De geneeskracht van echte heemst

Van heemst kan een prima medicijn tegen hoest worden gemaakt. Het wordt medicinaal gebruikt tegen prikkelhoest, kriebelhoest, rokershoest, kinkhoest en droge hoest. Heemst is een oeroud geneeskruid. Het werd vroeger gebruikt als voeding. De Romeinen, Syriërs, Grieken en Armeniërs aten enkele millennia geleden deze plant met veel smaak. De gedroogde wortel werd gebruikt om soepen in te dikken. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Het toverkruid heemst
• Naamgeving heemst
• Heemst in de oudheid
• Culinaire tips heemst
• Heemst, goed voor luchtwegen
• Goed voor spijsverteringsziekten
• Heemst als adjuvans bij een dieet
• Goed voor de urinewegen
• Mond- en keelaandoeningen en heemst
• Uitwendig gebruik heemst
• Consulteer de fytotherapeut

Het toverkruid heemst

In de 12e eeuw leefde Albertus Magnus. Hij beschouwde heemst als één van de 16 toverkruiden. Het was een groot geleerde die zoveel wist dat hij ervan verdacht werd een tovenaar te zijn. Albertus Magnus zei dat hij het kruid gebruikte in een mengsel waarmee hij zijn handen insmeerde. Vervolgens waren zijn handen vuurvast. Hij kon hete voorwerpen uit het vuur halen zonder zijn handen te verbranden. In de Middeleeuwen werd een zalf op basis van heemst gemaakt die je tegen allerlei ziekten en duivelsinvloeden beschermde.

Naamgeving heemst

In het Latijn heet heemst althaea officinalis. Althaea komt van het Griekse woord Althaia en betekent geneesmiddel. Officinalis betekent ´uit de werkplaats van de apotheker´. Andere Nederlandse namen voor heemst zijn: echte heemst, witte malve, witte maluw, hoge maluwe, Spaanse maluwe, tandwortel, pijlstaartwortel, longrozen, schapenkaas, witte peppel en witte pappel.

Heemst in de oudheid

In Irak zijn in een 60.000 jaar oud graf stuifmeelkorrels van echte heemst gevonden wat een aanwijzing is dat het gewas in die tijd reeds werd geconsumeerd. In het antieke Egypte werd het als geneeskruid gebruikt. In het oude Griekenland begon men vanaf de 9e eeuw voor Christus heemst te gebruiken tegen hoest en keelpijn. De antieke Romeinen beschreven de laxerende werking van heemst en Dioscorides gebruikte het om brandwonden mee te behandelen. Vanaf de Middeleeuwen kregen jonge kinderen met wisselende tanden een stukje wortel van de heemstplant om op te kauwen. Het werd gebruikt tegen ontstoken tandvlees; daar komt de naam ´tandwortel´ vandaan.

Culinaire tips heemst

Jonge topjes en blaadjes kunnen rauw als alternatief slablad in een salade gegeten worden. Ze moeten wel fijn gesneden zijn anders is het te vezelig en te harig. De bladeren worden gebruikt om een soep in te dikken of om een soep mee te maken. Je kunt ze combineren met brandnetelblad en aardappel. De bladeren worden als wilde groente gegeten, op dezelfde manier bereid als spinazie. De bloemen zijn eetbaar. Bloemen om van te smullen zijn een mooie en vrolijke garnering van de salade. Heemstwortel kan samen met een uitje gebakken worden alvorens het op te eten. De zaden kun je eten als een wild geplukt nootje.

Heemst, goed voor luchtwegen

Heemst werkt verzachtend en hoestbedarend op de luchtwegen. Het wordt in de fytotherapie ingezet tegen bronchitis, hoest, droge hoest, kinkhoest, rokershoest, prikkelhoest en kriebelhoest. Strottenhoofdontsteking en heesheid worden eveneens genezen door deze mooi bloeiende plant. Kroep, amandelontsteking, keelpijn en een rauwe keel kunnen als sneeuw voor de zon verdwijnen wanneer de fytotherapeut het je voorschrijft.

Goed voor spijsverteringsziekten

Slijmstoffen in heemst werken verzachtend en neutraliseren het maagzuur. Het beschermt de slijmvliezen van maag en darmen. Daardoor wordt het als geneesmiddel gebruikt tegen gastro-entritis of maagdarmslijmvliesontsteking. Ook een slokdarmontsteking door opkomend maagzuur wordt door heemst verholpen. Brandend maagzuur is een indicatie waartegen heemst eveneens helpt. Verder is het een preventief middel tegen ulcera of het krijgen zweren in maag en darmen. Het verlaagt na de maaltijd de bloedsuikerspiegel en wordt om deze reden bij ouderdomsdiabetes ingezet.

Heemst als adjuvans bij een dieet

Een adjuvans is een stof die gedeeltelijk geneeskrachtig werkt en medische werkingen van andere planten meehelpt. Er zijn diverse werkingen van heemst bekend. De vele slijmstoffen die heemst bevat dragen bij aan een grote hoeveelheid medicinale werkingen. Slijmstoffen binden water aan zich en daarom is het een goed extra middel om tijdens een dieet te gebruiken. Het hongergevoel is sneller gestild als men heemst als adjuvans gebruikt.

Goed voor de urinewegen

Heemst is een adjuvans voor diverse ziekten die met de urinewegen te maken hebben. Blaasontsteking, urinebuisontsteking, nierontsteking en pijnlijk urineren worden met heemst behandeld omdat deze plant mild diuretisch en verzachtend is. Een adjuvans betekent in dit geval dat het in combinatie met andere kruiden wordt gebruikt; de fytotherapeut kan daar meer over vertellen. Door de laxerende werking hebben mensen die last hebben van constipatie ook profijt van deze plant.

Mond- en keelaandoeningen en heemst

Behalve dat de plant inwendig wordt aangewend kan hij voor aandoeningen uitwendig worden ingezet. Mondslijmvliesontsteking, tandvleesontsteking, tandabcessen, aften, keelpijn, amandelontsteking en tongontsteking worden verholpen door te spoelen of te gorgelen met een lauw aftreksel van heemst of een ander geprepareerd medicijn op basis van heemst dat de fytotherapeut je kunt wijzen.

Uitwendig gebruik heemst

De verzachtende en ontstekingswerende eigenschappen van heemst zijn goed voor het bestrijden van verschillende huidaandoeningen. Een procitis of endeldarmontsteking wordt met een lavement of clysma behandeld. Abcessen op de huid en steenpuisten worden met een omslag behandeld. Heemst is een adjuvans bij brandwonden en zonnebrand. Kleine verwondingen, schaafwonden, kloofjes, insectenbeten, spataderzweren, allergische huiduitslag, netelroos, dermatitis of huidontsteking, eczeem, jeuk worden met omslagen of spoelingen op heemstbasis genezen. Een oogbad kan worden ingezet om oogbindvliesontsteking of conjunctivitis tegen te gaan. Van de bladeren wordt een brij gemaakt wat je op de huid aanbrengt waar splinters of angels zitten; zo kan je splinters en angels beter uit de huid trekken.

Consulteer de fytotherapeut

Wie heemst als geneesmiddel wilt gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Heemstextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van heemst zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt veel gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van klaproos
• De geneeskracht van gewone agrimonie
• De geneeskracht van gevlekt longkruid
• De geneeskracht van Oost-Indische kers