Tropische vruchten wondermiddelen?

Sinds onheuglijke tijden worden wilde vruchten als voedsel gegeten. Ze werden gelei­delijk aan in cultuur genomen en de vruchten die wij nu kennen zijn het resultaat van eeuwenlange kruisingen en selecties. Vrij recent ging men over tot het aanleggen van intensieve aanplantingen en werd de fruitteelt uit economisch oogpunt interessant. De zorg besteed aan de teeltmethoden (onder meer de introductie van onderstammen, de manier van snoeien, de geïn­tegreerde bestrijding van plantaardige en dierlijke parasieten alsook de moderni­sering van de vervoermiddelen, stonden daar mede voor in.

Fruit speelt een belangrijke rol in onze voeding en gezondheid. Vruchten zijn rijk aan organische zuren ( appelzuur, mierezuur, citroenzuur, die onze spijs­vertering bevorderen en bovendien diuretische en laxerende werkingen hebben. Pectine en fenolische componenten hebben een regulariserende werking op onze darmflora. Vruchten zijn bovendien belangrijke leveranciers van vitaminen (voornamelijk vitamine A en vitamine C).

Ondanks hun moeilijke bewaarbaarheid vinden we steeds meer tropische en subtropische vruchten vers op onze West-europese markten. Naast de reeds lang geïntroduceerde soorten als bananen, citrusvruchten, kokosnoten, dadels en vijgen treft men nu ook frekwent avocado's, annonavruchten, guava's, kiwi's, litchi's, papaja's,mango's en passievruchten aan. Andere belangrijke soorten zijn de cactusvijgen, de granaatappels en de Japanse mispels.

De vrucht botanisch bekeken

Een vrucht heeft een welbepaalde morfologische structuur : ze wordt gevormd door het vruchtbeginsel van de bloem dat zich ontwikkeld heeft. Er kunnen echter ook andere delen mee uitgroeien, die men in vele gevallen tot de vrucht rekent (schijnvrucht) ( bijvoorbeeld,Japanse mispel, granaatappel, guave, cactusvijg, ananas, vijg), Een verzamelvrucht wordt gevormd door de ontwikkeling van een bloem waarvan de vrij­staande vruchtbladeren bij rijpheid vergroeien (bijvoorbeeld, annonavruchten).

De echte vruchten kunnen droog of vlezig zijn. De vlezige vruchten kan men indelen in besvruchten en steenvruchten. In een bes liggen de zaden vrij in het vruçhtvlees (bijvoorbeeld, citrusvrucht, kiwi papaja, passievrucht). In sommige gevallen bevat een bes slechts één zaad ( bijvoorbeeld, dadel, advocaat ). Bij een steenvrucht is het binnenste gedeelte van het vruchtvlees steenhard. Th deze steen zit het zaad (bijvoorbeeld, mango).
Voor een normale vruchtvorming is in de regel bevruchting nodig. Er komen ook ge­vallen voor, waarbij het vruchtbeginsel zich ontwikkelt zonder voorafgaande bevruchting (parthenocarpie).

Een voorbeeld Annona

Het zijn kleine bomen met een hoogte van 4 tot 7 m, die afwisselende, enkelvoudige, gave, ovale tot langwerpige bladeren hebben. De bolvormige bloemen zijn tweeslachtig en staan alleen of in groepjes. Ze zijn bruin of rossig-geel van kleur.
Alle annonavruchten worden gevormd door een vergroeing van de vruchtbladeren die bij rijpheid aangroeien en zo een bes vormen. De vruchten zijn ovaal, bolvormig of kegelvormig naargelang de soort. In het crème­kleurig eetbare vruchtvlees zitten verscheidene blinkende,zwarte, zaadjes. Deze Annona"s groeien in verscheidene tropische streken zoals Ecuador, Peru en Centraal-Amerika.

• De ossehartvrucht (Annona reticulata) is een ronde of hartvormige vrucht met een diameter van 8 tot 12 cm. De rode tot bruinrode vruchtschil heeft een zeer licht knobbelig oppervlak (mo­zaïek van 5-hoekige plaatjes).
• De kaneelappel (Annona squamosa) is een ronde of ovale vrucht met een diameter van 5 tot 10 cm en een geelgroene schubbige vruchtschil.
• De cherimoya (Annona cherimola)is een ronde groene vrucht ( 12 cm diameter) die zwartbruin wordt bij volledige rijpheid. De vruchtschil vertoont kleine deukjes.
• De zuurzak (Annona muricata) is een ronde of hartvormige donkergroene vrucht met een diameter van 25 cm. De vruchtwand is bezet met slappe haakvormige stekels die zwart kleuren wanneer de vrucht rijpt.

Deze laatste wordt, weliswaar onder de vriendelijkere naam Graviola, als supervoedingssupplement in de handel gebracht. De vrucht zou goed zijn tegen kanker en andere ziektes. Steeds meer worden deze tropische vruchten (Noni, Graviola), als gezondheidsdrank aangeboden, dat ze waardevol zijn wil ik niet ontkennen, maar om ze, onterechte en soms zelfs gevaarlijke claims te geven, doen deze vruchten, hun gebruikers en de hele handel in natuurproducten geen goed.

Vanuit ecologisch, vanuit ethisch en zelfs vanuit gezondheids oogpunt kunnen we ons wel afvragen of we er mee moeten doorgaan om al deze tropische vruchten naar Europa te brengen en hier voor te stellen als wondermiddelen die voor alle ziektes goed zijn. Nog merkwaardiger is dan deze producten vooral via gezondheidsorganisaties en natuurwinkels verkocht worden, bedrijven die ecologie, eerlijke handel en gezondheid hoog in het vaandel zouden moeten dragen.