Ayurveda en voeding: Welk eten past bij je?

Voeding is een ontzettend belangrijk gegeven in ons leven. We willen weten wat we moeten eten. Er zijn echter tal van meningen over wat we moeten eten waardoor het opnieuw onduidelijk wordt wat voor ons het gezondste en het beste is. In India leeft men al eeuwen met ayurveda. Dit is niet enkel een geneeswijze maar ook een gezondheidsleer. Het verdeelt de mens in verschillende types en de voeding wordt aangepast naargelang het type dat je bent. Welke types bestaan er? Welk eten past bij dit type? Waarom ayurvedisch eten?

Wat is Ayurveda?

Veda betekent ‘weten’ en ayur staat voor ‘leven’. Het is dus een levensleer vol wijsheid die laat zien hoe je vitaal blijft en het beste uit jezelf kan halen. Om fysiek en psychisch in evenwicht te blijven kan voeding een belangrijke sleutel zijn in het streven naar deze balans. De richtlijnen hierrond staan opgeschreven in de Veda’s. Dit zijn de oudste religieuze geschriften waarin uitgebreid geschreven staat welke zaken goed voor je lichaam en geest zijn. Je moet echter wel weten welk energietype je bent.

Welke energietype ben je?

Ayurveda maakt een onderscheid tussen drie energietypes. Deze energietypes zijn allen verbonden met de elementen uit de natuur. Ayurveda gaat ervan uit dat de mens al altijd verbonden is geweest en dus ook nu, duizenden jaren later, met de natuur. In de natuur heb je vijf elementen: water, vuur, aarde, lucht en ether. We hebben al deze elementen in ons maar de mate waarin we ze hebben, is verschillend van mens tot mens. De combinaties waarin ze bij de mens voorkomen kunnen verdeeld worden in drie groepen of energietypes. Zo heb je de kapha, een rustig en onverstoorbaar type. Je hebt hiernaast ook de pitta, het vurige type en de vata, het beweeglijke type.

Kapha: aarde en water

Een kapha is een rustig persoon die niet snel uit het lood wordt geslagen. Hij of zij is echter ook wel niet makkelijk beweeglijk te krijgen. Stabiliteit is voor dit type heel belangrijk. Een kapha-type kan men niet snel boos krijgen, is verdraagzaam en hartelijk. Maar indien je dit type wel kwaad krijgt, is het oppassen geblazen. Dit type is vaak stevig gebouwd, sterk, sierlijk en beschikt over een grote dosis energie. Meestal is het een gezond type maar een dagelijkse portie lichaamsbeweging is noodzakelijk. Wanneer het kapha-type in balans is, zijn ze optimistisch, trouw en vergevingsgezind. Uit balans zijn ze koppig, bezitterig, somber en hebben ze de neiging om teveel te eten.

Welke voeding past bij een kapha-type?

Scherp en heet eten is ideaal voor een kapha-type. In plaats van olijfolie te gebruiken zal dit type liever mosterdolie hebben. Pittige kruiden zoals peper, gember en nootmuskaat zijn ook heel goed voor dit type. De Aziatische keuken is dé keuken bij uitstek voor dit type. De bonen, rode linzen en kikkererwten zullen zijn spijsvertering stimuleren. Ook salades en fruit zijn een aanrader. Kies voor fruit die niet te zoet is zoals appels, peren en kersen. Suiker is uit den boze voor een kapha-type maar honing heeft wel een goed effect op dit type. Een kapha-type heeft snel de neiging om te verdikken dus moet vet en zwaar eten vermeden worden. Ook geen zuivel van de koe omdat dit de slijmproductie bevordert. Het bevorderen van de slijmproductie heeft klachten als verkoudheid, bijholteontsteking en verstopping als gevolg. Men mag wel geitenmelk –en kaas nuttigen omdat die lichter zijn. Ook noten en tarwe zijn goed voor dit type. Groenten waarin veel sap zit of die zoet smaken zoals tomaten en courgette moeten dan weer gemeden worden.

Het pitta-type: vuur en water

Pitta is een vurig type die geen enkele discussie uit de weg zal gaan. Het is iemand die scherp van geest is en vaak een leidinggevend rol op zich neemt. Het is eveneens iemand die houdt van uitdagingen en hartstochtelijk is. Het is echter ook een type die veeleisend en dominant kan zijn. Dit type heeft een normale lichaamsbouw en houdt niet van warm weer of de zon. Dit type heeft een uitstekende spijsvertering en kan geen enkele maaltijd overslaan. Indien hij dit wel doet, wordt hij chagrijnig. In balans is de pitta een warm, gedreven, expressief, strijdvaardig mens met een heldere geest. Uit balans is dit type snel uitgeput, jaloers en geïrriteerd. Hij zal dan last hebben van maagzuur en de neiging hebben om slecht voor zichzelf te zorgen.

Welke voeding past bij een pitta-type?

Om het vuur van een pitta wat te temperen zijn koude dranken en voedingsmiddelen prima. Salades en rauwkost passen hier perfect in. Verkoelende zuivelwaren zoals melk, kwark, ijs en lassi zijn eveneens geschikt. Eiwitrijk voedsel is belangrijk voor een pitta dus zijn eieren, soja en tofu eveneens een mogelijkheid om in balans te komen of te blijven. Ook bonen, volkorengranen, pasta en andere tarweproducten zijn een goede keuze. Wat de groenten betreft, kies je het best voor bladgroenten en (groene) kruiden. Dit type hoeft zeker geen stimulerende middelen zoals cafeïne, knoflook, zout, alcohol, pittige kruiden en rood vlees tot zich te nemen.

Het vata-type: lucht en ether

Bij een vata-type tref je vaak een beweeglijk en levendig persoon aan. Deze persoon kan moeilijk stilzitten en ook de gedachtegang vindt weinig rust. Dit type is meestal lang en tenger, heel spontaan en gevoelig. Dit type heeft een heel onregelmatige eetlust. In balans bruist dit type van levensenergie. Het is een snelle denker, creatief persoon en is flexibel. Dit type is voortdurend op zoek naar verandering en is dol op reizen. Uit balans is dit echter een piekeraar en een chaoot. Dit type zal vaak last hebben van slapeloosheid, angst en nervositeit. Een zekere routine, meditatie, rust en warmte kunnen dit type wat kalmeren.

Welke voeding past bij een vata-type?

Bij een vata kan de spijsvertering zwak zijn waardoor het beter bonen, gist, en kool kan vermijden. Vruchten die zoet en sappig zijn zoals perzik en mango zijn dan weer wel een goede keuze. Dit betekent echter niet dat ze veel suiker tot zich mogen nemen. Veel suiker maakt de geest namelijk onrustig en dat kunnen ze missen als kiespijn. Warm voedsel is voor een vata het sleutelwoord. Geen koude drankjes, salades, rauwkost of dergelijke. Kies liever voor een stevige soep, een bord pasta of rijst met wat olie erop. Dat laatste werkt aardend en heeft een gunstige uitwerking op de rusteloze geest.

Lees verder

• Een evenwichtig en gezond ontbijt: Hoe, wat en waarom?
• De magie van yoghurt als ingrediënt en geneesmiddel