De geneeskracht van aardappel

Aan de ene kant kennen we allemaal de aardappel. Maar er zijn kanten van de aardappel die we niet kennen. Zo is de aardappel geneeskrachtig voedsel! Het zij toegegeven dat er voedsel is met veel meer geneeskrachtige eigenschappen dan de aardappel, maar toch mag deze volksgroente nummer één niet ontbreken in een totaalopsomming van geneeskrachtige groenten. Rauwe aardappel kan zowel in- als uitwendig worden aangewend als medicijn. Inwendig helpt het bij maagzuur, maagpijn en maagzweer en uitwendig onder andere bij brandwonden.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening aardappel / Bron: Am?d?e Masclef, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Geschiedenis aardappel

De indianen in het gebied wat nu Chili heet cultiveerden de aardappel. De wilde aardappel smaakt lang zo lekker niet als de doorgekweekte aardappel. In 1553 maakte men in Spanje kenbaar dat er een soort truffel was gevonden in Zuid Amerika; de Spanjaarden verwarden de aardappel met een champignonsoort. Daar komt wel de naam Kartoffel in het Duits vandaan, dat is namelijk de rechtstreekse vertaling van tartuffel. Begin van de 17e eeuw werd de aardappel in Italië reeds veel gegeten. In eerste instantie mislukten de pogingen om de aardappel in Europa populair te maken. Op een gegeven moment bedacht een apotheker in Frankrijk een truc. Hij plantte aardappelen in een veld en liet met bordjes kenbaar maken dat het om een nieuw, kostbaar gewas ging dat niet mocht worden gestolen. Binnen de kortste tijd schakelden alle boeren uit de wijde omtrek over op het verbouwen van aardappelen. In Nederland gaat het verhaal dat de boeren in eerste instantie niet erg blij waren met de aardappelen. Ze zouden echter de besjes van de aardappelplant hebben gegeten en ziek zijn geworden. Uit woede over dit slechte gewas besloot men de eerste oogst te verbranden. Toen het vuur was geblust zag men dat de dieren gingen eten van de knollen, de aardappels dus. Deze waren door het vuur gaar geworden. De mensen begonnen vervolgens ook de aardappels te eten en lekker te vinden.

Naamgeving

In het Latijn wordt aardappel Solanum tuberosum genoemd. Vroeger stond de aardappel in het Nederlands bekend onder de namen: Dollebeien, Kartoffen, Patatten, Piepel, Piepers en Aardbuil. Tuberosum betekent truffel of knollen; dat is een logische naam voor dit onderaards groeiende gewas. De naam solanum is echter niet zo snel geduid; wetenschappers aller landen zitten met hun handen in het haar waar nachtschadeplanten de naam solanum of ´van de zon´ hebben meegekregen.

Aardappelsoorten / Bron: Scott Bauer, USDA ARS, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Dag en nacht zijn verenigd in de nachtschadefamilie. Nu is het wel zo dat er gezonde eetbare nachtschadesoorten zijn en ongezonde giftige. Misschien wilden de naamgevers dit verschil tot uiting laten komen in de tegenstelling in de familienaam en de soortnaam.

Werkzame stoffen

Van aardappel wordt voor fytotherapeutische doeleinden de tuber oftewel de wortelknol gebruikt. Hierin zitten de volgende belangrijke voedingsstoffen: mineralen in de vorm van calcium, fosfor, kalium en ijzer, De vitaminen A, B1, B2, B3 en C. Verder bevat het aardappeltje minieme hoeveelheden steroïde alkaloïden zoals alfa-solanine en alfa-chaconine.

Aardappelsap bij maagzuur

Sap van een rauwe aardappel is basisch en kan daarom het maagzuur neutraliseren. Wanneer aardappelsap met mate wordt gedronken kan het maagzuurproblemen structureel tegen gaan. Er zijn ook andere manieren om maagzuur te voorkomen; het is goed om deze te gebruiken afwisselend met het drinken van aardappelsap. Postelein, bloemkool, zeewier en hennepzaad zijn voedingsmiddelen die maagzuur kunnen voorkomen. Het kauwen op een stuk zoethout is een zeer bekend middel om van een acuut maagzuurprobleem af te komen. Wanneer aardappelsap wordt gebruikt, wordt het voor de helft vermengd met water of eventueel sap van een koolsoort. Aardappelsap, van rauwe aardappelen, kan door fytotherapeuten

Solanum tuberosum of aardappels / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

worden voorgeschreven bij:

Pyrosis of maagzuur,
Gastralgie of maagpijn,
Preventie van maag- en twaalfvingerigedarmzweren.

Uitwendig gebruik aardappel

De schraapsels van aardappelen, oftewel geraspte rauwe aardappel, wordt ingezet bij huidproblemen.

Hematomen of blauwe plekken
Blauw oog,
Brandwonden,
Eczeem,
Hordeolum of strontje.

Dosis en veiligheid

Driemaal daags een glas rauw aardappelsap, halfom vermengd met water is de maximum dosis. In plaats van water kan er sap van een willekeurige koolsoort aan worden toegevoegd. Spruitende aardappelen en groene aardappelen moeten altijd worden vermeden om hun te hoge gehalte aan alfa-solanine en alfa chaconine. Dit zijn toxische stoffen, alkaloïoden met schadelijke werking. Deze stoffen zijn voor iedereen risicovol maar met name voor zwangere vrouwen omdat het schade aan de foetus kan voortbrengen in de vorm van misvorming. Wanneer deze stoffen in te grote hoeveelheden worden ingenomen kunnen de volgende verschijnselen optreden, die men aanduidt met de term aardappelvergiftiging:

Koorts,
Verwardheid,
Plotseling lage bloeddruk,
Versnelde ademhaling.

Aardappel is niet alleen maar gezond

De aardappel is niet alleen maar gezond. Zo kan er solanine in aardappel zitten. Normaal gesproken wordt deze ongezonde stof niet of nauwelijks in het bloed opgenomen maar mensen met auto-immuunziekten hebben een verminderd werking van het maagdarmstelsel waardoor gifstoffen zoals solanine mogelijk wel kunnen worden opgenomen in het bloed. Daarnaast is het onverstandig om teveel solanine in te nemen want er komt altijd wel iets van in het bloed terecht. Groene aardappels dienen te allen tijde vermeden te worden.

Aardappel en auto-immuunziekten

Een aardappel is mogelijk niet altijd gezond voor mensen met een auto-immuunziekte. Heb je een auto-immuunziekte, en wil je weten of de symptomen door aardappel of andere nachtschadegroenten verergerd wordt doe dan het volgende: stop eerst vier weken met nachtschade eten, eet dus geen goji-bessen, aubergine, aardappel, tomaat, paprika, hete peper, en afgeleide producten zoals ketchup, tomatensoep, tomatenpuree, patat, cayennepeper, sambal en auberginemousse. Als de symptomen verminderen is dat een belangrijke aanwijzing dat je er beter aan doet dit voedsel te vermijden. Vervolgens neem je op een goede dag gewoon aardappels en tomaten zoals voorheen. Doen de symptomen zich in versterkte mate voor, dan weet jij dat je beslist geen nachtschadegroenten meer moet eten om je ziektebeeld niet te laten verergeren.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.