De effecten van slaap op uw lichaam

Ongeveer een derde van uw leven brengt u slapend door. Ondanks vele studies, is de exacte rol van slaap nog steeds niet duidelijk. Een ding is echter zeker: slaap speelt een belangrijke rol bij het herstellen van lichaam en geest. Zonder slaap zou u niet lang leven. Slaap is een lichamelijke en geestelijke rusttoestand waarin uw lichaam inactief wordt en u zich niet meer bewust bent van uw omgeving. Uw hersenen blijven echter actief. Onderzoek heeft aangetoond dat in sommige slaapfasen uw hersenen net zo actief zijn als wanneer u wakker bent.

REM en NON-REM slaap

Tijdens uw slaap legt u verschillende slaapfasen af. De twee slaaptoestanden Rapid Eye Movement (REM) en Non-REM slaap wisselen elkaar af in cycli van 90 tot 110 minuten. Een slaappatroon bestaat gemiddeld uit vier of vijf cycli.

REM slaap bestaat uit een fase, terwijl Non-REM slaap uit vier verschillende fasen bestaat. Elke fase is belangrijk voor uw welzijn. Een onderbreking van een fase of een cyclus kan afbreuk doen aan de voordelen van slaap. Onderzoek toont aan dat het niet-bereiken van de vijfde fase of REM slaap kan leiden tot onsamenhangende gedachten, slecht geheugen, concentratieverlies en verwarring. Met andere woorden: twee uur goed slapen kan beter zijn dan een hele nacht onderbroken slapen. Uw lichaam en geest kunnen niet buiten slaap. Gedurende uw leven veranderen uw slaapbehoefte, de manier waarop u het meeste uit uw slaap haalt en de fasen van sluimeren. Waarschijnlijk is er maar één ding dat niet verandert: uw behoefte aan enkele uren goed slapen.

De vijf slaapfasen

Dit is een overzicht van de vijf slaapfasen en hoe uw lichaam reageert op de verschillende niveaus van ontspanning en herstel

Fase Eén

Als reactie op interne en externe signalen, wordt u slaperig, gaat u naar bed en begint u te soezen. Deze fase beslaat ongeveer 5 procent van de slaapcyclus. Het is de overgang tussen wakker zijn en lichte slaap.

• U ademt dieper.
• Uw hartslag vertraagt, terwijl uw lichaam in lichte slaap valt.
• De hersenen laten weinig EEG activiteit zien.
• Uw ogen rollen langzaam weg achter uw oogleden.

Fase Twee

Uw bent zich niet meer bewust van uw omgeving, de officiële aanvang van slaap. Deze Non-REM fase maakt ongeveer 45 procent van de slaap uit. Uw lichaamstemperatuur daalt en u heeft een regelmatige hartslag en ademhaling. De ogen bewegen niet meer en de hersenen zijn actiever.

Fase Drie

Dit is een van de diepste en meest herstellende slaapfasen, tijdens deze fase daalt uw bloeddruk, wordt uw ademhaling langzamer, krijgt u meer energie en worden groeihormonen afgescheiden. In deze fase is het moeilijk wakker worden. U brengt ongeveer 12 procent van uw slaap in deze fase door.

Fase Vier

In deze fase bent u in een zeer diepe slaap. Als u nu wakker wordt, voelt u zich vaak verward en gedesoriënteerd. De hersenactiviteit is het hoogst en wordt gekenmerkt door langere hersengolven. Deze Non-Rem fase maakt ongeveer 13 procent uit van uw slaap.

Fase Vijf

Na ongeveer 90 minuten van ongestoorde rust, komt u in de laatste slaapfase: REM slaap. Dit is een van de belangrijkste slaapfasen, omdat het lichaam en de hersenen zich nu herstellen. Volwassenen brengen ongeveer 20-25 procent van hun slaap in REM slaap door. Tijdens deze fase worden de hersenen actief en begint u te dromen. Uw ogen schieten snel heen en weer achter uw oogleden (vandaar de term ‘Rapid Eye Movement’ REM) hormonen komen vrij die de spieren volledig ontspannen om te voorkomen dat u uw dromen gaat uitbeelden. Uw ademhaling en hartslag worden onregelmatig. Deskundigen geloven dat tijdens deze slaapfase de hersenen herinneringen versterken en alle belangrijke informatie van de dag ontleden. Deze worden van het korte termijngeheugen overgeheveld naar het lang termijngeheugen, waar ze bewaard kunnen worden.

Slaap en lichaam

Slaap is een noodzakelijke, biologische functie. Het zorgt ervoor dat weefsels worden hersteld en vernieuwd en zenuwcellen worden aangevuld. Tijdens uw slaap ontspannen de spieren zich en is er geen druk op uw geraamte.

Uw lichaam beschermen

Onderzoek toont aan dat haar en nagels ‘s nachts sneller groeien. Tekort aan slaap kan leiden tot afnemende immuniteit en slechte gezondheid. De herstellende werking van slaap is duidelijk. Slaap heeft ook te maken met bescherming. Onze gewoonte om boven te slapen en onder dekens komt waarschijnlijk voort uit de gewoonte van onze voorouders. Zij sliepen in bomen om roofdieren te vermijden en lagen onder een dek om hun lichamen ‘s nachts te beschermen en te camoufleren.

Slaap en uw emoties

De rol van dromen is niet helemaal duidelijk. Niemand weet zeker of dromen opwellingen van fantasie zijn of belangrijke gedachteprocessen. Wel is het zeker dat uw dromen uw emoties weerspiegelen: als u in waaktoestand omgerust bent, kan dit zich in uw dromen omzetten naar nachtmerries.

In uw dromen

Vaak kunnen dromen u inzicht geven in uzelf: ze kunnen de grootste angsten of dierbaarste zaken onthullen. Als u aandacht schenkt aan deze dromen, kan het u helpen bij zelfontwikkeling.

Slaap en uw geest

Slaap is belangrijk voor uw geestelijk welzijn: het bewuste deel wordt afgesloten en het onbewuste deel wordt geactiveerd.

Het antwoord dromen

Wetenschappers geloven dat slaap een belangrijke rol speelt in het versterken van de herinneringen. Hierbij word onbelangrijke informatie genegeerd en bruikbare informatie in het lange termijngeheugen opgeslagen. Het korte termijngeheugen werkt ongeregeld en daarom vormen dromen vaak een onsamenhangend geheel. Bent u ooit met een gedachte in uw hoofd in slaap gevallen om vervolgens wakker te worden met het antwoord? Dit komt omdat de hersenen bepalen welke informatie belangrijk is, zodat details die in eerste instantie niet belangrijk leken bij u terugkomen met een andere betekenis. Er is een duidelijk verband tussen slaapkwaliteit en geestelijk vermogen. Tekort aan slaap leidt tot slechtere prestaties, dufheid, stemmingswisselingen of concentratieverlies.

Slaapbehoeften veranderen

Uw slaapbehoeften veranderen gedurende uw leven. Deze zijn afhankelijk van uw lichaamsgroei en activiteit

Vanaf de wieg

Een pasgeboren baby kan wel achttien uur per etmaal slapen; een peuter ongeveer vijftien. Naarmate kinderen ouder worden, hebben ze minder slaap nodig. Twaalfjarigen hebben ongeveer elf uur slaap nodig. Pubers hebben meer slaap nodig dan volwassenen, vanwege het veranderen van hum lichaam en de hoeveelheid energie die dit nodig heeft. De gemiddelde volwassene heeft ongeveer zeven tot negen uur slaap per nacht nodig. Ook slaappatronen veranderen gedurende uw leven. Baby’s slapen korte perioden en worden vaker wakker om gevoed of verschoond te worden. Jonge kinderen hebben een middagdutje nodig om zichzelf weer op te laden en tieners slapen vaak even na schooltijd. Als u ouder wordt, slaapt u lichter en heeft u de behoefte aan dutjes. Oude mensen slapen slechts enkele uren diep, maar vallen overdag makkelijk in slaap.