Oranje, gele, witte, rode en paarse wortelen

De wortel is een van de populairste groenten ter wereld en is geliefd als ingrediënt voor diverse gerechten. Wortelen zijn in een verscheidenheid aan kleuren verkrijgbaar: oranje, geel, wit, rood en paars. De geschiedenis van de wortel gaat vele duizenden jaren terug naar de tijd van de Romeinen en de Egyptenaren die de wortel destijds al verbouwden en witte, groene, gele, rode en paarse varianten hadden. De wortel werd destijds met name als medicijn gebruikt.

• Nederlandse invloed
• Wortelen en gezondheid
• Oranje wortelen
• Gele wortelen
• Witte wortelen
• Rode wortelen
• Paarse wortelen
• Gerechten
• Wortelen kweken
• Bewaren

Nederlandse invloed

Vanaf de 14e eeuw werd de wortel bekend in Noord-Europa, maar destijds waren de wortelen nog wit en paars. Pas in de 17e eeuw kreeg de wortel zijn kenmerkende oranje kleur en dit kwam door Nederlandse kwekers. Ons land was destijds een van de toonaangevende wortelproducenten wereldwijd en het leek kwekers een goed idee om een wortel te ontwikkelen ter ere van het huis Oranje-Nassau, ons latere koningshuis. Door diverse wortelen met elkaar te kruisen kreeg men een oranje wortel, die uitgegroeid is tot de populairste wortel ter wereld, alhoewel de rode en paarse varianten populairder zijn in Aziatische landen.

Wortelen en gezondheid

Wortelen zijn zeer gezonde groenten: ze bevatten een hoog gehalte betacaroteen en vitamine A, die beide van essentieel belang zijn voor de gezondheid van onze ogen. Daarnaast bevatten wortelen ook vitamine B, C, K en diverse mineralen zoals ijzer, mangaan, magnesium, kalium, fosfor en calcium. Naast de goede invloed van deze bestanddelen op onze ogen, hebben ze ook een positief effect op het immuunsysteem, de stoelgang, bronchitis, verkoudheid, astma en ademhalingsproblemen.

Oranje wortelen

Het oranje pigment van wortelen is rijk aan betacaroteen. Ons lichaam zet betacaroteen om in vitamine A, dat is een stof die essentieel is voor een gezonde huid, glanzend haar en het functioneren van onze ogen.

Gele wortelen

Het gele pigment van deze wortelen bevat hoge niveaus luteïne, een stof die onze ogen beschermt tegen de schadelijke effecten van helder zonlicht. Deze stof is ook beschermend tegen kanker en hartgerelateerde aandoeningen.

Witte wortelen

De witte wortel is een goede optie voor mensen die een caroteenallergie hebben. Daarnaast hebben ze ook een positief effect op de spijsvertering. De witte wortelen zijn net zo lekker als oranje wortelen, maar zien er voor de meeste personen wat minder aantrekkelijk uit.

Rode wortelen

Een extra hoge concentratie betacaroteen is verantwoordelijk voor de rode kleur van deze wortel. De hoeveelheid vitamine A in een rode wortel is tweemaal zo hoog als bij oranje wortelen.

Paarse wortelen

Paarse wortelen bevatten een hoge hoeveelheid anthocyaninen, die agressieve moleculen in je lichaam ontgiften. Dit biedt bescherming tegen kanker en hart- en vaatziekten. Paarse wortelen zijn zoeter dan de oranje wortelen. Oorspronkelijk waren de paarse wortelen compleet paars, maar tegenwoordig zijn er ook varianten waarbij het binnenste van de wortel oranje is.

Gerechten

Wortelen kunnen op diverse manieren gegeten worden. Deze groente kan rauw, gestoomd, gekookt of gestoofd gegeten worden. Daarnaast is het ook een populair ingrediënt voor salades, stamppotten (zoals hutspot) en uiteraard de worteltaart, die enorm populair is in het Verenigd Koninkrijk.

Wortelen kweken

Het kweken van je eigen wortelen is heel eenvoudig, maar er gaat wel enige voorbereiding aan vooraf.

Graaf een gat op een plek in je tuin met veel zonneschijn en zorg ervoor dat er geen stenen of klonten in je grond zitten. Nadat je dit gedaan hebt, begin je met het zaaien van het wortelzaad. Zorg dat er elke drie centimeter een wortelzaadje in je grond zit. Bedek daarna de zaden met een dun laagje grond.

Na drie weken zie je de eerste wortelzaailingen boven de grond uitkomen en daarna duurt het nog 7 tot 11 weken voordat de wortelen geoogst kunnen worden. Een vork is daarbij een handig hulpmiddel om de wortelen uit de grond te halen zonder de groente zelf te beschadigen.

Bewaren

Wortelen kunnen maanden bewaard worden in de koelkast of in de winter op een vochtige, koele plek in de buitenlucht. Een andere mogelijkheid is het plaatsen van wortelen in een emmer met zand en houtkrullen. Een temperatuur tussen 0 en 5 graden Celsius is ideaal om deze populaire groente te bewaren.