Stoppen met duimen, afleren van duimzuigen

Veel kinderen vinden het fijn om op hun duim, vingers of speen te zuigen. In het eerste levensjaar is de behoefte om te zuigen groot, maar zo rond de peuterleeftijd neemt de zuigbehoefte meestal af. Het kan echter voorkomen dat het sabbelen, zuigen een gewoonte wordt die moeilijk valt af te leren. Wat voor problemen kunnen er ontstaan als een kind niet stopt met duimen als het al wat ouder is? Wat zijn de mogelijkheden om een kind te laten stoppen met duimen?

Inhoud artikel

• Wat is duimen?
• Zuigbehoefte van een baby
• Duimzuigen ouder kind of volwassene
• Consequenties als een kind blijft duimen
• Wanneer stoppen met duimen?
• Stoppen met duimen
• Maatregelen om de gevolgen van het duimzuigen in te perken
• Thumbquard

Wat is duimen?

Duimen staat voor duimzuigen: sabbelen, zuigen aan de duim van de hand. Het komt vaak voor bij hele jonge kinderen, maar het kan ook plaatsvinden bij wat oudere kinderen en zelfs bij volwassenen.

Zuigbehoefte van een baby

In het eerste levensjaar is de zuigbehoefte sterk, het kind heeft het zuigen nodig om te kunnen drinken. Sabbelen of zuigen op een duim, vinger of speen geeft het kind ook een gevoel van geborgenheid, veiligheid. Zo tegen de peuterleeftijd is het verstandig om het duimzuigen langzamerhand af te bouwen om negatieve consequenties te voorkomen.

Duimzuigen ouder kind of volwassene

Het zuigen aan duim of vingers kan een gewoonte worden die moeilijk valt af te leren. Het zuigen kan gebeuren zonder dat iemand het zelf doorheeft. Het kan troostend werken of verveling verdrijven.

Consequenties als een kind blijft duimen

• De stand van de tanden kan af gaan wijken. De boventanden kunnen naar voren gaan staan en zorgen voor een overbeet of een open beet.
• De stand van de kaak kan afwijken.
• Het gehemelte kan zodanig omhoog gedrukt worden dat er een hoog gehemelte ontstaat. Dit kan weer leiden tot een tussenschot wat scheef komt te staan.
• Het zuigen op een duim (of vinger, speen) zorgt ervoor dat de lippen niet gesloten worden. Ook als de duim zich niet meer in de mond bevindt, blijft de mond meestal iets open staan. Ademhalen via de mond kan dan een gewoonte worden, ook tijdens de slaap. Het zuiveren en verwarmen van de lucht door de neus gebeurt dan niet meer. Dit geeft meer kans op problemen met de oren en tot sneller een verkoudheid oplopen.
• Slissen (ook wel lispelen genoemd): bij een kind dat duimt bevindt de duim zich onder in de mond en ver naar voren. De uitspraak van verschillende letters kunnen hierdoor beïnvloed worden: s, z, n,d, t, l. Tijdens het spreken zit de tong tegen de tanden aan of tussen de tanden in.
• Problemen bij het slikken: tijdens het zuigen bevindt de tong zich op de verkeerde plaats, als dit ook het geval is tijdens het slikken dan leidt dit tot verkeerd slikken. Dit kan weer gevolgen hebben voor het slikken en kauwen van eten. Denk dan aan eten met de mond open of smakken tijdens het nuttigen van voedsel.
• Duimen kan ervoor zorgen dat een kind geen aandacht meer heeft voor andere zaken. Een kind kan wegdromen tijdens het zuigen op de duim.
• Het duimen zal een onderwerp van gesprek zijn bij de tandarts, logopediste, schoolarts.
• Mensen uit de omgeving zullen opmerkingen maken.

Wanneer stoppen met duimen?

Begin in ieder geval met het afleren van het zuigen op de duim (vingers, speen) als:

• Het zuigen invloed heeft op de stand van het gebit.
• Het kind ouder is dan drie jaar.
• De mond van het kind vaak openstaat.
• Het kind vaak verkouden is.
• Een kind slist, lispelt.

Stoppen met duimen

• Bespreek met het kind (zover dit kan wat betreft de leeftijd) waarom het belangrijk is om te stoppen met duimen.
• Het kind moet zelf ook willen stoppen.
• Start het afbouwen van het duimen in een rustige periode.
• Kies samen met het kind een teken waarmee je het kind er attent op kunt maken als het duimt.
• Breidt de momenten waarop het kind niet meer duimt langzamerhand uit. Bijvoorbeeld streef er eerst naar dat het kind niet meer duimt tijdens het televisiekijken.
• Gaat een kind duimen als het zich verveelt, vul deze momenten dan in met een activiteit (zing een liedje, doe een spelletje).
• Hang door het huis heen tekeningen (of stickers) op die het kind doen herinneren aan het niet duimen.
• Straf het kind niet als het niet lukt, maar beloon het kind als het goed gaat. Een beloning kan zijn: sticker, samen een activiteit doen enzovoort.
• Tijdens het slapen is het moeilijk om het duimen te voorkomen. Het kind kan een stoffen vingerpopje dragen, een pleister om de duim of vinger is ook een optie. Merk je dat het kind toch de duim of vinger in de mond heeft, haal deze dan uit de mond en druk de lippen zacht op elkaar.

Maatregelen om de gevolgen van het duimzuigen in te perken

Maatregelen om de gevolgen van het zuigen aan duim, vingers, speen te beperken kunnen behoorlijk wat geld kosten. Denk aan een beugel of aan behandeling door een logopediste.

Thumbquard

Je kunt de duim of de vingers bedekken met bijvoorbeeld pleisters of behandelen met iets wat vies smaakt, maar dit zal een kind lang niet altijd tegenhouden om te gaan zuigen. Ook zijn er veel momenten dat je zelf niet kunt controleren of het kind zich houdt aan het niet duimen. Denk aan de uren op school of tijdens het buitenspelen. De Thumbguard is gemaakt van kunststof en wordt met behulp van een armband vergrendeld. Draagt een kind de Thumbguard dan is het niet mogelijk om de duim luchtdicht af te sluiten met de lippen. Het prettige gevoel wat duimen anders veroorzaakt blijft weg en de drang naar het zuigen op de duim zal afnemen en uiteindelijk verdwijnen. Je kunt de Thumbguard aanschaffen in drie maten (small, medium en large). De armbandjes worden meegeleverd in diverse kleuren. De Thumbguard is heel gemakkelijk schoon te houden.