Naar de sauna: in badkleding of niet?

Wellness en sauna worden steeds populairder. Ook in Nederland. Vanouds was de zaak duidelijk: in Finland, bakermat van de saunacultuur, ging men zonder badkleding de sauna in. Hier dus ook. Nu de sauna meer gemeengoed wordt onder het grote publiek, komen er ook steeds meer badkledingdagen in saunacomplexen. "Onhygiënisch," is het argument dat hiertegen vaak wordt ingebracht. Is dat zo? Kenners laten hun licht schijnen over de grote vraag: de sauna in mét of zonder badkleding? Ook inventariseren we kort waar de liefhebber van saunagebruik in badkleding terecht kan. Ooit werd in geen enkele sauna badkleding gedragen. We hebben het dan over de goede oude Finse sauna. Dit is dan ook de bakermat van de sauna. Maar met het ingeburgerd raken van de sauna wereldwijd, met name als onderdeel van een complete wellnessbeleving, zijn er ook nieuwe gebruiken bij gekomen. We vinden sauna's inmiddels niet alleen als deel van wellnessresorts, maar ook bij viersterrenhotels, of zelfs gewoon in ons eigen huis. De sauna is het stadium 'iets voor een specifiek slag mensen' allang voorbij.

Met of zonder zwembroek, badpak of bikini?

Maar tenzij je je eigen huis tot een klein wellnesscentrum hebt omgetoverd, is er een grote vraag: sauna mét of zonder badkleding aan? Het ziet ernaar uit dat het sauna-aanbod voor mensen die juist wél met badkleding aan de sauna in willen, steeds groter wordt. De wellnesscentra zowel als de hotels die een sauna aanbieden, kunnen daarbij twee kanten op. Ten eerste is het mogelijk dat het beleid wordt om mét badkleding aan de sauna in te gaan. Dat treffen we regelmatig aan in hotelsauna's. Ten tweede is het mogelijk dat beide smaken worden bediend. Dan zijn er vaste dagen voor bezoekers die in badkleding de sauna in willen, en voor bezoekers die graag 'ouderwets' genieten zonder badkleding.

Zelfbewust of principe

Er zijn vele redenen waarom mensen voor badkleding kiezen in de sauna. Mensen kunnen zich verlegen voelen zonder kleding aan, bijvoorbeeld vanwege de gedachte aan de eigen onvolmaaktheden. Maar er zijn ook mensen die het principieel juist vinden om de blik op hun kledingloze lichaam te reserveren voor speciale personen.

Het hoort niet! Het hoort wel!

Badkledingdagen zijn er bij de grote namen in wellness-land, zoals Sanadome en Thermae2000. Sterker nog, het is vaak goed gebruik dat elke dag badkledingdag is. Maar toen ook de Zwaluwhoeve overging tot badkledingdagen, in dit geval elke twee weken, leidde dat tot discussie. Wellnesscentra als Sanadome zijn geen 'sec' saunacomplexen, dus de regels der kunst overtreden kan daar gemakkelijker dan in een complex als Zwaluwhoeve, dat zichzelf profileert als puur saunacomplex. Niet alleen het publiek toonde gemengde reacties, ook de Nederlandse Sauna Vereniging liet ontstemde geluiden horen. Het mocht niet baten. Het publiek kreeg het laatste woord. En het publiek vond het merendeels een succes. Sindsdien zijn de dinsdagen badkledingdagen.

Dinsdag, badkledingdag?

Weer een stap verder gaat inmiddels ook weer diezelfde Zwaluwhoeve. Sinds eind 2014 is er op de eerste zondag van de maand een badkledingdag. Dat is nieuw omdat badkledingdagen tot nu toe zelden of nooit in het weekend vallen, dus in de populairste periode om naar de sauna of het wellnesscomplex te gaan. Sterker nog, het is gebruikelijk de dinsdag te kiezen omdat dit een niet al te populaire dag is voor saunabezoek en de sauna zich dus ook geen buil kan vallen als het bezoek tegenvalt. Echter, het blijkt dat badpakdagen zo goed vallen bij het publiek, dat dit argument niet meer geldt.

Badkledingdagen, bij wie en wanneer? Informatie over enkele van de 'grote namen'

• Zwaluwhoeve, Hierden (bij Harderwijk), badkledingdag op dinsdag en vanaf eind 2014 eerste zondag van de maand
• Thermae 2000, Valkenburg aan de Geul, badkledingdag op dinsdag
• Sanadome, Nijmegen, badkleding dagelijks verplicht in het hele Thermenlandschap
• Thermen Holiday, Schiedam, badkledingdag op 2e, 3e, 4e en 5e dinsdag van de maand
• De Veluwse bron, Emst, badkledingdag iedere dinsdag

De grote hygiëne-vraag

Niet alleen wordt gewezen op de traditie als men discussieert over badkledingdagen. De reden die wellness- en saunacomplexen geven voor het afwijzen van badkledingdagen, komt vaak neer op een veelgehoorde kreet: in badkleding de sauna in, dat is onhygiënisch. Ook de Nederlandse Sauna-Vereniging sloot zich aan bij dit argument. Gert van der Steen van de Zwaluwhoeve heeft daar zo een eigen mening over. Van der Steen: “Nog nooit is aangetoond dat het gebruik van de sauna met badkleding daadwerkelijk minder hygiënisch is.”

De doorstromers

Opmerkelijk is dat een deel van de mensen die in badkleding naar de sauna gaat, doorstroomt naar saunabezoek zonder zwembroek, bikini of badpak. Van der Steen schat dat één op de tien mensen de koudwatervrees achter zich laat en na een poosje in de sauna, de drempel over is. Misschien omdat mensen zich 'live' wat meer verdiepen in de materie en merken dat het zonder badpak naar de sauna gaan, hoort bij een klassieke cultuur waarin naaktheid geen schaamte hoeft te betekenen. Maar het kan ook zijn dat mensen zich realiseren dat mensen in saunacomplexen tussen de sauna's meestal rondwandelen in badjas, en men dus toch vaak discreet met het eigen lichaam omgaat.