Reclame voor voedingssupplementen

Om consumenten te beschermen tegen foutieve of zelfs misleidende reclame-uitingen, is op 14 december 2012 een nieuwe regelgeving van kracht geworden. In deze wet is bepaald dat alleen bewezen claims op gezonde werking van voedingsupplementen nog gebruikt mogen worden. Hoe zit dat met die voedingsupplementen?

Reclame voedingssupplementen

We kennen de reclames wel. Speciale toevoegingen aan het voedsel, de zogenaamde voedingsupplementen zouden kunnen zorgen voor een gezonder lijf en dus een beter leven. Wie zou dat nu niet willen? Alleen maar product X of Y aanschaffen en dan verzekerd zijn van optimaal functionerende darmen, longen, tanden en dank zij allerlei toevoegingen langer en gezonder leven? Klinkt allemaal prima.

Maar klopt het wel?

Het is begrijpelijk dat fabrikanten van voedingsupplementen proberen hun producten zo goed mogelijk aan de man te brengen. Maar je kunt je als consument wel vragen stellen. Kloppen al die dingen wel die beloofd werden? Kunnen de voedingsupplementen inderdaad je leven zoveel beter maken? Gevoelsmatig denk je te begrijpen dat bepaalde gezondheidsclaims die in de reclame genoemd worden, of op de verpakking te lezen zijn wel zullen kloppen. Het klinkt logisch, dat bepaalde vitamines of mineralen een goede invloed op het lichaam hebben. De vraag is, of het zo logisch klinkt omdat het zo is, of omdat de reclamemaker gewoon een erg goede, logisch klinkende formulering heeft gevonden.

Bewijs

Het punt is, dat je als consument graag zeker wil weten of alle beweringen, aanbevelingen en claims ook werkelijk waar zijn. Doen de supplementen in de voeding wat ze zeggen dat ze moeten doen? Ofwel: is er bewijs dat het werkt?

Nieuwe regels

Omdat ook de wetgever zich inzet voor eerlijke, accurate en volledige voorlichting, zijn er nieuwe regels opgesteld. Vanaf 14 december 2012 mogen producenten en reclamemakers alleen nog maar wetenschappelijk bewezen claims op verpakkingen of in reclames gebruiken. Op deze dag is de Europese lijst van generieke gezondheidsclaims van toepassing geworden. Op dit moment bestaat de lijst uit 222 claims waarvoor een wetenschappelijk bewijs bestaat. Vanaf deze datum mag er dus alleen op een verpakking staan dat een product 'goed voor hart en bloedvaten' is, als wetenschappelijk bewezen is, dat het werkelijk zo is.

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

De lijst van 222 wetenschappelijk bewezen claims is vastgesteld door de Europese Unie, en moet dus in alle aangesloten lidstaten gehanteerd worden. Alle lidstaten hebben hun eigen instanties die voor de naleving van de afspraken zorgen. In Nederland wordt dit gedaan door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)

Wetenschappelijk bewijs

Uiteraard kan de Europese Unie niet zelf zomaar bewijzen toetsen. Het gaat om het wetenschappelijk bewijzen van gezondheidsclaims in voeding, dus hier moet wetenschappelijk onderzoek aan te pas komen. In voorbereiding op het in werking treden van deze lijst, konden producenten tot 2008 al hun claims aanmelden bij de Europese Commissie, die dat vervolgens kon laten onderzoeken.

EFSA

De Europese Commissie heeft ongeveer vierduizend claims doorgestuurd naar de EFSA, de European Food Safety Autority. Dit is het Europese wetenschappelijke bureau dat zich bezig houdt met de veiligheid van voedsel. Van al die vierduizend claims zijn er dus 222 positief beoordeeld en op de lijst gezet van wetenschappelijk bewezen claims. Dat houdt ook in, dat er 3778 claims zijn afgewezen, deze mogen dus niet meer op verpakkingen of in reclames gebruikt worden. Uiteraard blijft het voor producenten mogelijk nieuwe claims ter beoordeling voor te leggen. Pas als die positief beoordeeld zijn, worden ze aan de lijst toegevoegd en pas dán mogen ze op verpakkingen of in reclames gebruikt worden.

Verschillende soorten claims

In opdracht van de Europese Commissie heeft de EFSA verschillende typen claims onderzocht:

• Voedingsclaims: dit soort claims zeggen iets over het wel of niet aanwezig zijn van bepaalde stoffen in de voeding.
• Gezondheidsclaims: claims die een verband leggen tussen een voedingsstof die in een bepaald levensmiddel zit en het effect van die stof op de gezondheid.
• Gezondheidsclaims: algemene claims die aangeven een bepaald risico op een ziekte te beperken, zonder aan te geven wat het rechtstreekse verband is tussen het levensmiddel en die ziekte.
• Gezondheidsclaims: claims die gericht zijn op de ontwikkeling van kinderen.
• Medische claims: dit soort claims zegt ziekten en aandoeningen te kunnen genezen. Dit soort claims valt onder de Geneesmiddelenwet. Hier zijn dus extra regels van toepassing.

Nieuwe claim

Producenten die een claim willen voorleggen, maken een dossier aan dat alle documentatie bevat en alle bewijzen die de producent wil laten onderzoeken. Dit dossier dient naar de NVWA te worden gestuurd, uiteraard volgens een vastgestelde procedure. De NVWA stuurt dit dossier vervolgens door naar de EFSA.

Verbetering

Het is begrijpelijk, dat producenten of reclamemakers zich door het in werking treden van de lijst in hun creativiteit beknot voelen. Voor de consument moet het echter de nodige duidelijkheid opleveren, dat ze erop kunnen vertrouwen dat wat op een verpakking staat ook werkelijk klopt.