Apocynum en andere planten tegen depressie

Naast Sint-janskruid zijn er wereldwijd natuurlijk nog veel meer planten met een anti-depressieve werking. Het woord depressie is een hedendaags begrip maar depressief zijn is helaas van alle tijden en van alle continenten. Een kriskras opsomming van oude en nieuwe middeltjes van overal, die ook een beetje wetenschappelijk onderbouwd zijn. Verschillende traditionele geneeskrachtige kruiden bezitten een significante antidepressieve activiteit, die aangetoond is in dierstudies. Het gaat onder meer om:

• Ocimum sanctum (blad/wortelextract) of Heilige basilicum is een ayurvedisch adaptogeen kruid met onder meer bloedsuikerregulerende, weerstandsverhogende, en anti-depressieve werking. Een 'heilige', rituele plant uit Indië.
• Rhazya stricta (waterextract bladeren) Deze in het Midden-Oosten en Azië bekende traditionele geneeskrachtige plant wordt onder meer ingezet bij diabetes en ontstekingsziekten. De plant heeft antidepressieve (remming monoamine oxidase), kalmerende, pijnstillende, ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen.
• Areca catechu (ethanolextract betelnoot) De onrijpe betelnoot (zaad) van de betelpalm of pinangpalm die in heel Zuidoost-Azië wordt gekweekt, wordt veel gekauwd en is geliefd vanwege de opwekkende werking. Het ethanolextract heeft in dieronderzoek aangetoonde antidepressieve activiteit (remming monoamineoxidase). In Nederland worden betelnoten in smartshops verkocht vanwege het euforische, opwekkende gevoel. De veiligheid van betelnoten staat ter discussie.

Apocynum venetum / Venezianisches Hundsgift (syn. Trachomitum venetum)

Het Chinese kruid Apocynum venetum (luobuma) wordt van oudsher gebruikt bij een te hoge bloeddruk, nierontsteking en neurasthenie. In Japan is de thee van de bladeren (luobumathee) populair als gezondheidsdrank en als anti-verouderingsmiddel. Het kruid heeft vochtafdrijvende, bloeddrukverlagende, hartversterkende en anti-oxidatieve eigenschappen.
In een diermodel voor acute depressie (forced swimming test) werd aangetoond dat het ethanolextract van het kruid (blad) een significante antidepressieve werking heeft die vergelijkbaar is met een synthetisch antidepressivum imipramine. De anti-depressieve werking van Apocynum venetum heeft vermoedelijk te maken met modulatie van de noradrenaline en dopamine neurotransmissie in verschillende hersengebieden (hippocampus, striatum, hypothalamus); daarnaast heeft het kruid een krachtige anti-oxidantactiviteit. Bij depressie speelt oxidatieve stress een rol in het ziekteproces. In dieronderzoek is vastgesteld dat Apocynum venetum tevens een angstremmende werking heeft die vergelijkbaar is met diazepam en buspirone (effect op GABA-systeem)

Nog meer planten te gebruiken bij depressie

• Morinda officinalis (waterextract wortel) Dit traditionele Chinese kruid (ba ji tian) wordt voorgeschreven tegen yangdeficiëntie. Het bezit antidepressieve activiteit (remming mono-amine oxidase) en heeft tevens bloeddrukverlagende, pijnstillende, versterkt de bijnieren en verhoogt het libido.
• Siphocampylus verticillatus, een Braziliaanse plant met anti-depressieve werking, beïnvloedt serotonerge, dopaminerge, adrenerge en glutaminerge neurotransmissie.
• Eleuterococcus senticosus (bladextract) Siberische ginseng is een veelgebruikt adaptogeen.
• Schizandra chinensis (zaadextract) Deze ayurvedische adaptogeen wordt van oudsher bij depressie ingezet.
• Gastrodia elata (ethanolextract wortel) Een Chinese geneeskrachtige plant die gebruikt wordt als middel tegen convulsies, voor het verlagen van de bloeddruk, als pijnstiller en kalmerend middel bij duizeligheid. Tevens is een significante anti-depressieve activiteit aangetoond in verschillende diermodellen.

Veel van deze planten zijn niet of nauwelijks verkrijgbaar in Europa en moeten ook op een deskundige manier voorgeschreven en gebruikt worden. Wel verkrijgbaar zijn een aantal zogenaamde adaptogene planten zoals Eleutherococcus, Schizandra en de Heilige basilicum. Dit zijn ook veilige planten die eerder een regulerende werking hebben op het zenuwstelsel, ze zorgen er voor dat we zowel lichamelijk als geestelijk problemen beter aankunnen, ons makkelijker kunnen aanpassen of adapteren. Vandaar ook de term adaptogenen.