Honing, een prachtig Nederlands natuurproduct

Honing is een prachtig natuurproduct. Honing van de imker is een natuurproduct pur sang, er komt geen enkele toevoeging of bewerking aan te pas. Hoe wordt honing gemaakt door de bijen en wat zijn de gunstige effecten van honing op de gezondheid? Welke verschillende honingsoorten zijn er in Nederland zoal verkrijgbaar? Honing is in verschillende soorten te krijgen. Je hebt de monoflorale honing, dit is honing grotendeels afkomstig van 1 soort bloem en je hebt gemengde honing, deze honing wordt vaak vernoemd naar het seizoen waarin de honing is geoogst, zoals voorjaarshoning en zomerhoning.

• Van nectar tot honing
• Samenstelling van honing
• Gunstige effecten van honing op de gezondheid
• Het oogsten van de honing
• Verschillende soorten honing
• Bloemenhoning
• Koolzaadhoning
• Fruithoning
• Lindehoning
• Klaverhoning
• Acaciahoning
• Heidehoning
  
• Honing kopen

Van nectar tot honing

Voor bijen vormt honing het hoofdvoedsel. Van ei tot bij vormt stuifmeel het belangrijkste voedsel, jonge bijen hebben dit nodig om te groeien. Maar wanneer bijen eenmaal volgroeid zijn dan vormt honing het hoofdvoedsel.

Bijen zijn het hele jaar, zolang de temperatuur het toelaat ('s winters niet) bezig met het aanleggen van voorraden. Deze voorraden bestaan uit honing en stuifmeel. Voor het aanleggen van de honingvoorraad verzamelen bijen nectar uit de verschillende voor bijen geschikte bloemen. Deze nectar geven ze in de kast af aan jonge bijen die dit in de cellen moeten opslaan.

De bijen beschikken voor het transport, en de verwerking van nectar over een zogenaamde honingmaag. Nectar bevat teveel water en is hierdoor ongeschikt om te bewaren omdat het dan gaat gisten. De bijen persen middels een speciaal mechanisme met hun monddelen vocht uit de nectar. Ook worden er bij dit proces voortdurend enzymen aan de honing toegevoegd. Dit proces wordt continu herhaald tot de nectar zover in is gedampt dat deze nog maar 18% water bevat, nu is het honing geworden.
De PH waarde van de honing is inmiddels gedaald van ongeveer 7 naar 4.

Deze honing wordt nu in de cellen opgeslagen en verzegelt om te rijpen. Tijdens de rijping van honing wordt de aanwezige sacharose grotendeels omgezet tot fructose en glucose. Tijdens dit hele proces wordt er door de bijen in de kast druk geventileerd (waaieren met de vleugels) om het overtollige vocht uit de bijenkast te verwijderen.

Samenstelling van honing

De samenstelling van honing varieert, net als de smaak van de honing naar gelang de bloemsoort waarop de nectar is verzameld. Globaal kan er wel een samenstelling van honing worden gegeven. Honing bevat zoals hierboven beschreven 18% water.

• Honing bevat verschillende suikers waarvan ongeveer 38% fructose, 31% glucose, 1% sacharose, 7% maltose en 2% hogere suikers. Het suikergehalte van de honing wordt gemeten met een refractometer.
• Daarnaast bevat honing enkele organische zuren zoals gluconzuur 0,6 %.
• Honing bevat 0,05 % stikstof en 0,2 % overige mineralen en spoorelementen.
• Honing zit boordevol waardevolle enzymen, daarom is het ook van belang dat de honing niet wordt verhit omdat de enzymen dan zouden afsterven. Enkele belangrijke enzymen in honing zijn diastase en invertase.
• Honing bevat ook bacteriegroei-remmende stoffen, deze worden inhibinen genoemd, bijvoorbeeld glucose-oxydase.
• Ook verschillende plantenfenolen zijn goed vertegenwoordigt in honing zoals bijvoorbeeld flavonen, flavonolen en flavonoïden, dit zijn zogenaamde Bio-actieve stoffen. Deze stoffen hebben een krachtige positieve uitwerking op de gezondheid. Het zijn de werkzame stoffen in vele van de bekende kruiden. Deze stoffen komen ook veelvuldig voor in propolis.
• Ook bevat honing zogenaamde neurotransmitters, zoals acethylcholine en choline, deze stoffen zijn goed voor het hart.
• Het gehalte vitamines in honing is te verwaarlozen (alleen tijmhoning bevat veel vitamine C, meer nog dan sinaasappels).
• De hoeveelheid van de verschillende mineralen en spoorelementen in honing varieert naargelang de bloemsoort waarop de nectar is verzamelt, en de grondsoort waarop deze bloem heeft gebloeid. Alle essentiële mineralen en spoorelementen komen in honing voor. Een goed uitgangspunt is de kleur van de honing. Hoe donkerder de kleur van de honing hoe meer mineralen deze bevat.
• Ook bevat honing altijd kleine hoeveelheden stuifmeel Stuifmeel van de plant waarop de nectar is verzamelt.

Let op
Honing kan sporen van de botulisme bacterie bevatten doordat de bijen soms water verzamelen welke is besmet met deze bacterie. Honing mag daarom niet aan kinderen jonger dan 1 jaar worden gegeven.

Gunstige effecten van honing op de gezondheid

In de eerste plaats heeft honing zoals hierboven ook beschreven een gunstige invloed op het hart, dankzij de neurotransmitters acethylcholine en choline. Deze neurotransmitters hebben ook een gunstige invloed op het algemene gevoel van welbevinden.

In de medische wereld staat honing volop in de belangstelling om zijn genezende werking op geïnfecteerde wonden, slecht helende wonden en brandwonden. Er zijn naar dit effect verschillende wetenschappelijke studies gedaan die dit bevestigen.

Daarnaast vormt honing een waardevolle aanvulling op de de voeding dankzij de aanwezige bio-actieve stoffen Bio-actieve stoffen, enzymen, mineralen en spoor-elementen. Ook de in honing aanwezige pollen hebben een gunstige uitwerking op de gezondheid. Door een pollenanalyse / stuifmeelonderzoek te laten doen kan men onderzoeken van welke plantensoorten de honing afkomstig is.

Het oogsten van de honing

De imker zorgt ervoor dat de honing van de bijen uit de kast in de potten komt. De bijen slaan de honing van nature boven het broednest op, de imker plaatst boven het broednest zogenaamde honingkamers. Vaak zorgt hij ervoor door middel van een rooster dat de koningin niet in deze kamer haar eitjes kan leggen. De bijen gebruiken deze ruimte nu om de honing in op te slaan. Wanneer de bijen de nectar voldoende hebben bewerkt tot honing, en wanneer de cellen vol zitten worden deze voorzien van een wasdekseltje. De honing is nu verzegelt.

De imker kan aan deze verzegeling zien dat hij de honing kan oogsten. De imker neemt nu de verzegelde honingramen uit de kast, en met een soort van vork haalt hij de wasdekseltjes van de cellen af. De ontzegelde ramen worden nu in een soort van centrifuge geplaatst, door het snel ronddraaien van de ramen wordt de honing uit de ramen geslingerd. Daarom wordt het oogsten van honing ook vaan honingslingeren genoemd. De geslingerde honing wordt gezeefd zodat wasdeeltjes en dergelijke uit de honing verwijdert worden. Hierna doet de imker de honing in potten, en is de honing klaar voor consumptie.

Koudgeslingerde honing is een fabeltje, honing wordt altijd koud geslingerd dit kan niet anders. Wat er wel met bepaalde honing in de winkel is gebeurt, is dat deze is verhit zodat deze vloeibaar blijft. Deze honing heeft door de verhitting veel van zijn waardevolle componenten verloren. Onbewerkte honing begint afhankelijk van het soort honing na verloop van tijd te kristalliseren (acaciahoning vormt hierop een uitzondering). Deze kristallisatie van honing is een volkomen natuurlijk proces, en toont hiermee aan dat de honing onbewerkt is.

Verschillende soorten honing

Hieronder een paar van de in Nederland meest voorkomende honingsoorten.

Bloemenhoning

Bloemenhoning is honing die van verschillende soorten planten afkomstig is. De smaak en samenstelling varieert naar gelang de bloemen waar de bijen de nectar op hebben verzamelt. Bloemenhoning wordt vaak onderverdeelt in voorjaarshoning en zomerhoning. Voorjaarshoning wordt door de bijen verzamelt tijdens de voorjaarsdracht en zomerhoning wordt door de bijen verzamelt tijdens de zomerdracht. Naast bloemenhoning worden er in Nederland verschillende soorten monoflorale honing geoogst. Monoflorale wil zeggen dat de nectar grotendeels afkomstig is van een soort bloem. Hiervoor bestaan bepaalde richtlijnen.

Koolzaadhoning

In het voorjaar wordt veel honing gewonnen op de uitgestrekte velden met koolzaad. Koolzaadhoning kristalliseert zeer snel. De imker beïnvloed de kristallisatie door de honing regelmatig te roeren, de honing krijgt hierdoor een créme- achtige structuur. Koolzaadhoning heeft een zachte smaak. Koolzaadhoning wordt vaak aanbevolen bij aandoeningen aan de luchtwegen.

Fruithoning

Fruithoning wordt veelvuldig gewonnen in de vele boomgaarden die ons land rijk is. Fruithoning heeft van alle honing soorten de minst zoete smaak. Je proeft de fruitige smaak van het fruit in de fruithoning terug, fruithoning kristalliseert langzaam.

Lindehoning

Linde honing heeft een bijzonder lekkere mintachtige smaak. Alleen in goede jaren geven lindebomen voldoende nectar om er honing van te kunnen winnen. De bodem moet voldoende nat zijn en de temperaturen moeten hoog zijn voor de linde om veel nectar af te scheiden.

Klaverhoning

Klaverhoning heeft een hele neutrale smaak, een beetje caramelachtig zoet. Hierdoor zijn er bijna geen mensen die geen klaverhoning lusten.

Acaciahoning

Acacia honing is de enigste honing die niet kristalliseert. Acacia ruikt lekker en heeft een zachte smaak. Ook bij het oogsten van honing van de acacia bomen speelt het weer een belangrijke rol. Het moet warm en windstil zijn willen de bijen voldoende nectar op de acacia bomen kunnen verzamelen voor acacia honing.

Heidehoning

Heidehoning is misschien wel Nederlands meest bekende honingsoort. Het is ook meteen de duurste soort honing. Heidehoning heeft een mooie bruine kleur en is pittig van smaak. Heidehoning heeft een bijzondere eigenschap, je kunt de honingpot op zijn kop houden zonder dat de honing eruit loopt. Maar wanneer je even door de honing roert wordt deze meteen vloeibaar. Dit verschijnsel bij heidehoning noemt men thixotropie. Zo zijn er nog wel veel meer Nederlandse honingsoorten.

Honing kopen

De meeste soorten honing zijn rechtstreeks bij de imker verkrijgbaar. Wanneer je honing zoekt om van hooikoorts af te komen (lees hier Stuifmeel), koop deze dan bij een imker bij je in de buurt. De allergische reactie welke de hooikoorts veroorzaakt wordt immers ook opgewekt door stuifmeel bij je in de buurt. Honing kan ook online worden besteld. Verschillende webshops verkopen honing. Koop je honing online en deze wordt in potten bij je thuis afgeleverd.

Lees verder

• Manukahoning voor uw gezondheid, let wel op het UMF gehalte