Hoogbegaafdheid bij basisschoolkinderen

Hoogbegaafd zijn is 'in'. Steeds meer kinderen en ouders krijgen met hoogbegaafdheid te maken; er zijn speciale scholen voor hoogbegaafde kinderen en in de schoolklassen wordt er steeds meer aandacht aan besteed. Maar wat is hoogbegaafdheid nu eigenlijk precies, en wat zijn de gevolgen voor het kind?

Slimmerik!

Hoogbegaafdheid en intelligentie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Denk maar eens aan dat ene kind dat vroeger bij je in de klas of op school zat, waarvan werd gezegd: 'Die kan zo goed leren! Die moet wel hoogbegaafd zijn!'. Toch heeft hoogbegaafdheid niet enkel betrekking op het goed kunnen leren, het heeft vooral ook te maken met een andere manier van denken. Deze manier van denken kan afwijken van de rest en is vaak heel creatief en wendbaar.

Om duidelijk te krijgen welk kind wel en welk kind niet hoogbegaafd is kunnen, bijvoorbeeld op scholen, testen worden gedaan. Tijdens zo'n test wordt in eerste instantie gekeken naar het IQ van een kind (130 of hoger). Daarnaast wordt ook gekeken naar de gebieden waarop een kind uitblinkt. Een hoogbegaafd kind kan namelijk over de hele linie bovengemiddeld presteren; maar soms is een kind juist erg goed in een bepaald vak zoals rekenen, taal, muziek of natuur.

Niet alleen maar positief

Ook al is het voor sommige mensen moeilijk te geloven, hoogbegaafd zijn is niet alleen maar een luxe. Een heel aantal hoogbegaafde kinderen hebben moeite zich aan te passen in een groep. Door hun intelligentie en gedachtengang staan hoogbegaafde kinderen er soms 'alleen voor' in een groep; er zijn geen andere kinderen waaraan zij zich kunnen meten. Ook zijn: weinig geduld hebben, hoge eisen aan zichzelf en de ander stellen, betweterig zijn en moeite hebben met samenwerking gevolgen die hoogbegaafdheid met zich mee kan brengen.

Soms gebeurt het dat hoogbegaafde kinderen in een klas en thuis gaan 'onderpresteren'. Er is zo weinig uitdaging in het werk en de taken die ze aangeboden krijgen, dat ze er geen moeite meer voor willen doen. Het is daarom belangrijk dat juist hoogbegaafde kinderen werk krijgen aangeboden dat aansluit bij hun behoeften. Alleen maar negens en tienen halen kan voor hoogbegaafde kinderen averechts werken; ze krijgen het gevoel dat ze alles kunnen en zien nergens meer een uitdaging in.

Buiten de kaders denken

Hoogbegaafde kinderen komen goed tot hun recht wanneer er door de omgeving 'buiten de kaders' wordt gedacht. Eindeloos herhalen is voor hoogbegaafde kinderen not done, even als een teveel aan routine. Hier een aantal handvaten om hoogbegaafde kinderen zowel thuis als in de klas uit te dagen:

• Geef open opdrachten (wees niet te specifiek)
• Laat hoogbegaafde kinderen doen waar ze goed in zijn
• Stimuleer de sociale ontwikkeling, waaronder samenwerking
• Laat hoogbegaafde kinderen met eigen ideeën komen

Om erachter te komen wat voor een hoogbegaafd kind belangrijk is, kun je het hem of haar misschien nog het beste zelf vragen. Veel hoogbegaafde kinderen weten prima aan te geven wat er moet gebeuren om meer uitdaging te creeëren. Een ding is zeker: hoogbegaafde kinderen bevinden zich (op welke manier dan ook) in een uitzonderingspositie. Ze behoren dan ook op deze manier behandeld te worden.

Lees verder

• Opdrachten voor hoogbegaafde kinderen: Informatica
• Opdrachten voor hoogbegaafde kinderen: wereldoriëntatie