Kurkuma, gezondheid en toepassing in de keuken?

Kurkuma is een specerij en wordt gemaakt van de wortel van de plant. Het is haast logisch dat bij een multiculturele samenleving allerlei producten uit de buitenlandse keuken steeds meer ingeburgerd raken in de Nederlandse keuken. Kurkuma is daar een goed voorbeeld van. Het is een eerlijk product met een beetje bittere smaak. Wat is het, hoe pas je het toe en is het gezond voor de mens?

De basis van kurkuma?

Kurkuma is een specerij dat zijn naam haalt uit het Maleis, Kunyit. Het wordt gemaakt uit de wortel van de plant (Curcuma longa) en is een basisingrediënt van het bekende kerriepoeder. Met name in de oosterse keuken wordt het erg veel toegepast en India is dan ook de 'thuisbasis' van kurkuma.
De gele kleur (het doet denken aan saffraan) dankt kerriepoeder dan ook aan kurkuma. Kurkuma heeft een nadrukkelijke en licht bittere smaak. Behalve voor de nadrukkelijke smaak, wordt kurkuma vaak toegevoegd aan gerechten voor de kleur en worden er nogal wat helende krachten aan toegekend (curcumine wat in kurkuma zit). Het heeft ondermeer een ontstekingsremmende werking.

Allerlei toepassingen van kurkuma

Qua kleur valt te denken aan gele rijst, maar het wordt ook voor gele inkt toegepast. Hindoestanen gebruiken de heldere gele kleur ook om lichaamsdelen te kleuren tijdens feesten en zeker in India (maar ook steeds meer daarbuiten) wordt kurkuma ook ingezet tegen:

• Trombose
• Diverse kankersoorten (met name alvleesklier- dikke darm- en leverkanker)
• Hersenaandoeningen (zoals Alzheimer en Parkinson)
• De ziekte van Crohn
• Astma
• Aderverkalking
• Psoriasis
• Problemen met de ogen
• Verminderde spierschade na krachttraining

Helende werking van kurkuma

Helaas is het wel zo, dat de werkzame stoffen niet snel door het lichaam worden opgenomen. De darm is in deze de boosdoener en de lever werkt ook niet echt mee aan een goede opname in het lichaam. Men past het daarom steeds meer plaatselijk toe. Verder wijst onderzoek uit dat indien er zwarte peper aan toegevoegd wordt, het de opname capaciteit vergroot. Een andere mogelijkheid is nog om kurkuma op te lossen in vet.

Men gaat momenteel uit van een paar gram per dag wat goed voor je is. Dit kan je bijvoorbeeld met wat zwarte peper mengen om zo de heftige smaak te verzachten óf los het op in wat olijfolie óf meng het met wat honing. Kurkuma kan natuurlijk ook altijd nog als supplement ingenomen worden.

Toepassing in de maaltijd

Met die enorme helende werking, zou je haast vergeten dat kurkuma ook gewoon lekker in de keuken is en je er verschillende gerechten mee op smaak kunt brengen. Kurkuma is geen specerij wat we over het algemeen in het keukenrekje hebben staan zoals we peper, nootmuskaat of paprikapoeder wel altijd voorhanden hebben. Dit geldt natuurlijk voor de mensen die met name vanuit de westerse keuken koken, want in de Oosterse keuken kom je kurkuma absoluut regelmatig tegen.

Enkele voorbeelden waar kurkuma in verwerkt kan worden

• Behalve in allerlei Oosterse gerechten kan je kurkuma ook verwerken in allerlei sauzen. Je herkent kurkuma altijd direct, dus het is aan te raden om voorzichtig te beginnen, eerst te proeven en pas daarna de saus af te maken.
• Kurkuma kan ook in de soep als smaakmaker gebruikt worden, te denken valt aan linzen- of kippensoep.
• Maar met mals rundvlees is het ook goed te combineren.
• Natuurlijk kan je rijst er, naast een meer nadrukkelijke smaak, die herkenbare gele kleur mee geven.
• Verder kent de Surinaamse keuken ook het gebruik van kurkuma, want meng 2 geraspte kokosnoten, wat laos, 2 eetlepels rietsuiker, 2 teentjes knoflook, wat zout én een theelepel kurkuma en je hebt een heerlijk bijgerecht.
• Voor de mensen voor een stevig ontbijt is kurkuma in een gezonde smoothie ook nog een oplossing. Let wel op de smaak, want een groot glas wegdrinken met slechts de nadrukkelijke smaak van kurkuma is geen pretje. Zorg voor de juiste verhouding.

Tot slot

Er is zoveel wat gezond is en je kunt niet altijd overal aan denken, maar kurkuma is zo’n specerij dat je prima vast in je keuken kunt hebben en gaandeweg kom je er achter wat kurkuma toe kan voegen aan een gerecht. Het is door het nadrukkelijk aroma vaak een kwestie van uitproberen, maar naast het gezonde aspect kan het zeker ook van toegevoegde waarde zijn voor je gerechten.
Spreekt voor zich dat specerijen nooit zomaar ter vervanging van bepaalde medicijnen ingezet kunnen worden.