Vergrijzend, maar gezond ouderwordend Nederland

Het is algemeen bekend: Nederland vergrijst. In 2009 was 15% van de Nederlandse bevolking (meer dan 2,5 miljoen) 65-plus. Ruim een kwart daarvan is 80 jaar of ouder. In de nabije toekomst zal het aandeel ouderen nog sterker toenemen, omdat vooral de zogenaamde 'baby-boomers' (geborenen tussen 1945 - 1955) de 65-jarige leeftijd zullen bereiken.

Steeds betere gezondheidszorg

Aan onze steeds betere gezondheidszorg hebben we voor een belangrijk deel te danken dat van diegenen die in 2008 in Nederland geboren werden, de levensverwachting is:

• voor meisjes 82,3 jaar;
• voor jongens 78,3 jaar.

Veranderend lichaam

Ouder worden is fijn. Het wordt ook steeds leuker om oud te mogen zijn. De leeftijd van ouderen stijgt, maar de senioren zien er steeds minder 'ouwelijk' uit en blijven langer op diverse wijzen actief. Echter naarmate het lichaam ouder wordt, verandert het. Ons spreekwoord zegt niet voor niets dat ouderdom met gebreken komt. Maar ach, daar hoeven we niet van te schrikken. De lichamelijke 'aftakeling' begint immers al vanaf ons 25ste levensjaar. Dat besef hoeft een fijn leven op latere leeftijd geenszins in de weg te staan. Veel senioren laten zich er in ieder geval niet door uit het veld slaan. Langer actief blijven laat hen zich goed in hun velletje voelen, ondanks de rimpeltjes die her en der verschijnen. Veel ouderwordende personen laten zich uitdagen door iets nieuws te leren. Zo wordt en masse 'het internet' ontdekt. Gelukkig dient ook het gemak de mens en komen er steeds meer en betere faciliteiten. Daarnaast krijgen we de beschikking over steeds doeltreffender medicijnen. Toch is het wel zo dat sommige van die lichamelijke veranderingen het effect van geneesmiddelen kunnen beïnvloeden.

Die veranderingen zijn:

I Verhouding lichaamsvet tot spieren en lichaamsvocht

Zo krijgen oudere mensen naar verhouding meer lichaamsvet, terwijl de hoeveelheid lichaamsvocht en spieren juist minder wordt. Dat kan dan weer van invloed zijn op:

• de concentratie van bepaalde geneesmiddelen in het lichaam;
• de tijd dat die geneesmiddelen werkzaam blijven. Bijvoorbeeld slaap- en kalmeringsmiddelen (Benzodiazepines) kunnen veel langer hun werking behouden.

II Afnemende werking van lever en nieren

Naarmate we ouder worden kan de functie van de lever en de nieren afnemen. Lever en nieren zijn heel belangrijk bij het 'klaren' (afbreken) van geneesmiddelen. Dit kan ertoe leiden dat de dosis van sommige geneesmiddelen moet worden verlaagd.

III Haperend geheugen

Met het klimmen der jaren wil het geheugen wel eens haperen. Dat is lastig voor de oudere die meerdere geneesmiddelen per dag moet innemen. Er bestaan speciale mogelijkheden om dat gemakkelijker te maken, zoals:

• weekdozen;
• de medicatierol;
• geneesmiddelenalarm, dat gemakkelijk is in te stellen en een signaal geeft wanneer het tijd is om geneesmiddel(en) in te nemen.

Opmerking

De medicatierol is handig wanneer er meerdere medicijnen gebruikt moeten worden, wanneer het moeilijk wordt om alles uit elkaar te houden of wanneer het wel eens voorkomt dat het geneesmiddel wordt vergeten. De medicatierol is een systeem waarin de geneesmiddelen overzichtelijk zijn verpakt. Zo weet de gebruiker zeker dat hij of zij de juiste geneesmiddelen gebruikt en op het juiste moment, terwijl het ook nog tijdbesparend is.

De werking is als volgt. Per vastgestelde periode ontvangt de gebruiker van de apotheek een medicatierol. Dat is een 'rol' van aan elkaar gehechte zakjes. Op ieder zakje staat aangegeven:

• welke geneesmiddelen het bevat;
• hoe deze eruitzien;
• wanneer ze ingenomen moeten worden.

Op ieder inname moment moet het zakje van de rol worden gescheurd en kan de gebruiker de geneesmiddelen innemen. Zo gebruikt diegene precies wat nodig is.

Toename aantal personen met diabetes

We zien een toename van het aantal diabetici. Dat aantal stijgt voornamelijk door twee redenen:
I Steeds betere gezondheidszorg
Keerzijde van die steeds betere gezondheidszorg is dat er meer mensen met een ziekte of een beperking bij komen. Een goed voorbeeld daarvan is diabetes (ook wel 'suikerziekte' genoemd). Tegenwoordig kan een diabetes patiënt heel oud worden;
II Veranderde leefstijl
Door een veranderde leefstijl bewegen we minder en worden zwaarder. Hoe ouder we worden, des te groter de kans is dat we meerdere aandoeningen krijgen. Zo heeft momenteel één op de drie personen van 75 jaar en ouder, twee of meer chronische ziekten.

Gezonde leefstijl

Als oudere kun je zelf aan de gezondheid werken. Factoren die de gezondheid bevorderen - en dat weten we allemaal - zijn:
Niet Roken.
Roken is slecht voor de gezondheid. Het verhoogt niet alleen de kans op long- en andere soorten kanker, maar ook op veel chronische ziekten (reuma, diabetes, COPD, hart- en vaatziekten). Bovendien is door onderzoek aangetoond dat dergelijke aandoeningen bij rokers een slechter verloop kennen;
Geringe mate Alcohol.
Alleen bij kleine hoeveelheden heeft alcohol (vooral wijn) een positieve invloed op de gezondheid. Eén of twee glazen per dag lijken goed te zijn voor de bloedvaten en verlagen waarschijnlijk ook een klein beetje de kans op kanker. Meer alcohol echter is juist schadelijk voor hart- en bloedvaten (vooral omdat het de bloeddruk verhoogt) en is eveneens schadelijk voor de hersenen. Daarnaast verhoogt overmatig drankgebruik de kans op kanker;

Goede voeding

Voor iedereen - en zeker voor senioren - is gezonde, evenwichtige voeding belangrijk. Het geeft meer weerstand en verkleint daardoor de kans op aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten. Gebruik niet te veel zout, want dat verhoogt de bloeddruk en is minder goed voor de nieren. Gebuik calcium en vitamine D. Dat is onder meer belangrijk voor sterke botten. Bijzonder bij vrouwen is (na de menopauze) de kans op osteoporose heel groot;
Beweging.
Elke vorm van lichaamsbeweging is goed, hoe gering die bewegingen ook zijn. Wandelen, fietsen en zwemmen bevorderen de gezondheid. Bewegen is zeker voor senioren belangrijk omdat het de gezondheid rechtstreeks verbetert.
Beweging verlaagt:

• het cholesterol;
• de kans op hart- en vaatziekte, osteoporose, diabetes, overgewicht, hersenbloeding.

Opmerking
Ook bij reumatische aandoeningen is regelmatig bewegen heel goed. Maar dan wel met mate. Niet forceren en niet vergeten voldoende te drinken.

Voldoening

Veel senioren hebben het ontdekt en genieten ervan: het vinden van een nieuwe vorm van bewegen geeft niet alleen voldoening, het leidt ook tot nieuwe sociale contacten. Zwemmen, golfen, dansen, langlaufen, enz.: al bewegend gezond blijven en nieuwe personen leren kennen. Wie weet hoe inspirerend dat nog uit kan pakken!