Brood: zijn granen gezond?

Het wordt steeds moeilijker om gezond te eten. Normen en waarden over wat we in het verleden aten, zijn vaak volledig weggeslagen. Het klopt allemaal niet meer en we moeten anders eten, want onze gezonde voedingswaarde uit het verleden, blijken toch niet zo gezond. Hoewel er nog genoeg critici zijn, zijn er inmiddels ook voldoende onderzoeken die inderdaad aantonen, dat het allemaal iets genuanceerder ligt. Op gebied van het tot je nemen van granen, en dan met name gericht op brood, zijn nog steeds de meningen verdeeld. Vorm je eigen mening.

De basis

Brood is al heel lang zo’n basisproduct waarvan we kunnen zeggen dat het tot de schijf van 5 behoort en iedereen neemt dagelijks brood. Typisch, want de mensheid kan zonder en is pas zo’n 10.000 jaar geleden granen gaan eten.
Granen in bijvoorbeeld brood behoren inmiddels voor menigeen tot de bekende 'dikmakers'. Dat heeft te maken met de grote hoeveelheid koolhydraten die erin zitten en welke we – met al die andere koolhydraten die we al binnen krijgen – niet echt nodig hebben om ons lichaam “draaiende te houden”. Het spreekt voor zich dat de hoeveelheden die je dagelijks tot je neemt, ook van invloed zijn. Dagelijks één of twee plakken brood is wat anders dan zowel voor ontbijt als lunch een stapeltje (belegde) boterhammen voor je te hebben.

Strikt genomen is het ook een relatief goedkope manier om je lichaam suikers te geven. Aangezien het een algemeen voedingsproduct is, is het overal te koop, betaalbaar en behoort het bij velen tot de normale dagelijkse producten.

Voor- en nadelen van granen

Gluten

De gluten die in granen zitten, zijn niet altijd even goed voor de mens. Als je darmen prima functioneren, zal je er weinig last van hebben. Echter, als je er enige gevoeligheid voor hebt, en dat komt bij steeds meer mensen voor, dan kunnen gluten je darmstelsel van streek brengen. Van een lichte irritatie tot het prikkelbaar darmsyndroom, één op de drie mensen heeft in meer of mindere mate last van de darmen. Overigens zijn gluten niet direct gekoppeld aan het prikkelbaar darmsyndroom, maar in het algemeen geldt dat als je geen problemen met je darmen hebt, je gluten ook beter verdraagt.

Insulineboost

De koolhydraten/suikers geven je een soort ‘suikerboost’, wat een piek geeft in het lichaamsproces. Je suikerspiegel zou idealiter redelijk egaal moeten verlopen, maar die boost geeft een piek. Hoewel het bruine tarwebrood beter is dan de witte variant, geldt voor alle vormen dat ze die ‘suikerboost’ kunnen geven. Spelt- of koolhydraatarmbrood kan in deze een oplossing zijn. Je zult bij deze varianten minder met pieken te maken krijgen. Ook roggebrood kan een alternatief zijn, het bevat van nature meer langzame koolhydraten/suikers en is bovendien rijk aan voedingsvezels.

Pieken kunnen vervolgens weer gevolgen hebben voor je hormoonstelsel. Voor menigeen kan het zelfs tot verstoring van het hormoonstelsel leiden. Als je brood eet, bekijk goed welk brood je het beste kunt nemen én vergeet niet hetgeen je op de snee brood legt.

Vezels
Maakt dit alles het eten van granen compleet ongezond? Nee, dat is nu ook weer niet het geval. Er zitten natuurlijk vezels in volkoren brood en vezels zijn belangrijk voor het darmgestel van de mens. Als je geen of weinig andere producten eet met vezels, dan kan juist die volkoren boterham goed zijn. Veel fruit bijvoorbeeld bevat zo’n twee keer de hoeveelheid die in de boterham zit, maar dan heb je ook weer met natuurlijke suikers te maken die ook niet ongelimiteerd genuttigd kunnen worden. Veel groenten hebben maar liefst acht keer die hoeveelheid en dit kan je gemakkelijker zonder kanttekeningen eten.

Overige vitaminen

Overigens is het wel zo dat groenen en fruit ook nog allerlei vitamines en mineralen (zoals B1 en B2, ijzer en magnesium) bevatten en die moet je bij het eten van de boterham dan weer ergens anders vandaan halen.

Wat je nog meer over granen moet weten

Waar we lang niet altijd bij stil staan is dat granen van nature meestal helemaal niet lekker zijn en ze bewerkt moeten worden om ze zo eetbaar te krijgen, zoals wij ze kennen (er zitten zelfs giftige stoffen in). Dat wil toch zeggen dat er ook aan brood veel 'bewerking' zit en we eigenlijk steeds meer terug willen naar eerlijke, onbewerkte producten. Allerlei afwegingen die je als consument moet maken voordat je eten tot je neemt. Daarmee ook gezegd dat het voor de consument niet altijd even duidelijk c.q. overzichtelijk is.

Toch die boterham of niet?

Eerlijk is eerlijk, veel mensen vinden de belegde boterham ook gewoon lekker en dan nuanceer je niet heel eenvoudig wat er in brood aan goede en minder goede stoffen zit. Maar mogen we dan geen boterham meer eten? Natuurlijk staat de snee brood niet op 'de zwarte lijst' van ongezonde producten. Toch is het goed de afweging te kunnen maken op basis van wat brood echt voor je doet en wat niet.

Wil je de snee brood gewoon blijven eten, dan kan je er ook voor kiezen om één maaltijd te nuttigen met de belegde boterham. Beleg bij voorkeur de boterham met magere producten. Zo blijf je ook met je kilocalorieën binnen de perken. Geniet vervolgens van je boterham, dan is het eventueel verminderen vaak prima te doen.

Tot slot

Men is ooit granen gaan verbouwen, er is brood van gemaakt en het is tot op de dag van vandaag gemakkelijk te verkrijgen en relatief goedkoop. Dat maakt het een product wat mensen met een smalle beurs gemakkelijk nemen. Er moet immers gegeten worden. Toch kan je verdiepen in de voedingsmiddelen je ook enige nuancering brengen en kan je weloverwogen er voor kiezen om iets te minderen (of toch niet).