Melk drinken als je alternatieven zoekt voor koemelk

De uitdrukking “melk is goed voor elk” geldt niet voor iedereen. De meningen over het drinken van melk van koeien is nogal verdeeld. Een mens heeft een ander lichaam dan een koe en ons lichaam is er volgens sommige voedingsdeskundigen niet op gemaakt om bepaalde eiwitten uit koemelk in grote hoeveelheden op te nemen. Een volwassene heeft geen melk nodig om te groeien en er zijn mensen die niet tegen de lactose kunnen wat in melk voorkomt. Er zijn verschillende redenen waarom iemand alternatieven zoekt voor koemelk en deze zijn steeds meer in opkomst. Zo kun je als vervanging kiezen voor sojamelk, rijstmelk, amandelmelk of kokosmelk.

Is melk ongezond?

We zijn opgevoed met de gedachte dat melk goed voor je is. Het Voedingscentrum adviseert dat we dagelijks een halve liter melkproducten moeten binnenkrijgen. Melk bevat calcium dat goed is voor botten en tanden. Toch zijn de meningen over hoe gezond melk is behoorlijk verdeeld. Mensen zijn anders dan koeien. Zo weegt een kalf bij de geboorte 40 kilo en een mens gemiddeld 3,5 kilo. Een volwassen koe weegt ongeveer 600 kilo en leeft van gras. Zij heeft 4 magen en meer darmen in verhouding dan een mens om het plantaardige voedsel te kunnen verteren. Een mens is een alleseter en heeft slechts één maag. Voor een aantal voedingsdeskundigen is dit een reden om te zeggen dat de uitdrukking “melk is goed voor elk” niet juist is.

Eiwitten in melk

Melk bevat de eiwitten wei-eiwit en caseïne-eiwit. Ons lichaam heeft beide stoffen nodig. Wei bevat stoffen die we nodig hebben voor het immuunsysteem. Wei wordt snel in het lichaam opgenomen. Caseïne hebben we nodig om calcium en fosfaat te kunnen opnemen in de darmen, maar wordt langzamer opgenomen. Koemelk bestaat voor 20 procent uit wei en 80 procent uit caseïne. Mensenmelk bevat 60 procent wei en 40 procent caseïne. Hieruit kan men concluderen dat het menselijk lichaam niet gemaakt is voor zo’n hoeveelheid caseïne. Veel voedingsdeskundigen zijn van mening dat wanneer je jezelf houdt aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, dat het geen kwaad kan. Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks een halve liter zuivel te gebruiken.

Lactose

Moedermelk bevat de melksuiker lactose dat nodig is voor de groei van een baby. Sommigen zijn van mening dat een volwassene dit niet nodig heeft en dat het zelfs kan leiden tot zwaarlijvigheid. Een groot deel van de wereldbevolking bezit niet het enzym lactase, dat lactose afbreekt. Hierdoor hebben zij lactose- intolerantie en zij kunnen zelfs klachten zoals diarree krijgen wanneer zijn koemelk drinken. Het is normaal dat een kind intolerant wordt zodra het stopt met zogen. Sommigen vinden het dan ook vreemd dat we stoppen met melk drinken bij de moeder en dan gaan zogen bij een ander dier. Een mens is het enige “zoogdier” op aarde die gaat zogen bij een ander dier.

Goed voor de botten

We moeten toch melk drinken voor stevige botten en om botontkalking (osteoporose) te voorkomen? Er zijn veel mensen die melk drinken en toch botontkalking krijgen. Andere factoren, bijvoorbeeld hormonen of bepaalde ziekten kunnen hierbij een rol spelen. Melk bevat calcium en dat hebben we nodig voor onze botten. Melk bevat ook veel fosfor, en daar kan het lichaam moeite mee hebben en uit balans raken. De ideale verhouding tussen calcium en fosfor is 2:1. Koemelk bevat bijna net zo veel calcium als fosfor. Om weer in balans te komen wordt er calcium aan het lichaam onttrokken. Drink daarom niet te veel melk, want te veel melk kan juist de kans op osteoporose vergroten.

Allergie en intolerantie

Sommige mensen zijn overgevoelig voor melkproteïnen. Veel van hen hebben het niet eens in de gaten. De darmwand kan poreuzer worden door de onverteerde melkproteïnen, waardoor klachten kunnen ontstaan zoals: pijnlijke gewrichten, huidaandoeningen of hoofdpijn. Een klacht die veel voorkomt is een intolerantie voor de lactose in melk, waardoor iemand een opgeblazen gevoel krijgt na het drinken van melk. Een echte allergie wordt meestal gezien bij jonge kinderen, maar is vaak vanaf drie jaar weer genezen.

Alternatieven

Melk past in een gezond dieet, maar houd je aan de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid. Er zijn steeds meer mensen die koemelk schrappen uit hun dieet. Indien je liever kiest voor een plantaardige variant, zijn er nog genoeg mogelijkheden.

Sojamelk

Dit is een van de bekendste alternatieven. Het wordt gemaakt van sojabonen en bevat bijna net zoveel eiwitten als koemelk. Ook hiervoor geldt dat je er niet teveel van moet drinken omdat er vermoedelijk een verband is tussen een overmaat aan sojamelk drinken en het ontstaan van borstkanker.

Kokosmelk

Deze melk smaakt naar kokos, is rijk aan vitamine B en het bevat weinig natrium. Je kunt de melk overal voor gebruiken als je houdt van een kokossmaak.

Amandelmelk

Van alle alternatieven bevat deze vervanger de minste calorieën. Hij smaakt een beetje naar noten en is romig. Deze melk bevat weinig amandelen en bestaat grotendeels uit water. Ook moet je er niet te veel van drinken omdat het vrij veel zout bevat.

Rijstmelk

Deze melk heeft niet veel smaak, het is licht zoetig en is waterig. Rijstmelk bevat veel elektrolyten, natrium, kalium en chloor. Indien je veel zweet, heb je deze stoffen nodig. De koolhydraten die het bevat zijn vezelloos, waardoor je geen vol gevoel krijgt. Daarom wordt deze melk afgeraden wanneer je aan de lijn doet.

Lees verder

• Alternatieve voeding: eten op natuurlijke wijze
• Botontkalking: wat kun je zelf hiertegen doen
• Op bezoek bij een allergoloog in geval van voedselallergie