De geneeskracht van haver

De haver die we nu eten is vermoedelijk een veredelde plant vanuit een haversoort die in het Midden-Oosten groeide. Haver is een eenjarige grassoort en beschikt over grote geneeskracht. Het is daarnaast een rustgevende graansoort; mensen die zenuwachtig, opgefokt of hyper zijn hebben baat bij graan doordat het kalmeert en ontspant. Wanneer je stress ervaart, ga er dan toe over om de dag te beginnen met een afkooksel van haver en gebruik wat haver in de ontbijtmuesli. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Haver en havermout
• Haver eten en drinken
• Gebruik van haver in de geschiedenis
• Haver is een grassoort
• Voedingsstoffen haver
• Haverzemel is laxerend
• Haverzemel goed tegen hyperglykemie
• Ontschorste, onrijpe vrucht tegen onrust
• Niet ontschorste, onrijpe vrucht goed tegen zwakte
• De geneeskracht van de volle haverkorrel
• Uitwendige toepassing haver
• Consulteer de fytotherapeut

Haver en havermout

De Latijnse naam van haver is avena sativa. Avena betekent ´gezond´ en sativa betekent ´gekweekt´. In het Nederlands wordt haver ook pluimhaver, voerhaver, gewone haver, gekweekte haver en cultuurhaver genoemd. Van haver worden na een aantal bewerkingen havermout gemaakt; haver zelf is een stuk gezonder maar het is wel iets zwaarder. Je zou haver enige tijd kunnen weken om het makkelijker verteerbaar te maken. Wanneer je haver als geneesmiddel wilt gebruiken is het goed om te weten dat er meerde vormen van haver zijn, namelijk: haverzemelen, ontschorste, onrijpe vrucht, niet ontschorste onrijpe vrucht, de volle haverkorrel en zelfs gehakseld haverstro. De laatste wordt alleen uitwendig gebruikt.

Haver eten en drinken

Haver kun je op verschillende manieren eten. De geneeskrachtige eigenschappen komen gewoon binnen als je het opeet, helemaal als je dagelijks een schaaltje havermout eet is dat goed voor de algehele gezondheid. Een paar havervlokken kun je ook in de soep doen. Havermeel is lekker om pannenkoeken van te maken. Havergriesmeel en havergraan zijn andere culinaire toepassingen van graan. Ontkiemde havervlokken kun je aan een zelf gemaakte muesli toevoegen. Geroosterde haver zit vaak in een koffiesubstituut. Je kunt zelfs havermeelthee en havermelk drinken.

Gebruik van haver in de geschiedenis

De oude Romeinen gebruikten haver als veevoer en medicijn voor mensen. Het werd door de Romeinen niet als maaltijd gezien. Na de tweede eeuw begon haver zich langzaamaan tot basisvoedsel van Europeanen te ontwikkelen. Voor de aardappel werd geïntroduceerd vanuit Zuid-Amerika was haver het meest gegeten voedsel. De hoge voedingswaarde, het versterkend effect en de rustgevende eigenschappen van haver werden alom geprezen. Het kalmerende effect werd door de Duitser Löwig in 1825 toegeschreven aan broom wat voorkomt in haver. In landen waar opium werd gerookt zoals China, Thailand en India, werd haver gebruikt als middel om af te kicken.

Haver is een grassoort

Tarwe, gerst en rogge zijn samen met haver grassoorten maar haver onderscheidt zich van hen omdat de haverkorrels ver uiteen groeien en de genoemde andere grassoorten dicht begroeide aren hebben. Haver begon de mens later te eten dan tarwe. Vanaf 3500 jaar voor Christus begonnen de Germanen en de Kelten haver te verbouwen.

Voedingsstoffen haver

In haver zit een ruime verscheidenheid aan voedingsstoffen. Het bevat onder andere alkaloïden, lecithine, meervoudig onverzadigde vetzuren zoals linolzuur, fytosterolen, slijmstoffen polyfenolen zoals koffiezuur en ferulinezuur, veel vitamine B1 en voor de rest vitamine B2, B3, B6, E, K, choline, biotine en foliumzuur(B11). Verder bevat het vooral calcium en andere mineralen zoals: magnesium, ijzer, fosfor, silicium, kalium, koper, kobalt, mangaan, zink, jodium, chloor en broom.

Haverzemel is laxerend

Wie aan chronische constipatie leidt doet er goed aan een schaaltje havermout te eten of een paar extra eetlepels haver door de muesli te doen. Haver neemt als het eenmaal in de darmen zit vocht op; het zwelt, en dat is goed voor de darmperistaltiek. Van haver krijg je een enigszins zachte stoelgang en dat is extra goed om complicaties bij de volgende indicaties te voorkomen: aambeien, anaalfissuren, anale kloven, diverticulose of darmwanduitstulpingen. Wanneer je net geopereerd bent aan anus of rectum en tijdens de zwangerschap is het eveneens goed om extra haver te eten.

Haverzemel goed tegen hyperglykemie

De in haver aanwezige vezels binden met koolhydraten en zorgen dat de koolhydraten(suikers) langzamer worden afgegeven aan het bloed. Hierdoor zorgt haver dat de bloedsuikerspiegel minder fluctueert en dat is goed nieuws voor mensen die leiden aan hyperglykemie, zoals mensen met ouderdomsdiabetes. Daarnaast hebben mensen met suikerziekte of diabetes mellitus een verhoogde kans op obesitas. Dat wordt door het eten van haver voorkomen omdat haver zich bindt aan water en daardoor in volume toeneemt zodat je minder snel een hongergevoel ontwikkelt.

Ontschorste, onrijpe vrucht tegen onrust

De volle havervlok werkt rustgevend. Het kalmeert en ontspant zonder dat je in slaap valt. Daarnaast is het angstwerend. Het wordt ingezet tegen slapeloosheid, examenvrees, stress, zenuwachtigheid, prikkelbaarheid en overspannenheid. De rustgevende werking komt door gramine en broom wat in haver zit. De volle haver is eveneens een goed middel om het stoppen met blowen te ondersteunen. Stoppen met roken, alcohol, opium, morfine, cocaïne en kalmerende medicijnen gaat effectiever als je haver als geneesmiddel inneemt. Je kunt een afkooksel van haver drinken, een tinctuur of perssap gebruiken. Laat je informeren door een fytotherapeut want niet elke biologische winkel verkoopt de ontschorste onrijpe vrucht.

Niet ontschorste, onrijpe vrucht goed tegen zwakte

De niet ontschorste onrijpe vrucht is een opwekkend middel voor het zenuwstelsel. Het wordt door fytotherapeuten voorgeschreven bij:

• Zenuwzwakte, nerveuze uitputting, nerveuze zwakte,
• Overdreven emotiviteit, lichte depressie, moeilijke concentratie,
• Seksuele zwakte, gebrek aan libido,
• Gordelroos en herpes,
• Hyperthyreoïde of zwakke schilkierfunctie,
• Zwakke beenderen bij kinderen, osteoporose.

Het heeft ondersteunende geneeskrachtige eigenschappen tegen MS. Daarnaast is de niet onschorste onrijpe havervrucht goed tegen vermoeidheid, tijdens periode van ziekteherstel en tegen eetlustverlies. Dat komt voornamelijk door het aanwezige kiezelzuur en de vele mineralen. De saponinen in haver zorgen ervoor dat het een expectorans is, wat inhoudt dat het slijm sneller wat opgehoest. Om deze werking wordt het ingezet als medicijn tegen bronchitis en hoest.

De geneeskracht van de volle haverkorrel

De volle haverkorrel is zeer voedzaam en omvat diverse reeds genoemde geneeskrachtige eigenschappen. De haverkorrel wordt ingezet bij de volgende indicaties:

• Ondervoeding, zwakte, herstel na ziekte of operatie,
• Zware arbeid en fysieke inspanning,
• Spieropbouw in puberteit en bij ouderen, zwangere en zogende vrouwen,
• Darm- en maagirritaties, gastritis, ulcus,
• Overdreven maagzuur, maagdarmsparend dieet,
• Dieet bij galblaasaandoeningen en leverziekten,
• Diarree, constipatie, preventie van darmkanker,
• Overgangsklachten, osteoporose,
• Bloedarmoede, doffe, breekbare haren, cariës.
• Impotentie en onvruchtbaarheid.

Uitwendige toepassing haver

Het gehakselde haverstro, of de zemel en havervlokken zelf, hebben een verzachtende, ontstekingswerende en afleidende werking. Het wordt in de fytotherapie en homeopathie ingezet tegen:

• Eczeem, dauwworm, jeukende aandoeningen,
• Droge en ruwe huid, abcessen,
• Artrose, artritis, jicht,
• Herpes labialis of koortsuitslag en herpes zoster of gordelroos.
• Soms worden mensen met reumatische aandoeningen aanbevolen om een bad van gehakseld haversto te nemen.

Consulteer de fytotherapeut

Wie haver als geneesmiddel wilt gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Haverextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van haver zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt veel gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van Chinese engelwortel of dong quai
• De geneeskracht van lijnzaad
• De geneeskracht van postelein
• De geneeskracht van paardenbloem
• De geneeskracht van spelt