Onbekende groente: Rammenas

Rammenas is een minder bekende groente. Deze groente is meestal niet in het reguliere groenteschap van de supermarkt te vinden. Bij de goed gesorteerde groentewinkel of de biologische winkel is deze groente meestal wel te koop. De groente past in een gezond voedingspatroon en is op verschillende manieren toe te passen in de keuken. Wat is het exact voor groente, hoe gezond is deze groente en hoe pas je het toe in de maaltijd?

Rammenas, de oorsprong

Om een goed tijdsbeeld te krijgen van hoe oud deze groente is, kunnen we terug tot zo'n 4000 jaar voor de huidige jaartelling. Deze vergeten groente, waar we rammenas onder kunnen scharen, is namelijk terug te vinden op wandschilderingen (in tempels en piramides) van de oude Egyptenaren.
Qua locatie vindt rammenas haar oorsprong in het oostelijk kustgebied van de Middellandse Zee. De naam rammenas is een verbastering van het Italiaanse ‘ramolaccio'.

Het duurt even voordat andere landen bekend raken met deze groente. In Nederland en omliggende landen zien we rammenas pas vanaf de late middeleeuwen.

Ras en smaak

Deze groente behoort tot de kruisbloemenfamilie en is sterk verwant met de rode radijs. Rammenas wordt ook wel eens zwarte radijs genoemd, maar dit is feitelijk niet juist. Rammenas is weliswaar verwant aan de rode radijs, maar is niet dezelfde groente in een andere kleur.

Het grote verschil tussen rammenas en radijs is dat radijs een stengelknol is en rammenas een wortelknol. Door de jaren heen zijn er meerdere soorten rammenas geselecteerd en geproduceerd, maar de zwarte (in de praktijk meer grijs van kleur) en witte versie zie je meestal in de groentewinkel. De vorm van zowel de zwarte als de witte rammenas is meestal een beetje langwerpig, maar soms zie je ze ook in ronde vorm. Overigens is de kleur van de schil niet relevant voor de kleur van de inhoud. Rammenas is namelijk altijd wit van binnen.

De vorm of kleur maakt ook geen verschil voor de smaak. De smaak van rammenas is deels te vergelijken met radijs, maar het is net even iets milder van smaak. Het bitter pittige in rammenas wordt veroorzaakt door de aanwezige mosterdolie. Verder is het een knol die stevig aanvoelt en qua afmeting is de knol net iets groter dan de rode radijs.

Gezondheidsaspecten

Rammenas wordt nogal eens voor medicinale doeleinden toegepast. Men zegt dat er werkzame stoffen in zitten. Rammenas staat met name bekend om de toegevoegde waarde met betrekking tot het spijsverteringskanaal en tegen infecties. Als je rammenas voor de medicinale werking toe wilt passen, is het zinvol dit met de specialist af te stemmen.

Buiten de zogenoemde medicinale werking, bevat rammenas vezels. Dit is goed voor de werking van de darmen. Rammenas bevat ook proteïnen, aminozuren, vitaminen en nogal wat mineralen, te weten:

• Vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B11 (foliumzuur), C
• Boor/Borium
• Calcium
• Chroom
• Fosfor
• IJzer
• Kalium
• Koper
• Magnesium
• Mangaan
• Natrium
• Seleen
• Silicium
• Zink
• Zwavel

Toepassing in de keuken

Rammenas is op verschillende manieren in de keuken toe te passen. Rammenas kan rauw gegeten worden, maar je kunt het ook koken, stomen of roerbakken. De schil is eetbaar, maar boen deze dan eerst goed schoon met een klein borsteltje. Wil je het schilletje er toch af hebben, schil de rammenas dan simpelweg met een dunschiller. Als je rammenas kookt, doe dit dan niet langer dan zo'n 4 tot 6 minuten. Roerbakken en stomen niet langer dan 3 tot 4 minuten.

Bij het verwerken (bijvoorbeeld schillen) van rammenas, vervliegt een deel van de mosterdolie. Het meest scherpe van de rammenas verdwijnt dan en hoewel het dan toch nog iets peperachtigs heeft, is rammenas net wat milder van smaak dan de rode radijs.

Enkele voorbeelden hoe je rammenas kunt verwerken in de maaltijd:

• Rammenas kan prima in een rauwkostsalade. Rasp of schil (daarna in blokjes snijden) de rammenas. Combineer het desgewenst met andere groente naar smaak. De smaak komt het beste tot zijn recht als je zorgt dat het een fris zure salade wordt. Een dergelijke salade is te nuttigen als bijgerecht of als hoofdgerecht.
• Rammenas kan ook op de boterham gegeten worden. Breng op de boterham een heel dun laagje boter of olijfolie aan. Boen de rammenas goed schoon, maar schil deze niet. Snij de rammenas vervolgens in dunne plakjes en beleg de boterham daarmee. Doe er tenslotte nog wat gesnipperde kruiden of een mix van kruidenzout overheen en de boterham is klaar.
• Wil je rammenas in de warme maaltijd verwerken, dan kan deze groente ook gekookt of gestoomd worden. Prima te combineren in bijvoorbeeld een stoofpotje.

Deze groente gaat prima samen met andere groenten, zoals:

• venkel
• knoflook
• mierikswortel
• aubergine
• asperge
• komkommer
• molsla of eikenbladsla
• krulandijvie
• ui
• prei

Vegetarisch

Rammenas lift mogelijk mee op het succes van een groeiende groep mensen die vegetarisch door het leven gaat. Bij deze vegetarische maaltijden duikt rammenas vaak op. Mogelijk wordt rammenas in deze maaltijden verwerkt voor de gezondheidsaspecten én omdat rammenas met zoveel groenten te combineren is. Dit geldt voor zowel complete groentemaaltijden, als maaltijden waar vlees- of visvervangers aan toegevoegd worden.

Bewaren

Rammenas wordt vaak per bundel of bosje verkocht. Als je wat over hebt kan het groen er wel af gehaald worden, maar schil de rammenas niet. Borstel deze alleen goed schoon. Doe het in een bakje of zakje dat je goed af kunt sluiten. Bewaar de verpakte rammenas in de groentelade van de koeling. Rammenas is dan zeker enkele dagen goed te houden en te verwerken op de eerdergenoemde wijze. Wil je er zeker van zijn dat het nog goed is, knijp er dan heel licht in. Als de substantie nog steeds stevig aanvoelt, is het goed.

Zelf kweken of kopen in de winkel?

Bij de beter gesorteerde groentewinkel, de biologische winkel en soms op de markt is rammenas te koop. Dit geldt met name voor het seizoen wanneer rammenas vers van het land komt. Het seizoen loopt van september/oktober tot februari.

Zelf aan de slag

Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om zelf te gaan kweken. Zaadjes zijn in de meeste tuincentra te koop. Zelf rammenas kweken is eigenlijk niet eens zo moeilijk. Het kan in de volle grond of in een grote diepe kweekbak. Maak de grond eerst goed los en poot de zaadjes vervolgens in rijen. Laat er bij iedere rij zo’n 20 cm tussen zitten. In een rij kan je ze op zo’n 5 cm achter elkaar in de grond stoppen. De beste zaaitijd voor rammenas is half juni tot half augustus. Het kan in deze periode relatief droog zijn, dus voorkom dat de jonge groente te droog staat.

Rammenas heeft ook als voordeel dat je het, zodra het geoogst is, prima kunt bewaren. Na het oogsten moet je ze dan direct in een donkere, droge en afgesloten ruimte bewaren. Deze wortelknol blijft dan zeker goed tot het volgend voorjaar.

Tot slot

Rammenas behoort wellicht niet tot de meest bekende groenten en misschien moet je iets beter zoeken, maar deze groente past zeker in een gezond voedingspatroon. Bovendien is rammenas met verschillende groenten te combineren en op verschillende manieren klaar te maken. Eigenlijk een veelzijdige groente.