De Schijf van Vijf 2016, de veranderingen in voedingsadvies

Sinds de laatste Schijf van Vijf in 2004 is er op basis van recent wetenschappelijk onderzoek naar het effect van voedingstoffen op de gezondheid een nieuw voedingsadvies ontstaan. Dit advies is door het Voedingscentrum vertaald naar de Schijf van Vijf 2016 voor de consument. Hierin zijn een aantal veranderingen in opmaak en productadviezen opgenomen in vergelijking met de vorige Schijf die zorgen voor een betere gezondheid.

Wat is de Schijf van Vijf?

Om de zoveel jaar wordt er een nieuwe Schijf van Vijf uitgebracht die ons een overzicht geeft met gezonde voedingskeuzes. Dit overzicht bestaat uit vijf productgroepen;

1. Groente en fruit
2. Vlees, vis, ei, peulvruchten, noten en zuivel
3. Brood, graanproducten en aardappelen
4. Smeer- en bereidingsvetten
5. Dranken

Binnen deze groepen zijn alle voedingsproducten opgenomen die wetenschappelijk bewezen een bijdrage aan de gezondheid leveren en dus goed voor je zijn. Met deze producten kun je talloze variaties en combinaties maken zodat iedereen naar zijn eigen smaak lekker kan eten. De Schijf van Vijf is gemaakt om mensen informatie te bieden en te helpen een bewust gezond voedingspatroon te creëren. Hierbij wordt ook geadviseerd wat de juiste hoeveelheid is om te eten en om binnen de vakken te variëren met producten.

Het Voedingscentrum baseert de productkeuzes die in de Schijf van Vijf zijn opgenomen op recent wetenschappelijk onderzoek. Hierbij wordt gekeken naar welke voedingsproducten een positief effect op de gezondheid hebben in betrekking tot bijvoorbeeld het verlagen van de kans op hart- en vaatziekten en kanker. Tevens biedt het overzicht een volwaardig aanbod van mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels die het lichaam nodig heeft voor een goede energiebalans.

De nieuwe richtlijnen

Waarbij in de vorige Schijf van Vijf alle voedingsproducten in een vak waren opgenomen en onderverdeeld in voorkeur-, middenweg- en uitzonderingsproducten zijn er in de nieuwe Schijf alleen nog maar de voorkeurkeuzes. Dit brengt een duidelijker beeld van de juiste producten in een gezond eetpatroon. De producten die niet in de Schijf zijn opgenomen worden geadviseerd om met mate te nuttigen. Dit zijn onder andere voedingsmiddelen met te veel zout, suiker of verzadigd vet zoals koek, snoep en snacks.

De veranderingen

Groente van 200 naar 250 gram per dag

200 gram groente en 200 gram fruit per dag luidde de oude regel. Groente en fruit zijn goed voor een lagere bloeddruk en verlagen het risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en darmkanker. In de nieuwe Schijf van Vijf wordt geadviseerd om nog eens 50 gram extra groente per dag te eten. Groente en fruit in blik of pot met toegevoegd suiker of zout staan niet meer in de Schijf doordat ze bijdragen aan overgewicht en het risico op diabetes type 2.

Wekelijks een portie peulvruchten en dagelijks een handje noten

Nieuw in de Schijf van Vijf zijn peulvruchten en noten. Bonen als kikkererwten, linzen en spliterwten zorgen voor een lager cholesterol en daardoor het risico op hartziekten. Ook noten en pinda’s zijn goed voor de gezondheid en verlagen tevens de kans op hartziekten. Nuttig deze dus frequent luidt het advies.

Bewerkt vlees niet meer in de Schijf

Rood en bewerkt vlees van runderen, varkens, geiten en schapen verhogen het risico op darmkanker, diabetes en een beroerte. Bewerkt vlees is daardoor compleet uit de Schijf verdwenen en het advies voor rood vlees is om hier niet meer dan 300 gram per week van te eten. Bewerkt vlees is bijvoorbeeld gemarineerd of heeft conserveringsmiddelen of zout eraan toegevoegd voor een betere houdbaarheid.

Volkoren producten

Volkoren is goed voor het lijf. Het is gezonder om graanproducten te eten die ongeraffineerd zijn zoals volkorenpasta en -brood en zilvervliesrijst dan geraffineerde producten als witbrood. Dit verlaagt de kans op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker.

Vloeibare vetten

Beter voor je hart zijn vloeibare bak- en braadvetten en olie om je eten mee te bereiden in plaats van harde boter en braadvet. Ook zachte margarine en halvarine voor op brood zijn de betere keuzes. Deze bevatten veel onverzadigd vet en verkleinen de kans op hart- en vaatziekten.

Dranken
Drink zo min mogelijk zoete dranken zoals vruchtensap, gezoete zuiveldrank of frisdrank in verband met een verhoogd risico op diabetes. Drink bij voorkeur gefilterde koffie in plaats van ongefilterd. Het filter zou stoffen opvangen die cholesterolverhogend zijn en zo dus niet in je koffie belanden. Door drie keer per dag een kop zwarte of groene thee te drinken verlaag je het risico op een beroerte.

Aan de slag met de Schijf van Vijf

Wil je gezonder gaan eten gebruik dan de Schijf van Vijf als leidraad hiervoor. Maak keuzes in je voedingspatroon waarbij je iets kan veranderen voor een gezondere variant. Doe dit stap-voor-stap zodat je het makkelijker als een blijvende verandering in je eetpatroon kan opnemen. Iedere verandering is een stap in de goede richting en een gezonder lijf en leven!

Lees verder

• Bewust vlees eten met het Beter Leven-keurmerk
• Wat betekent het als eten 'biologisch' is?