Het belang van goede hygiëne thuis en op reis

Hygiëne is in het kort samengevat een verzamelnaam voor handelingen die er voor zorgen dat we zo min mogelijk te maken krijgen met ziekteverwekkers. Overal waar mensen samen komen krijgen we te maken met bacteriën en we willen ziekte en besmetting voorkomen. We verplaatsen ons veelvuldig en tijdens het reizen dienen we zorgvuldig te zijn in hygiëne. Ook in huis proberen we door zo goed mogelijk schoon te maken hygiënisch te leven. Voor goede hygiëne is het van het grootste belang dat we onze handen regelmatig met zeep wassen. Dit kan eigenlijk niet vaak genoeg gezegd worden omdat de meeste besmettingen plaats vinden via contact tussen mensen middels de handen.

• Uitbraak van epidemie is vaak gevolg van gebrek aan goede hygiëne
• Hygiëne een breed begrip
• Micro-organismen
• Handen wassen is het belangrijkste middel om besmetting te voorkomen
• Hygiëne in huis
• Hygiëne op reis
• Welke maatregelen kunnen mensen zelf nemen
• Hygiëne in het ziekenhuis
• Methode van handen wassen

Uitbraak van epidemie is vaak gevolg van gebrek aan goede hygiëne

We leven met steeds meer mensen op deze aarde. Er is een enorme bevolkingsdichtheid waarbij het verschil in leefstijl grote verscheidenheid toont. Regelmatig bereiken ons berichten over uitbraak van epidemieën. Dat is niet alleen in landen waar de hygiënische omstandigheden veel te wensen over laten. Ook in onze eigen omgeving krijgen mensen te maken met besmettelijke ziektes, zoals buikgriep, het norovirus, het coronavirus, tuberculose, acute bronchitis en andere nare ziektes, die grotendeels te voorkomen zijn door op te letten en goede persoonlijke hygiëne in acht te nemen. Vooral daar waar veel mensen samen zijn zoals in een ziekenhuis, verzorgingshuis, verpleeghuis, school, festival, camping, hotel en cruiseschip zie je regelmatig een uitbraak van een besmettelijke ziekte. Het coronavirus heeft dit op pijnlijke wijze duidelijk gemaakt.

Hygiëne een breed begrip

Het begrip hygiëne komt van de Griekse godin Hygieia. Zij was de godin van de gezondheid. We kunnen bij het begrip hygiëne denken aan diverse vormen waarbij we onze gezondheid en het welzijn willen behartigen. We willen ziektes voorkomen en vermijden. In veel landen in de wereld om ons heen is de hygiëne nog op een heel laag peil en hebben besmettelijke aandoeningen meer de kans om slachtoffers te maken. Bij het begrip hygiëne kunnen we denken aan:

• Hygiëne in huis
• Hygiëne in het ziekenhuis
• Hygiëne in openbaar vervoer

Micro-organismen

Bij het zorgen voor een goede hygiëne is het van belang om te weten wie de vijanden zijn die we te lijf moeten gaan. Er zijn drie hoofdgroepen micro-organismen te weten:

• Schimmels
• Bacteriën
• Virussen

Handen wassen is het belangrijkste middel om besmetting te voorkomen

Bacteriën en schimmels kunnen zich razendsnel vermenigvuldigen bij de juiste temperatuur. Om een goede hygiëne te verkrijgen is het van belang om een gezond evenwicht te hebben tussen de bacteriën die we van nature bij ons dragen en de bacteriën die op ons af komen. Het meest belangrijke middel om ziekte te voorkomen is: het wassen van de handen met zeep. Overdracht van ziektekiemen gebeurt meestal via de handen van mens op mens. Het lijkt zo eenvoudig maar we moeten ons afvragen of we voldoende vaak denken aan het belang van op de juiste manier de handen stevig en voldoende langdurig te wassen.

Hygiëne in huis

In huis proberen we zo goed mogelijk de noodzakelijke maatregelen te treffen om ziekte te voorkomen. We reinigen de vloeren, we luchten het beddengoed en we verzorgen de vuilnisbakken. We maken de keuken schoon. Na het aanraken van huisdieren is het ook belangrijk om meteen de handen te wassen.

Materialen

Vaat- en poetsdoeken dienen regelmatig vervangen te worden. Het is belangrijk om in huis goed rond te kijken en ook de materialen waarmee we werken zoals de toiletborstel regelmatig te reinigen.

Vocht in huis

Vocht is een grote vijand in huis en het is daarom belangrijk om de badkamer na het douchen extra te luchten. Een toilet dient dagelijks gereinigd te worden. Naast het reinigen en luchten van de woonruimte is het ook belangrijk om te zorgen voor goede hygiëne in de overige vertrekken.

De slaapkamer

We reinigen het beddengoed, lakens worden regelmatig verwisseld en de dekbedden en overtrekken kunnen eveneens worden gewassen. Maar het is ook van belang om met grote regelmaat de matrassen te zuigen en de hoofdkussens te wassen. Dit laatste wordt nog wel eens vergeten, terwijl hoofdharen en schilfers van de hoofdhuid een bron van besmetting kunnen vormen. In stof en vuil zitten altijd micro-organismen die ziekte kunnen veroorzaken.

De keuken

We werken met etenswaren en er kan gemakkelijk besmetting optreden. Als we rauw vlees klaarmaken, zoals bijvoorbeeld kip dan is het van groot belang dat het keukengerei apart gehouden wordt en niet met andere levensmiddelen in aanraking komt. Ook in de koelkast is het belangrijk om zaken goed schoon te houden zodat er geen vermenging door lekken of druppelen kan ontstaan. Vóór en na werkzaamheden in huis of in de keuken is het van belang om ook weer goed je handen te wassen met zeep. Regelmatig de koelkast uit ruimen en de artikelen op versheid controleren is noodzakelijk.

Hygiëne op reis

Veel mensen gaan regelmatig op reis en ze maken dan gebruik van openbaar vervoer, zoals het vliegtuig, de trein of de bus. Als je bekend bent met de onhygiënische omstandigheden, dan is het gemakkelijker om maatregelen te treffen om besmetting en ziekte te voorkomen. Maar ook in de eigen auto dienen we de hygiëne in acht te nemen. Afval na een autorit opruimen lijkt vanzelfsprekend maar het schoonmaken van de stoelen en het dashboard blijft nog wel eens achterwege.

Het vliegtuig

Gebleken is dat het vliegtuig een bron van infectie was. De vliegtuigen worden niet altijd schoon gemaakt tussen de diverse vluchten en vooral de tafeltjes die in- en uitgeklapt kunnen worden vormen een bron van bacteriën. De lucht in het vliegtuig kan virussen bevatten. Door de ventilatie aan te zetten bescherm je jezelf tegen virussen die dan naar de grond geblazen worden en niet rond zweven. In Azië zag je al enige jaren mensen reizen met een mondkapje op. Je voorkomt hiermee dat je besmet raakt door medereizigers die besmet zijn met het griepvirus of andere besmettelijke ziektes. Aziaten dragen het mondkapje ook als ze zelf verkouden zijn om andere mensen te beschermen. Het dragen van een mondkapje is dus zowel om besmetting te voorkomen als om anderen te besmetten zo vertellen Aziaten desgevraagd. In China wordt het mondkapje vaak gedragen omdat de lucht verontreinigd is en men ziekte aan de luchtwegen wil voorkomen. Met de komst van het coronavirus hebben ook in Europa de mondkapjes hun intrede gedaan in het openbaar vervoer. Wie met het vliegtuig wil reizen is in die periode verplicht een mondkapje te dragen.

De trein

In de trein zitten we heel dicht op elkaar. Mensen leggen hun etenswaren neer en de lege bekertjes zie je vaak rond slingeren. Ook hierbij is het van belang je bewust te zijn van het feit dat je deurknoppen en stoelen aanraakt. Daarom kan het niet vaak genoeg gezegd worden dat het belangrijk is om zoveel mogelijk de handen te wassen na het verlaten van de trein. Zo lang het noodzakelijk is i.v.m. het coronavirus blijft het dragen van een mondkapje verplicht.

Tijdens warm weer in voorjaar en zomer zitten de terrassen overvol, zowel overdag als 's avonds. Wanneer je een etablissement in loopt dan zul je ontdekken dat er meestal slechts een zeer beperkt aantal toiletten aanwezig is voor een groot aantal mensen. Dit is in Nederland het geval maar ook in veel andere landen. Het lijkt soms alsof de toiletten niet van belang zijn en ergens weggeschoven een plaats hebben gekregen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen hierop. Op luchthavens in Europa ontdek je dat toiletten beslist niet meer zo schoon zijn als vóór de eeuwwisseling. Het is daarom van belang om zelf te zorgen voor een goede hygiëne en vooral langdurig de handen te wassen na gebruik van het toilet. Deurklinken en kranen zo min mogelijk aanraken en indien mogelijk, zelf een tissue gebruiken is aan te raden. Op scholen werd een groot deel van de schoonmaak wegbezuinigd, terwijl er veelvuldig gebruik gemaakt wordt van toiletten en kinderen gemakkelijk besmet kunnen raken.

Welke maatregelen kunnen mensen zelf nemen

Mensen kunnen zelf een aantal maatregelen nemen om besmetting te voorkomen. Zo is het verstandig om altijd kleine vochtige doekjes bij je te dragen zodat je tafeltjes en andere zaken zelf kunt afnemen voor gebruik. Zeker met kleine kinderen die minder weerstand hebben tegen ziekte, is het noodzakelijk om zo hygiënisch mogelijk te reizen. Gebruik tissues en wees jezelf bewust van de noodzaak om veelvuldig de handen te wassen met zeep. Wie op reis gaat met de auto kan eenvoudig zelf bepaalde producten meenemen zoals desinfecterende gel of vochtige doekjes die desinfecterend materiaal bevatten. Op scholen zou het raadzaam zijn in speciale lessen aandacht te schenken aan de persoonlijke hygiëne.

Hygiëne in het ziekenhuis

In een ziekenhuis krijgen ongeveer 70.000 mensen per jaar te maken met een infectie. Vastgesteld is dat ongeveer een derde hiervan voorkomen zou kunnen worden met een goede hygiëne zo werd vastgesteld door het Gemini ziekenhuis in 2007. Het is in 2020 echter nog niet gelukt om het aantal besmettingen terug te dringen in de Nederlandse ziekenhuizen.

Mensen die in een ziekenhuis liggen hebben over het algemeen te maken met een verminderde weerstand en zijn vatbaarder voor ziektekiemen. In het ziekenhuis mogen we ervan uitgaan dat artsen en verplegend personeel de juiste maatregelen nemen en de protocollen naleven op het gebied van een goede hygiëne. Veel ziekenhuizen hebben een speciale ziekenhuishygiënist die erop toe ziet dat besmettingen worden voorkomen, gecontroleerd en zo nodig worden geregistreerd. Toch is het van groot belang dat je zelf ook nadenkt als je een ziekenhuis bezoekt. Ook hier geldt weer als belangrijkste maatregel het wassen van je handen met zeep, voor, tijdens en na ziekenhuisbezoek. In ziekenhuizen hangen vaak wel flacons met desinfecterende zeep, maar je ziet weinig mensen hier gebruik van maken. Dit zou gestimuleerd moeten worden.

Methode van handen wassen

Het lijkt zo vanzelfsprekend maar toch is het van belang om de goede manier van handen wassen te volgen. Dit doe je volgens de regels van het Voedingscentrum op de volgende manier:

• Doe ringen en armbanden af
• Was de handen altijd onder stromend water
• Gebruik vloeibare zeep
• Was de handen, maar ook tussen de vingers en onder de nagels
• Spel daarna de handen goed af
• Droog handen altijd aan een schone handdoek of aan een papieren handdoek.