Een bloeddrukmeter thuis: waarom, tips aanschaf en gebruik

Zelf thuis de bloeddruk meten kan tegenwoordig makkelijk. Er zijn veel soorten en merken bloeddrukmeters te koop voor wie de eigen bloeddruk in de gaten wil houden. Zeker als de meting bij de dokter de nodige spanning oproept is het raadzaam thuis te meten: het kan wel 20 tot 30 mmHg schelen. Wat wilt u weten over de bloeddruk, waar moet u op letten als u zelf een bloeddrukmeter gaat kopen? Hoe wordt de bloeddruk thuis het beste opgemeten?

Wat is bloeddruk eigenlijk?

Met bloeddruk ofwel tensie wordt bedoeld de druk van het bloed in de slagaderen. Er worden altijd twee waarden gemeten: de bovendruk en de onderdruk. De bovendruk is de druk die ontstaat op het moment dat het bloed door het hart de slagaderen wordt ingepompt. Deze waarde wordt de systolische (sys) druk genoemd. De onderdruk is de druk die aanwezig is wanneer het hart zich opnieuw vult voor de volgende hartslag. Deze waarde wordt de diastolische (dia) druk genoemd. De waarden worden uitgedrukt in mmHg, wat een staat voor milimeters kwik; dit is een oude maat om druk aan te geven, die hiervoor nog steeds wordt gebruikt. De afkorting die artsen gebruiken om bloeddruk aan te geven is RR, gevolgd door: waarde voor de bovendruk/waarde voor de onderdruk.

Bloeddruk: varieert voortdurend

De bloeddrukwaarden schommelen voortdurend en worden door allerlei factoren beinvloed. De bloeddruk stijgt bijvoorbeeld door lichamelijksbeweging en praten, maar ook door emoties zoals angst en woede. Door roken, alcoholgebruik, dagelijks ongezond eten. Erfelijkheid speelt hierbij ook een rol. Een bloeddruk die gedurende langere tijd te hoog is geeft meer kans op hart- en vaatziekten en is dus niet goed voor de gezondheid. Door hoge bloeddruk kunnen lichamelijke klachten zoals hoofdpijn ontstaan maar vaak zijn er geen klachten; hoge bloeddruk wordt daarom niet altijd herkend.

Bloeddruk meten

Om erachter te komen of de bloeddruk te hoog is moeten er meerdere metingen gedaan worden want een enkele meting zegt niet zoveel. Daarom wordt bij het vermoeden van een te hoge bloeddruk bij de dokter een serie metingen met tussenpozen van een paar dagen of weken gedaan voordat er eventueel een behandeling volgt. In sommige gevallen wordt de bloeddruk 24 uur elke zoveel tijd gemeten en opgeslagen met een zg. ambulante bloeddrukmeter, die de patient een etmaal voortdurend bij zich draagt. Dit geeft een betrouwbaarder uitslag als er twijfel is over de vraag of de bloeddruk van iemand verhoogd is.

Wittejasseneffect

Sommige mensen ervaren de meting van de bloeddruk (vaak onbewust) in de spreekkamer van de dokter als zo stressvol dat de waarden op het moment van meting elke keer hoger liggen dan ze thuis zijn. Dit wordt het wittejasseneffect genoemd (en kan ook optreden als de dokter geen witte jas draagt!). Het is een bij artsen bekend verschijnsel, en het kan bij de meting wel 20 tot 30 mmHg schelen. Op 21 maart 2011 werden de resultaten van een onderzoek gepubliceerd, gehouden door het Universitair Medisch Centrum St. Radboud in Nijmegen. Hieruit blijkt dat wanneer de dokter niet in de kamer is op het moment dat de bloeddruk van de patiënt wordt gemeten, de meetresultaten preciezer zijn. Eén op de vier patiënten hebben volgens de onderzoekers last van het wittejasseneffect.

Wie daar last van heeft zou om die reden beter thuis de bloeddruk regelmatig zelf kunnen meten met een eigen bloedrukmeter. Eventueel kan de eigen bloeddrukmeter een keer worden meegenomen naar de dokter om de gemeten waarden te vergelijken.

Wat zijn de waarden die voor bloeddruk gelden?

De volgende waarden worden aangehouden door artsen: rond 120/80 is een optimale bloeddruk (volwassenen) en tot 140/90 is een normale bloeddruk. De waarden stijgen vaak naarmate men ouder wordt; dit geldt vooral voor de bovendruk. Daarom wordt voor gezonde mensen vanaf zestig jaar een bloeddruk tot 160/90 nog als normaal beschouwd. In geval van hogere gemiddelde waarden dan wat als normaal wordt beschouwd is er sprake van een hoge bloeddruk (hypertensie), maar er worden hierin gradaties onderscheiden; de verhoogde druk kan zijn:

• 150/95: matig
• 170/105: gemiddeld
• 190/115: ernstig
• 210/120: zeer ernstig

De bloeddruk kan ook aan de lage kant zijn en in het algemeen gezegd wordt bij waarden die lager liggen dan 90/60 door artsen gesproken van lage bloeddruk (hypotensie).

Zelf thuis de bloeddruk meten: waarom?

Een bloeddrukmeter aanschaffen voor thuisgebruik kan handig zijn. Voor wie wil weten of hij heeft te maken heeft met een hoge bloeddruk en bij de dokter last heeft van het wittejasseneffect geven de metingen thuis een betrouwbaarder uitslag. Het kan ook geen kwaad om de bloeddruk uit voorzorg in de gaten te houden, zeker voor mensen die roken en/of overgewicht hebben, of veel last van stress. Juist omdat hoge bloeddruk vaak geen klachten geeft is thuis met enige regelmaat de bloeddruk meten helemaal geen gek idee. Het thuis meten geeft een betere indruk van de waarden over een langere periode dan de enkele meting bij de dokter.

Een bloeddrukmeter kopen voor thuisgebruik: tips

Er bestaan bloeddrukmeters die om de bovenarm meten en bloeddrukmeters voor gebruik om de pols. De Hartstichting geeft de voorkeur aan bovenarmmeters. Die zijn beter af te lezen en minder gevoelig voor beweging. Het is belangrijk om een bloeddrukmeter te kiezen die is goedgekeurd door de British Hypertension Society (BHS) en de European Society of Hypertension (ESH). De modellen met meer functies kosten vaak meer, maar een duurdere bloeddrukmeter hoeft niet per se beter te zijn dan een goedkopere. Bij aanschaf van een bloeddrukmeter moet u zich het volgende afvragen:

• Is de manchet wijd genoeg? Voor mensen met dikkere armen kan een standaardmaat manchet te krap zijn. Sommige modellen hebben een ruimer manchet, bij andere is die er los bij te koop. Meet de omtrek van de bovenarm op als u zeker wilt zijn of de wijdte van de manchet goed zal zijn.
• Wordt de manchet automatisch opgepompt of moet dit handmatig gedaan worden? Bij sommige meters moet u met de hand de manchet oppompen waarna het apparaat het verder overneemt voor de meting zelf.
• De meeste modellen bloeddrukmeters kunnen de gemeten waarden opslaan in een geheugen, de grootte van dat geheugen kan verschillen. Worden de waarden automatisch opgeslagen? Sommige bloeddrukmeters kunnen daarnaast worden aangesloten op de computer voor het opslaan van gegevens. Wilt u dat? Het kan een hoop gedoe met pen en papier schelen voor wie de waarden gemeten over een langere periode wil bewaren.
• Werkt de bloeddrukmeter via het lichtnet, dus op stroom, of op batterijen? Hoeveel metingen kunnen worden gedaan op een set batterijen? Zijn de batterijen oplaadbaar? Soms is een adapter apart verkrijgbaar.
• De meeste bloeddrukmeters geven ook de hartslag/polsslag aan en sommige modellen kunnen zelfs aangeven of er sprake is van een onregelmatige hartslag. Is dit van belang?
• Hoeveel wilt u maximaal betalen voor een bloeddrukmeter? Er zijn veel verschillende bloeddrukmeters te koop, o.a. via webwinkels. Hoewel deze niet goedkoper hoeven te zijn, zijn ze makkelijk om een goed overzicht te krijgen over wat er zoal te koop is op dit gebied, met alle informatie op een rijtje. Houd er wel rekening mee dat daar nog verzendkosten bijkomen.

Een bloeddrukmeter thuis gebruiken: tips

Bloeddrukmeters die voor thuisgebruik te koop zijn worden digitaal afgelezen. De manchet wordt om de bovenarm geplaatst, de meting gestart en na ongeveer een minuut verschijnen de waarden op het LCD schermpje. Om een goede indruk te krijgen van de gemiddelde bloeddruk kunt u het beste meerdere metingen doen. Laat tussen twee metingen ten minste een halve minuut tijd. Zo kunt u de gemiddelde waarde berekenen. Meet op verschillende dagen, maar op hetzelfde tijdstip van de dag. Houd tijdens het meten rekening met het volgende:

• meet terwijl u ontspannen zit maar leg armen en benen niet over elkaar
• meet altijd aan dezelfde arm, liefst de linker
• zorg dat kleding bij de arm niet knelt of trek de kleding bij de arm uit
• laat de arm ontspannen op tafel liggen
• praat en beweeg niet

Opmerking:
De waarden eerder vermeld zijn een richtlijn. Als u afwijkende waarden meet of twijfelt over de gemeten waarden neem dan contact op met uw huisarts.

Lees verder

• Medische zelftest, medische thuistest: voordelen en nadelen