Slaapproblemen bij kinderen: het belang van slapen

Het effect van slaap op baby’s en kinderen is groter bij kinderen dan bij volwassenen. Onvoldoende slaap tast hun leervermogen aan, de mate waarin ze zich kunnen ontspannen, en zelfs hun groei. Recente studies hebben aangetoond dat wanneer kinderen beter leren slapen, ze beter gaan eten, hun humeur verbetert en hun intellectuele vermogen toeneemt. Uitgebreid wetenschappelijk onderzoek heeft ons doen inzien wat er tijdens de diverse slaapstadia met de hersenen en het lichaam gebeurt. Maar we hebben nog niet op al onze vragen antwoord; zo weten we vreemd genoeg nog niet waarom we eigenlijk slaap nodig hebben.

Wat we echter door onze dagelijkse ervaring wel weten, is dat we niet zonder slaap kunnen. Slapen is een vitale functie en heeft grote invloed op onze lichamelijke en geestelijke prestaties. Na een goede nachtrust zijn we uitgerust en alert en kunnen we de uitdagingen van de nieuwe dag aan. Een slechte nachtrust daarentegen zorgt ervoor dat we ons niet goed kunnen concentreren en dat we geen energie hebben om onze dagelijkse bezigheden uit te voeren. En juist voor ouders zijn die bezigheden talrijk.

Het effect op baby’s en kinderen is zelfs nog groter. Onvoldoende slaap tast hun leervermogen aan, de mate waarin ze zich kunnen ontspannen, en zelfs hun groei. Recente studies hebben aangetoond dat wanneer kinderen beter leren slapen, ze beter gaan eten, hun humeur verbetert en hun intellectuele vermogen toeneemt.

Kinderen die meer slapen, presteren beter in het leven

Iedereen die wel eens een baby of kind uit een diepe slaap heeft moeten halen, kent de nadelen van onvoldoende rust. Baby’s reageren dit vaak af door rusteloos te zijn, veel te jengelen en moeilijk tot bedaren te brengen; ze kunnen aangeven gevoed te willen worden, vallen vervolgens tijdens de voeding in slaap en worden een halfuur later - nog steeds rusteloos - weer wakker. Peuters die te weinig slapen worden vaak ongeduldig, hangerig en prikkelbaar en hebben een slechte eetlust. Dit kan een sneeuwbaleffect hebben omdat een oververmoeide baby of kind, hoe tegenstrijdig dit ook klinkt, moeilijker in slaap komt.

Als het maar lang genoeg duurt, kunnen het leervermogen en de ontwikkeling van het kind worden aangetast. Hoewel het op jonge leeftijd al merkbaar is, komt dit het meest tot uiting als het kind naar school gaat. Een recente studie door de American Sleep Foundation toont een directe link tussen een slaaptekort en slechte schoolprestaties. Ook bleek daaruit dat veel kinderen twee uur slaap per nacht tekortkomen.

Wanneer kinderen goed leren slapen verbeteren het humeur, het gedrag en de prestaties snel en aanzienlijk. Omdat hun humeur vaak duidelijk verbetert, worden ze gemakkelijker in de omgang, zowel binnen als buitenshuis. Onderwijzers meldden dat wanneer kinderen meer slaap krijgen, hun concentratie en inzet in de klas toenemen en dat ze zich beter thuis voelen op school.

Uw nachtrust is ook belangrijk

Het effect van een slaaptekort blijft niet beperkt tot uw kinderen. Het onregelmatige slaappatroon van een baby of peuter, leidt ook tot een slaaptekort bij de ouders. Als u ‘s nachts voortdurend klaar moet staan voor rusteloze kleintjes kunt u het gevoel krijgen dat u steeds last van jetlag hebt, zonder de vakantiekiekjes ter genoegdoening.
Een van de redenen waarom u wilt dat uw kinderen slapen, is misschien wel het feit dat uzelf dan ook beter slaapt. Doe dit niet af als egoïstisch. Als u bent uitgerust, kunt u beter met uw kinderen omgaan. U krijgt meer zelfvertrouwen in uw rol van ouder en dit leidt tot een gelukkiger kind.
Het effect kan nog veel verder reiken. Wanneer het slaapprobleem van een baby of kind wordt verholpen, kan het hele gezin zich beter gaan voelen.

Een leven lang slapen

Een kind dat al op jonge leeftijd goed leert slapen, wordt daar niet alleen direct in psychologisch en lichamelijk opzicht voor beloond, maar leert ook gewoonten aan die hem zijn leven lang van nut zijn. Psychologen hebben aangetoond dat mensen die als kind slechte slaapgewoonten hadden, op volwassen leeftijd vaker te kampen krijgen met slaapproblemen. Dit kan hun ambities en functioneren behoorlijk in de weg staan. Sommige mensen kunnen met heel weinig slaap toe, maar dit zijn uitzonderingen.
Als kinderen goed leren slapen, is dat niet alleen in het voordeel van de bezorgde ouders. Ook leren deze kinderen zich een gewoonte aan die ze van pas kan komen in hun tienerjaren en latere volwassen leven, wanneer ze de energie en helderheid van een wakkere geest en uitgerust lichaam nodig hebben. Goed slapen is de basis voor een gezond leven.

Waarom jonge hersenen slaap nodig hebben

De slapende hersenen zijn niet in rust, maar zijn bezig de ervaringen van kinderen in wakkere staat te verwerken. De droomslaap, of rapid eye movement (REM)-slaap, verbetert het leervermogen van het kind doordat de bloedtoevoer naar de hersenen wordt vergroot, met het volgende resultaat:

• Ze worden alerter.
• Ze zijn beter in staat dingen te onthouden.
• Hun zintuigen worden scherper en hun cognitieve vermogen neemt toe.
• De hersenen zijn beter in staat om informatie te verwerken.

Waarom jonge lichamen slaap nodig hebben

Wanneer baby’s en kinderen slapen, brengen ze meer tijd dan volwassenen door in de lichte slaapfase (non-REM-slaap). Tijdens deze fase herstelt het lichaam zich en worden diverse essentiële taken uitgevoerd.

• Er wordt meer bloed gestuurd naar de zich ontwikkelende spieren.
• Omdat cellen zich sneller delen, wordt er groeiweefsel hersteld.
• Vitale hormonen worden vrijgegeven voor groei en ontwikkeling.
• Er worden witte bloedcellen geproduceerd, die het immuunsysteem ondersteunen.