slaapproblemen in 2004 dat behandeling met CGT tot een vermindering van de slaapklachten en een verbetering van het slaappatroon leidt, en dat CGT een beter effect had op de problemen dan welke enkelvoudige behandeling ook.

In therapie of therapeut worden?

Als je zelf met een of meerdere problemen geholpen wil worden door middel van cognitieve gedragstherapie, dan kan je via de site van De Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie (VGCt) zoeken naar een therapeut of psycholoog bij jou in de buurt. Vaak zal je daar ook naar verwezen worden als je met bepaalde klachten bij de huisarts komt. Er zijn door het hele land ook gespecialiseerde centra voor cognitieve gedragstherapie aangesloten bij ziekenhuizen, zoals de CVS-poli bij het St. Radboud ziekenhuis in Nijmegen. Je kan contact met een ziekenhuis bij jou in de buurt opnemen om te kijken of er ook zoiets bij jou in de buurt is.

Als je zelf (klinisch) therapeut bent en interesse hebt om je te verdiepen in CGT, kan je ook via de VGCt aan cursussen deelnemen. Er is een breed cursusaanbod van basis- en opvolgcursussen en nascholingen.
© 2011 - 2024 Appleann, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
AngststoornissenIedereen is wel eens bang of angstig voor iets. Als deze angst zó erg wordt, vaak voorkomt en soms voor iets onwerkelijk…
Burnout behandelen: behandeling tegen burnoutBurnout behandelen: behandeling tegen burnoutOnderzoek naar de behandeling tegen burnout wordt (nog steeds) gedomineerd door preventieve hulpprogramma´s tegen burnou…
EMDR, een therapie voor het verwerken van trauma’sEMDR, een therapie voor het verwerken van trauma’sAls je professionele hulp gaat zoeken voor psychische klachten die je hebt als gevolg van een traumatische ervaring, is…
Therapie tegen angst en stress: biofeedbackTherapie tegen angst en stress: biofeedbackMet je eigen bewustzijn angst en stress onder controle krijgen! Na 7 sessies met de biofeedback zou in principe iedereen…

Populaire nieuwjaarsvoornemensPopulaire nieuwjaarsvoornemensHet is een gebruik over de hele wereld om aan het begin van een nieuw jaar voornemens te bedenken om je dat jaar aan te…
Huis, tuin en keukenmiddelen bij verkoudheidHuis, tuin en keukenmiddelen bij verkoudheidAls het weer ineens omslaat van warm naar koud zijn er veel mensen verkouden. Verkouden zijn is niets ernstigs, maar wel…
Bronnen en referenties
  • www.ggzgroep.nl
  • www.wikipedia.nl
  • www.vgct.nl
  • www.ccgt.nl
Appleann (93 artikelen)
Gepubliceerd: 12-12-2011
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.