Cordyceps voor de conditie

In 1993 werd Cordyceps even wereldnieuws. Tijdens de Nationale Spelen van China verpletterden Chinese atletes met onwaarschijnlijk snelle tijden de wereldrecords van negen midden- en lange afstand loopnummers. Een jaar later, tijdens de wereldkampioenschappen Atletiek in Rome, wonnen zij 12 van de 16 loopnummers en vestigden daarbij vijf nieuwe wereldrecords. Volgens hun trainer waren de resultaten te danken aan de Spartaanse training en... het gebruik van Cordyceps.

Cordyceps de keizerlijke paddestoel

Cordyceps is een van de meest exotische en krachtige middelen, die de Traditionele Chinese Geneeskunde heeft voortgebracht. Duizenden jaren lang stond Cordyceps bekend als het geheimzinnige organisme dat in staat was afwisselend de dierlijke gedaante van een worm en de plantaardige gedaante van gras aan te nemen. De Chinezen noemden het daarom dong chong xia cao, ofwel winterworm-zomergras. Ook bij ons groeien er verwante schimmels vooral Cordiceps militaris, de Rupsendoder die mogelijk een gelijkaardige werking hebben.

Cordyceps sinensis / Winterworm-Zomergras

Cordyceps is altijd schaars geweest, en vanwege de grote vraag ernaar vrijwel onbetaalbaar. In de oudheid kostte Cordyceps meer dan zilver. Cordyceps werd daardoor vrijwel uitsluitend gebruikt aan het keizerlijk hof. Om aan de stijgende vraag tegemoet te komen, startten Chinese wetenschappers in 1972 een ambitieus project. Uit alle streken van China werden variëteiten van wilde Cordyceps verzameld, en onderzocht op chemische samenstelling, geneeskrachtige eigenschappen, veiligheid voor menselijke consumptie en de mogelijkheid tot commerciële kweek. Uit 200 variëteiten kozen zij tenslotte voor de paddestoel uit de provincie Qinghai, een gebied dat van oudsher bekend stond om Cordyceps. Zij noemden deze variëteit Cordyceps Cs-4. In 1987 werd het door het Chinese ministerie van Gezondheid toegelaten als zijnde geschikt voor menselijke consumptie.

Wat doet Cordyceps in het lichaam?

Cordyceps wordt algemeen geroemd om zijn versterkende en opwekkend werking op lichaam en geest, en beschouwd als een bijzonder krachtig en effectief tonicum . Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde versterkt Cordyceps de niermeridiaan en de longmeridiaan. De tonische werking van Cordyceps wordt verklaard uit de stimulering van een tweetal energiesystemen: de Jing (een primaire energie die in de nieren is opgeslagen, en verantwoordelijk is voor de voortplanting, ontwikkeling en rijping. Niet te verwarren met Yin of Yang), en de Qi of Chi (de essentiële levensenergie die in de longen -met behulp van de ademhaling- wordt opgewekt, en met ondersteuning van de nieren door het lichaam wordt verspreid) 2,4
Veel Chinese onderzoeken die meer op westerse leest zijn geschoeid, hebben de meer stoffelijke effecten van Cordyceps op het menselijk lichaam in kaart gebracht. Hieronder volgt een overzicht:

Bevordering van de vitaliteit

Cordyceps bevordert de cellulaire energie-produktie. Na toediening van bij muizen nam de verhouding adenosinetrifosfaat/anorganisch fosfaat (ATP/P) in de lever toe met 45-55%. ATP is het belangrijkste energie-leverende molecuul in het lichaam. Cordyceps bevordert de benutting van zuurstof in het lichaam. Na kunstmatig opwekking van zuurstoftekort leefden muizen die deze zwam kregen toegediend, 2 tot 3 keer zo lang als de muizen in de controlegroep.

Cordyceps bevordert de doorbloeding van het lichaam. Allereerst is een gunstig effect aangetoond op de werking van het hart. Bovendien is bewezen, dat Cordyceps bij stress de gladde spieren in de vaatwanden ontspant. Zo vonden Japanse onderzoekers dat de diameter van een 'gestresste' aorta met gemiddeld 40% toenam nadat Cordyceps was toegediend 3. Intraveneuze toediening van Cordyceps bij verdoofde honden leidde tot afname van de weerstand van de coronaire arteriën met gemiddeld 49%, en afname van de weerstand van vertebrale arteriën met gemiddeld 75%. Door deze effecten neemt de doorbloeding sterk toe van hart, organen, extremiteiten en hersenen. Dit verklaart mogelijk, waarom Cordyceps het prestatievermogen van atleten vergroot. Ook verklaart het, waarom mensen die Cordyceps gebruiken zich doorgaans lichamelijk fitter en geestelijk helderder voelen.

Cordyceps en het zenuwstelsel

Cordyceps heeft een regulerende werking op het neuro-endocriene systeem. Aangetoond is, dat het de afgifte van bijnierschorshormonen stimuleert. Bovendien bevordert Cordyceps het herstellingsvermogen en de integriteit van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras. Een gedeelte van deze werking wordt toegeschreven aan de hoge gehalten aan L-tryptofaan, de voorloper van de 'rustgevende' neurotransmitter serotonine. Waarschijnlijk het meest werkzaam is een groep stoffen waarvan de bekendste Cordycepine is. Adenosine is een nucleotide dat actief is in het lichaam als neurotransmitter. Adenosine beschermt het zenuwstelsel, en is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de ontspanning van de gladde spieren in de vaatwanden bij stress.

Cordyceps blijkt ook een remmende werking te hebben op het enzym monoamine-oxidase (MAO). MAO-remmers worden algemeen ingezet tegen depressies, en ook van bijvoorbeeld Sint Janskruid is bekend, dat de anti-depressieve werking gedeeltelijk berust op remming van het enzym MAO.

Bevordering van de seksualiteit

Cordyceps geniet grote faam als afrodisiacum, als middel dat de sexualiteit stimuleert. In de oudste Chinese geschriften wordt hiervan al melding gemaakt. Volgens de overlevering werd Cordyceps in de Chinese oudheid gezien als onmisbare hulp voor de keizer, die een groot aantal gades sexueel moest onderhouden. Gedurende de laatste decennia is met name in China en Japan veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar het effect van Cordyceps op de geslachtsdrift. Kort samengevat, zijn de uitkomsten de volgende: Cordyceps wordt gezien als het veiligste en meest effectieve natuurlijke middel voor behandeling van impotentie en andere seksuele stoornissen, zowel bij mannen als bij vrouwen. De werking van Cordyceps als afrodisiacum berust waarschijnlijk op een combinatie van verschillende effecten op het lichaam. De zwam heeft een stimulerende werking op de geslachtsorganen, op de aanmaak van geslachtshormonen, op de neurologische systemen die bij de voortplanting en geslachtsdrift zijn betrokken.

Van 21 oudere vrouwen met 'verminderde libido en andere sexuele problemen' die deel namen aan een dubbelblind, placebo-gecontroleerd onderzoek vertoonde 90% verbetering van de klachten na gebruik van Cordyceps, tegen 0% in de controlegroep.

Cordyceps bevordert de rijping van de geslachtsorganen. Bij mannelijke muizen die nog niet geslachtsrijp waren nam het gewicht van de testes met meer dan 90% toe na zes dagen lang toediening van Cordyceps. Bij onrijpe, vrouwelijke muizen werd een gewichtstoename van de uterus gevonden van meer dan 40%. Na drie maanden toediening van Cordyceps aan mannelijke konijnen was het gewicht van de testes 30% groter dan dat van de controlegroep. Cordyceps bevordert de spermatogenese. Mannelijke konijnen die drie maanden Cordyceps hadden gebruikt, produceerden driemaal (!) zoveel zaadcellen als de controlegroep. Uit een ander onderzoek bleek, dat de kwaliteit en vitaliteit van het sperma significant was verbeterd na gebruik van deze paddestoel. Verschillende onderzoeken bij mensen wijzen uit dat Cordyceps een regulerende werking heeft op de plasma niveaus van zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtshormonen.

Cordyceps militaris / Rupsendoder

De aan de Cordyceps sinensis verwante Cordyceps militaris heeft waarschijnlijk dezelfde androgene eigenschappen als Cordyceps sinensis. Chinese onderzoekers ontdekten dat ratten met kanker langer leefden als ze Cordiceps militaris kregen, dat hun cortisol- en testosteronspiegels stegen en dat hun geslachtsorganen zwaarder werden. Deze onderzoeken zijn wel met dieren gedaan, of onze inheemse Rupsendoder wel veilig is en of ze die werking ook bij mensen hebben, moet verder onderzocht worden.

Regulering van het imuunsysteem

Er zijn sterke aanwijzingen dat Cordyceps werkt als een zogenaamde bi-directionele immuunregulator. Dat wil zeggen, dat het de werking van een te zwak afweersysteem kan versterken en van een overactief afweersysteem kan afremmen. De meest actieve immuun-componenten van Cordyceps zijn langketenige suikermoleculen, ook wel bekend als polysacchariden. Een reeks onderzoeken heeft uitgewezen, dat de werking van Cordyceps doorgaans dosering-afhankelijk is, dat wil zeggen: hoe meer Cordyceps, hoe groter het effect. De volgende invloeden van Cordyceps op het afweersysteem zijn aangetoond : stimulering van de aanmaak van T-helpercellen. leukocyten en lymfocyten en stimulering van de cktiviteit van Natural Killer (NK) cellen

Bescherming tegen vrije radicalen.

Cordyceps blijkt de werking van de natuurlijke anti-oxidantsystemen in het lichaam te bevorderen. Uit een placebo-gecontroleerd, Chinees onderzoek onder 59 oudere patiënten van 60-84 jaar, bleek Cordyceps in staat om de concentratie van het enzym Superoxidase Dismutase (SOD) in de rode bloedlichaampjes significant te verhogen. De SOD-concentratie was zelfs significant hoger geworden dan die van een controlegroep bestaande uit gezonde, jonge volwassenen. Tegelijkertijd nam de plasmaconcentratie van malon-dialdehyde (MDA) significant af, tot vergelijkbaar niveau van de controlegroep jonge volwassenen. SOD wordt gezien als het belangrijkste anti-oxidantenzym in het lichaam. MDA geeft een maat voor lipoperoxide, een vrij radicaal dat ontstaat na oxydatieve aantasting van vetzuren.

Veiligheid

Cordyceps staat bekend als een veilig voedingssupplement. Verschillende onderzoeken met proefdieren hebben geen LD-50 (de dosering waarbij 50% van de proefdieren dood gaat) kunnen aantonen, zelfs niet bij inname van 80 g/kg (dit komt overeen met een inname van 5,6 kg Cordyceps voor een volwassen persoon van 70 kg!). Ook zijn uit studies naar mogelijke toxiciteit nooit schadelijke bijwerkingen of toxische effecten gebleken. Sommige mensen krijgen milde buikklachten (zoals diarree) na gebruik van Cordyceps. Deze verschijnselen zijn echter niet ernstig en doorgaans van voorbijgaande aard. Voorzichtigheid is echter gepast voor mensen die inhalatoren gebruiken. Omdat Cordyceps een ontspannende werking heeft op de (gladde spieren van de) luchtwegen, kan het de werking van het geneesmiddel versterken.