Lekker slapen en morgen gezond weer op

"Lekker slapen en morgen gezond weer op" was de standaard afkondiging van talkshowhost Sonja Barend in de jaren negentig van de 20ste eeuw. Het lijkt heel standaard en dat is het wellicht ook, maar her vormt wel de basis om zo gezond als mogelijk door het leven te gaan. Goede nachtrust vormt een basis en is essentieel voor iedereen. Dit gegeven neemt niet weg dat lang niet iedereen bewust bezig is met de kwaliteit van de nachtrust. Hoe goed slaap je eigenlijk en als je nachtrust te wensen overlaat, hoe kan je deze dan stimuleren? Niet iedereen heeft evenveel nachtrust nodig, maar niemand kan helemaal zonder nachtrust. Het lichaam moet de kans krijgen te herstellen gedurende de nachtelijke uren. Gedurende de nacht wordt het lichaam als het ware weer opgeladen. Natuurlijk kan je eens een nacht doortrekken en overeind blijven met een pilletje of ander pepmiddel. Echter, vroeg of laat zal je je kwalitatieve en kwantitatieve slaapuren moeten maken. Naast lichamelijk begeef je het geestelijk op enig moment ook.

Basiselementen

Natuurlijk kunnen er medische redenen zijn waarom je de slaap niet kunt vatten. Je komt hier in feite pas achter, als je alles geprobeerd hebt om tot een goede nachtrust te komen en het lukt nog steeds niet. Dat is een reden om in contact te treden met je huisarts. Deze kan je mogelijk doorsturen naar een gespecialiseerde unit voor mensen met slaapstoornissen.

Maar probeer het eerst in huislijke kring op te lossen, mogelijk levert dat al vast veel op. Sommige zaken zijn voor de hand liggend, maar we zijn er vaak niet bewust mee bezig. Enkele zaken waar je aan zou kunnen denken:

• Stilte is belangrijk om in slaap te komen. Zorg dat omgevingsgeluiden weg zijn of tot een minimum beperkt.
• Een koele omgeving met goede ventilatie is ook belangrijk. Bij voorkeur geen verwarming aan of heel laag om de ergste (winter)kou uit de ruimte te houden.
• Een comfortabel en goed bed, met de nadruk op een goede matras. Koop niet zomaar een matras.
• Een schoon bed met fris beddengoed.
• Niet iedereen lust het, maar voor nogal wat mensen doet een glas warme melk veel. Eventueel aangemaakt met een beetje honing.
• Demp je lampen in huis al een beetje, even voordat je naar bed wilt gaan.
• Stap niet met een te koud lichaam in bed. Een warme douche voor het naar bed gaan, kan helpen.
• Overdag voldoende beweging krijgen en zeker eventueel een wandelingetje voor het naar bed gaan, kan ook werken.

Wat moet je vooral niet doen?

• Geen cafeïne houdende producten tot je nemen. Die producten geven je eerder een boost om nog even door te gaan, dan dat je het gevoel krijgt dat je lichaam mag gaan rusten.
• Hoewel we wel eens anders denken, is alcohol vlak voor het slapen gaan geen aanrader. Je komt vaak niet in een diepere slaap. Het voelt voor menigeen heel onrustig aan.
• Televisie of ander 'blauw' licht (zoals de computer) geeft je lichaam het gevoel dat het nog dag is. Zeker één uur voordat je naar bed gaat, hiermee stoppen.
• Snacks zijn niet goed voor het lichaam en vullen bovendien de maag, maar je lichaam moet eigenlijk weinig te verteren hebben gedurende de nachtelijke uren.

Een goed matras
Een goede matras voor iedereen is er niet. Iedereen heeft een eigen voorkeur voor een matras en daarnaast is je gewicht/postuur belangrijk om tot een goede keuze te komen. Vergeet tenslotte ook de volgende aspecten niet:

• Heb je last van allergieën?
• Heb je fysieke beperkingen?
• Wat is het ventilerend vermogen?
• Hoe warmtegevoelig is de matras?
• Kan je de matras wassen, stomen etc?

Het is aan te raden om de proefslapen. Alleen even op een matras gaan liggen als je je bed gaat uitzoeken, zegt niet zoveel. Overleg met de beddenspeciaalzaak om je een matras mag lenen om te proefslapen. Veel speciaalzaken hebben daar wel mogelijkheden voor.

Hoeveel uren slaap

Hoeveel uren slaap je nodig hebt, is niet eenduidig aan te geven. Het verschilt van mens tot mens. Wel is het zo dat er een algemene regel is dat we moeten proberen tot zo'n zeven uur slaap per nacht te komen. De een misschien net iets minder en de ander wellicht net iets meer. Ervaar hoe je ontwaakt, dan weet je snel genoeg wat jouw lichaam nodig heeft.

Beïnvloeding te weinig slaapuren

De meeste mensen houden het wel even vol om minder uren slaap per nacht te krijgen, maar langere tijd is niet goed. Er is inmiddels ook aangetoond dat structureel te weinig slaap invloed heeft op de verkeersveiligheid, studieresultaten en zelfs een verhoogde kans over overgewicht.

Powernap
Uit de Verenigde Staten komen nogal wat rages overwaaien en de “powernap” is er een van. Het werkt als volgt: Na iedere paar uur activiteit las je een korte slaap van ca. twintig minuten in. Los van het feit dat het praktisch gezien niet altijd kan of haalbaar is voor mensen (niet iedereen slaapt snel) is ook niet aangetoond dat dit een deel van normale nachtrust kan vervangen. Wel is het zo dat na een stevige inspanning, fysiek of mentaal, men zich na een powernap wel weer wat energieker voelt.

Tot slot

Slapen is belangrijk, dat is voor niemand nieuw, maar nadenken om tot de voor jou beste nachtrust te komen, is niet iets wat we snel zullen doen. Het lijkt zo'n vanzelfsprekendheid waar je niet mer bewust mee bezig bent. Toch is het belangrijk hier wel eens wat meer aandacht aan te schenken.