Kind en kanker: kinderboeken en hulpmiddelen ter verwerking

Ieder jaar krijgen 500 tot 550 kinderen de diagnose kanker. Er zijn talloze vormen van (kinderen)kanker. Maar wat doe je als een kind kanker heeft? Hoe zorg je ervoor dat een kind begrijpt wat er gebeurt en de heftige gebeurtenissen kan verwerken? Gelukkig zijn er verschillende methoden ontworpen om ouders en kinderen door deze zware periode te helpen.

Chemo-Kasper & Radio-Robbie – boekjes over radio- en chemotherapie

Chemo-Kasper en Radio-Robbie zijn boekjes die ontwikkeld zijn door de VOKK, Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker. Deze boekjes zijn geschreven voor kinderen van ongeveer vier tot acht jaar en geven in verhaalvorm weer wat kanker is en wat chemotherapie en radiotherapie inhoudt. Daarnaast gaan deze boekjes ook in op de gevolgen van de therapieën. Zo wordt in het boekje Chemo-Kasper bijvoorbeeld uitgelegd dat je ziek kunt worden van chemotherapie en dat je haar uit kan vallen. Doordat de boekjes geschreven zijn in kindertaal, sluit dit goed aan bij de doelgroep en wordt voor kinderen een stuk duidelijker wat er hen overkomt. Daarnaast worden deze boekjes ook gebruikt om uitleg te geven aan broertjes en zusjes en op school. Ook ouders gebruiken deze boekjes vaak bij de begeleiding van het kind.

Kop Op – verwerking bij een hersentumor

Kop Op is een verwerkboek voor kinderen met een hersentumor. Het boek is net als Radio-Robbie en Chemo-Kasper een initiatief van de VOKK. In tegenstelling tot Radio-Robbie en Chemo-Kasper is dit een werkboek. Het is een boek waarin informatie en opdrachten staan waar het kind gedurende het hele ziekteproces gebruik van kan maken. De verschillende gebeurtenissen die plaats kunnen vinden worden vertegenwoordigd in het boek, het kind kan dus op verschillende momenten in het ziekteproces informatie lezen en ervaringen opschrijven. Het is zo gemaakt dat kinderen zelf vragen kunnen invullen en tekeningen kunnen maken. Daarnaast bevat het ook informatieve tekst.

Het boek richt zich op de hersentumor, zo is er bijvoorbeeld een plaatje van het hoofd te zien waar een kind zelf kan tekenen waar de hersentumor zit en hoe groot deze is. Het boek richt zich ook op de ziekenhuiservaring, zo staan er bijvoorbeeld lijstjes in die het kind zelf kan invullen over wat er wel en niet leuk is in het ziekenhuis. Dit boek kan gebruikt worden voor jonge kinderen en ingevuld worden samen met ouders, maar kan ook zelfstandig gebruikt worden door de oudere kinderen. Het boek is gemaakt in de vorm van een mapje met insteekbladen, wanneer een bepaald blad niet van toepassing is op de situatie van het kind, kan het betreffende blad gemakkelijk verwijderd worden. Door dit systeem is er ook ruimte om zelf bladen toe te voegen over specifieke onderwerpen die het kind of de ouder mist in het boek en die betrekking hebben op de situatie van het kind. Bijzonder is dat het kind aan het eind van het proces een tastbare herinnering heeft waarin het kind nog eens terug kan lezen hoe het proces verlopen is en hoe de eigen beleving hierbij was.

KanjerKetting – een verwerkings- en beloningssysteem

De KanjerKetting, initiatief van de VOKK, is een ketting die kinderen gebruiken tijdens het oncologische proces. De KanjerKetting is opgezet als beloningssysteem voor kinderen met kanker. De ketting wordt naast beloningssysteem ook gebruikt als verwerkingssysteem om andere mensen het ziekteverhaal van het kind te vertellen. De ketting werkt als volgt: bij elke behandeling krijgt een kind een kraal, elke kraal heeft zijn eigen betekenis. De kralen worden op volgorde aan de ketting gehangen en vormen op deze manier het unieke verhaal van het zieke kind. Elke kraal heeft een eigen verhaal. Doordat elke kraal een eigen betekenis heeft, leren kinderen en ouders na verloop van tijd de betekenis achter de kralen. Zo staat een rood bolletje bijvoorbeeld voor een prik, een paars bolletje voor het verwijderen van een pleister, maar er zijn ook kralen die gebeurtenissen aangeven. Zo is er een kraal voor een supergoede dag en één voor een vreselijke rotdag, maar ook voor een verjaardag of opname in isolatie. De ketting kan ingezet worden als middel om gesprekken aan te gaan over verschillende behandelingen en gebeurtenissen en op deze manier aan de verwerking te werken.

Lees verder

• Amputaties bij kinderen: verliesverwerking en begeleiding
• De Kanjerketting: beloningssysteem voor kinderen met kanker