De Kanjerketting: beloningssysteem voor kinderen met kanker

De Kanjerketting is een initiatief van de VOKK (Vereninging Ouders, Kinderen en Kanker). De ketting is een beloningssysteem voor kinderen met kanker en is ontwikkeld om kinderen met kanker en hun ouders te steunen. De Kanjerketting bestaat uit verschillende kralen die ieder een eigen betekenis hebben en in relatie staan tot het ziekteproces van het kind. Maar welke kralen bestaan er? Waar staan de kralen voor? En op welke manier worden kinderen hiermee geholpen?

Wat is de Kanjerketting?

De Kanjerketting is een ketting bestaande uit verschillende kralen die kinderen krijgen tijdens het ziekteproces. De Kanjerketting is bedoeld als beloningssysteem en geeft het ziekte proces van het kind weer. Wanneer een kind de diagnose kanker krijgt wordt de Kanjerketting ingezet in het ziekenhuis, veelal onder begeleiding van de medisch pedagogisch medewerker. De Kanjerketting wordt gevormd aan een waskoord in een vrolijke kleur en start altijd met de kraal van de VOKK, Vereniging Ouders Kinderen en Kanker, een kraal die staat voor hoop en kralen met de naam van het kind. Vanaf dit punt start het verhaal van het kind.

Hoe wordt de Kanjerketting ingezet?

Zoals gezegd is de Kanjerketting bedoeld als beloningssysteem. In de praktijk betekent de Kanjerketting heel wat meer voor een kind en gezin en wordt de ketting op verschillende manieren ingezet. Allereerst uiteraard als beloningssysteem. Kinderen ontvangen een kraal na een vervelende handeling in het ziekenhuis, dit kan hen helpen tijdens de behandeling. Daarnaast vertelt de ketting het verhaal van het kind. Dit blijkt erg belangrijk. De ketting wordt op deze manier door kinderen en ouders gebruikt om het verhaal over te brengen op andere momenten (bijvoorbeeld een spreekbeurt in de klas). Ook is het voor ouders en kinderen een manier om te praten over de gebeurtenissen tijdens het ziekteproces. Aan de hand van de kralen kan gepraat worden over de gebeurtenissen.
Tenslotte wordt de Kanjerketting gebruikt om de gebeurtenissen te verwerken. Elke kraal wordt na toevoeging aan de ketting afgesloten met een knoop, voor patiënten kan dit letterlijk het afsluiten van een vervelende gebeurtenis betekenen.

Waar staan de verschillende kralen aan de ketting voor?

Elke kraal aan de ketting heeft zijn eigen betekenis. Er zijn kralen voor medische handelingen, behandelingen, gebeurtenissen en een speciale kraal om de ketting af te sluiten.

Medische handelingen

• Rood bolletje = prikken
• Paars bolletje = pleister verwijderen
• Oranje bolletje = aanprikken lijn
• Groen bolletje = lumbaal punctie
• Paars met witte bolletje = beenmergpunctie
• Blauw met witte bolletje = een operatie
• Rood klavertje = meerdere keren prikken
• Gele schijf = sonde
• Blauw met rode twist = bloedtransfusie
• Wit met groene twist = injectie
• Blauwe ovaal = ogen druppelen
• Paarse driehoek = vernevelen
• Roze glinsterende ovaal = katheteriseren/klysma
• Groene rups = stamcel oogsten
• Wit wolkje = anesthesie
• Leeuwtje = amputatie/prothese/bestralingsmasker

Behandelingen

• Blauwe cirkel met geel gezichtje = dexamethason
• Slakje, paars met oranje = beenmergtransplantatie
• Glow in de dark wit ovaal = radioactieve behandeling
• Chemo-casper poppetje = start chemo
• Radio-robbie poppetje = start bestraling
• Rondje oranje wit groen = chemo
• Rondje roze wit groen = orale chemo
• Rondje roze met geel = bestraling

Gebeurtenissen

• Blauwe ster = opname
• Regenboog blokje = spoedopname
• Groen gele ovaal = intensive care-opname
• Blauw maantje = isolatie
• Petje = haarverlies
• Ambulance = ambulancerit
• Roze bicone (kristal achtige vorm) = supergoede dag
• Groene bicone = vreselijke rotdag
• Geel bolletje met smiley = verjaardag
• Paars groen geel bolletje = deelname aan klinisch onderzoek
• Ballonetje = ketting van ballonnen (eens in de vijf jaar)
• Witte schijf met oranje teken = World Child Cancer Day (krijgt ieder kind in de week van 15 februari)

Speciale kralen

Naast alle bovengenoemde kralen kunnen kinderen er ook voor kiezen om hun eigen kraal te maken. Dit wordt gedaan wanneer een kind aangeeft een belangrijk moment te hebben meegemaakt, maar hiervoor geen bijpassende kraal in het systeem aanwezig is. Deze kralen worden gemaakt van fimoklei.

Eind van de ketting

De ketting wordt afgesloten met een bloemetje wanneer een kind de laatste behandeling doorstaan heeft. Wanneer een kind komt te overlijden kunnen ouders kiezen voor een vlinder- of een hartjeskraal. Deze kraal kan uitgegeven worden in het ziekenhuis waar het kind onder behandeling is geweest, of wordt per post opgestuurd door het ziekenhuis of de VOKK.

Wanneer krijgt een kind de kralen?

De kralen worden uitgegeven door de medewerkers van het ziekenhuis waar het kind onder behandeling is. Over het algemeen is dit iets wat door de pedagogische medewerkers gedaan wordt. Het verschilt per kind wanneer de kralen in ontvangst genomen worden. Sommige kinderen vinden het erg belangrijk om de kraal gelijk aan hun ketting te rijgen wanneer de gebeurtenis/handeling plaatsgevonden heeft. Andere kinderen vinden het fijn om zelf bij te houden welke kralen ze tegoed hebben en dit op een later moment rustig aan de ketting te rijgen en nog eens terug te kijken op de momenten die bij de kraal horen. Daarnaast houden ouders en kinderen vaak bij welke kralen zij hebben verdiend in de tijd dat zij thuis zijn geweest, deze kralen worden bij aankomst in het ziekenhuis aan de ketting geregen. Naast de specifieke voorkeur van de kinderen zal ook ieder ziekenhuis hier op een eigen manier mee omgaan.

De Kanjerketting in het buitenland

De Kanjerketting is succesvol onder kinderen én hun ouders. Dit heeft ervoor gezorgd dat de Kanjerketting niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen in gebruik is genomen. In ons buurland België wordt de Kanjerketting inmiddels ook ingezet. In Duitsland en Oostenrijk wordt de Kanjerketting gebruikt onder de naam 'Mut-Perlen'. Schotland maakt ook gebruik van de Kanjerketting onder de naam 'Rainbow Trail'. Ook Zweden maakt gebruik van de Kanjerketting en noemt dit 'Supersnöret'. Tenslotte wordt de Kanjerketting ook in Zwitserland gebruikt waar het systeem 'Kanji' heet.

Naast het gebruik van de Kanjerketting in andere Europese landen wordt eenzelfde soort systeem ook ingezet in Amerika. Hier heet het systeem 'Beads of Courage'. Het principe van het systeem is daar hetzelfde, maar de kralen wijken af van de Kanjerketting zoals deze in Europa gebruikt wordt.

Lees verder

• Kind en kanker: kinderboeken en hulpmiddelen ter verwerking
• Amputaties bij kinderen: verliesverwerking en begeleiding