Citroengras, lekker, veelzijdig en gezond

Citroengras is zo’n plantje dat we eigenlijk allemaal wel kennen en zeker ook regelmatig toepassen, maar wat we vaak niet direct herkennen als we het ergens zien staan. Behalve dat het prima toegepast kan worden in de keuken, is het ook nog een weelderig groeiend gras en heeft het nogal wat geneeskrachtige aspecten in zich. Kortom, een veelzijdig plantje.

Citroengras, de basis

Het is een tuinplant, ook wel tuinkruid genoemd, met als officiële naam Cymbopogon citratus. De oorsprong van dit plantje ligt in India, maar het plantje is inmiddels overal ter wereld terug te vinden. In Nederland noemen we de plant ook weleens sereh en in Indonesië is de plant bekend onder de naam serai.

De plant groeit inmiddels op meerdere plaatsen in de wereld, zoals:

• Afrika (met name de noordelijk gelegen landen langs de Middellandse Zee)
• Amerika (met name Midden Amerika)
• Australië
• Azië (en dan met name India, Thailand en deels Pakistan)

De plant is afkomstig uit de grasfamilie, officieel Poaceae genoemd. Hoewel het wel kan (denk aan de echt tropische tuin), wordt de plant in Nederland relatief weinig als sierplant gebruikt in de tuin of op het balkon. In de keuken vinden we citroengras echter in meerdere internationale keukens terug. Denk hierbij aan de Thaise, Indische, Vietnamese en Indonesische keuken.

Groeiwijze

Het plantje groeit in de zon en in halfschaduw. De ranke bladeren, die veelvuldig in de keuken toegepast worden, kunnen tot zo’n 75 centimeter hoog worden. De plant is niet het hele jaar door groen, de plant verliest tijdens de koude maanden het blad.

Het beste kan je citroengras in een pot laten groeien, want dit vergemakkelijkt het proces als je deze naar binnen moet halen. Anders moet je namelijk gaan overpotten vanuit de volle grond. De plant is namelijk niet winterhard. Je kunt citroengras dus wel het volgend seizoen weer gebruiken, maar alleen als deze binnen kan overwinteren.

Verschillende toepassingen

Als er etherische olie van citroengras gemaakt wordt (citronella), wordt dit met name door imkers gebruikt. Ze kunnen met deze geur de bijen in de lokkorven lokken. Citroengras wordt ook wel eens toegepast als smaakstof in verschillende gerechten, maar de frisse geur van citroengras kan ook toegepast worden in zeep of parfum.

Toepassing in de keuken

Citroengras heeft een fris zure smaak. De smaak gaat, zoals de naam al zegt richting de citroen en limoen. Het is een relatief veel toegepaste smaak, denk hierbij aan bijvoorbeeld bij bepaalde gerechten net het ‘zware’ er iets vanaf te halen en het die fris zure smaak te geven. Maar kan ook een vrij neutrale salade net wat meer ‘body’ geven. Lekker fris, zeker in de warmere maanden.

Het wordt onder meer als smaakmaker toegepast bij het volgende:

• stoofgerechten
• de meest uiteenlopende Aziatische gerechten
• vis- en kipgerechten
• marinades
• chutney
• bouillon
• currypasta
• fruitsalades

De toepassing in de keuken betreft met name het onderste gedeelte van de bladeren. Tot zo’n 15 centimeter hoogte worden de bladeren meestal gebruikt De plant groeit op een vergelijkbare manier als de lente-ui. Je kunt de bladeren fijnsnijden, maar soms is het kneuzen van de bladeren al voldoende. Het kneuzen is feitelijk het stevig bewegen van de bladeren, zodat er een soort ‘wondjes’ aan het blad ontstaan. Bij kneuzen duurt het vrij komen van de smaak alleen net even iets langer. Het wordt bijvoorbeeld vaak bij het op smaak brengen van soepen toegepast. Het gekneusde blad kan dan een tijdje in de soep mee trekken.

Toepassing heden en verleden

In het verleden konden we alleen gebruik maken van de gedroogde versie van citroengras en soms van de ingevroren variant. Vaak werd citroengras in poedervorm gebruikt. Echter, de verse variant in de pot of volle grond – zoals we deze al enige jaren in Nederland hebben – is toch veel lekkerder. Het pure van de verse plant, gaat boven alles. Dit geldt overigens voor veruit de meeste kruiden.

Gezondheidsaspecten

Citroengras is om meerdere redenen een prima aanvulling op de maaltijd.

Vitaminen en mineralen
Citroengras is absoluut een goede bron van de vitaminen A en C en in zeer beperkte mate vitamine B. Verder tref je aan:

• magnesium
• zink
• koper
• ijzer
• kalium
• fosfor
• calcium
• mangaan

Geneeskrachtig

Citroengras is op verschillende manieren toe te passen als het om de geneeskracht van de plant gaat. De plant in theevorm is wellicht zelfs de bekendste. Vanwege het hoge ijzergehalte is citroengras goed tegen een ijzertekort in het lichaam. Vanwege de antiseptische eigenschappen, is de plant waardevol bij het behandelen van onder meer artritis, jicht en ontstekingen aan de urinewegen. Verder elimineren de micro-organismen in de plant schadelijke bacteriën, gisten en schimmels en parasieten en wordt het bloed gezuiverd. Het helpt de luchtwegen te ontlasten bij griep, verkoudheid of hooikoorts.

De ontgiftende/zuiverende werking is goed voor de huid, de alvleesklier, de lever, de nieren, de blaas en de pancreas. Door het magnesium, de fosfor en het foliumzuur heeft het een stimulerende werking op het zenuwstelsel en dat is onder meer weer goed voor de concentratie. Tenslotte ‘helpt’ het de goede bacteriën in de darmen om de voeding goed te verteren.

Tot slot

Citroengras lijkt wellicht een ietwat onbeduidend plantje, maar heeft bij regelmatig gebruik een goede werking op het lichaam. Aangezien het daarnaast ook nog een lekkere smaakmaker is, zal toepassing in verschillende gerechten voor de meeste mensen geen probleem opleveren.