Hibiscus, karkadéthee

Als we rozenbottelthee drinken, proeven we meestal de friszure smaak van.... Hibiscusbloemen en ook de felle rode kleur van die thee hebben we te danken aan de Hibiscus sabdariffa, die meestal gemengd wordt met onze Rozenbottel of Rosa canina. Het bekend worden van deze Abessinische bloemen, hebben we gedeeltelijk te danken aan de Italiaanse legers die in de jaren '30 van de vorige eeuw ook hun deel van Afrika wilden veroveren. Zij leerden daar een plant kennen, die bij de inheemse bevolking bekend was als karkadé, en waarvan de bloesems als thee werd gedronken. Deze thee van Sidabloesem, ook wel rose thee genaamd werd bereid uit de bloemen van Hibiscus sabdariffa. Uit Erythrea, waar de plant veel voorkomt kon zij in grote hoeveelheden worden aangevoerd en zo werd deze rose thee of Roselle langzamerhand niet alleen in Abessinië, maar ook in Italië en zelfs in de rest van Europa bekend en geliefd.

Hibiscus botanisch

De Hibiscus sabdarifia of Sida Sabdariffa is een Malvaceae, afkomstig uit Centraal Amerika, maar later overgebracht naar Java, Ceylon en tropisch Afrika. Het is een éénjarige tot meerjarige plant, die een hoogte van 5 meter kan bereiken. Alleen de variëteit met rode stengels wordt vooral voor de bloemen gekweekt. Aan den stengel bevinden zich grote, alleenstaande bladeren, helder groen van kleur en aan de bovenkant viltig behaard. De bloemen ontstaan in de oksels der bladen en bestaan uit 5 bloembladeren, driemaal groter dan de kelkbladeren, die een krans van kleine blaadjes vormen. Wanneer de vrucht gerijpt is, zijn bloem- en kelkbladen donkerrood geworden en vormen dan de voor thee gebruikelijke drogerij.

Hibiscus traditioneel gebruik

In vele streken werd deze Hibiscus gekweekt voor de textielindustrie. In Madras zijn de vezels bekend als Roselle, Red Sorrel en waren daar een belangrijk handelsartikel. Ook op Jamaica werden zij voor dat doel gecultiveerd.
De wortel is als volksgeneesmiddel bekend om zijn laxerende eigenschappen, die waarschijnlijk moeten worden toegeschreven aan de wijnsteenzure zouten, die erin voorkomen. De inheemse bevolking gebruikt de bladeren als groente en volgens Prof. Jumelle worden de bladeren, die veel plantenzuren bevatten, gebruikt om latex, melksap te stremmen. De bruin gekleurde zaden, ongeveer 2 mm groot, bevatten eiwit en vet en worden geroosterd als voedingsmiddel gebruikt. Zij bevatten ongeveer 20 % eiwit en 17 % vet.

In alle landen, waar de Hibiscus gekweekt wordt, gebruikt men de bloembladeren bij het bereiden van spijzen en dranken, en voor het kleuren van weefsels. De kleurstof is onschadelijk en dus voor het kleuren van limonadestropen en likeuren bijzonder geschikt. Zij bevatten veel organische zuren, die aan het aftreksel een verfrissende smaak geven en veel ascorbinezuur, vitamine C waardoor de bloem en de dranken zeer gezond zijn.
De bloemen bevatten ook veel verzachtende slijmstoffen, niet te verwonderen want familie van Kaasjeskruid en Heemst, dus zijn ze ook te gebruiken voor de luchtwegen bij keelpijn en droge hoest. Uit recenter onderzoek blijkt zelfs een bloeddrukverlagende en ook een anti-oxydantwerking.

De rose thee is dus een verfrissende, zuur smakende drank, die gedurende en na de maaltijd kan worden gebruikt. Het is een goed vervangingsmiddel voor alcohol- of caffeïnehoudende dranken en bijzonder geschikt als een dorstlessende sportdrank bij het wandelen, fietsen of hardlopen.

Inhoudstoffen Hibiscusbloemen

• Vruchtenzuren 15-30%
• anthocyanen (rode kleurstoffen) zoals delphinidin 3-sambubioside, delphinidin, cyaniding 3-sambubioside 1,5%
• slijmstoffen 15%
• vitamine C

Voor verdere studie

• Herrera-Arellano A, et al. Effectiveness and tolerability of a standardized extract from Hibiscus sabdariffa in patients with mild to moderate hypertension a controlled and randomized clinical trial. Phytomedicine 2004;11:375-382.
• Cluzel J, Abbas a, et al., "Investigation of ocular healing and anti-inflammatory activities of Hibiscus sabdariffa in rabbits", Investigative ophthalmology & visual science", 43 (S2), 2002
• Dafallah AA, al-Mustafa Z, "Investigation of the anti-inflammatory activity of Acacia nilotica and Hibiscus sabdariffa", American Journal of Chinese Medicine, 1996;24:263-269
• Frank T, Netzel et al., "Pharmacokinetics of Anthocyanidin-3-Glycosides Following Consumption of Hibiscus Sabdariffa L. Extract", J Clin Pharmacol 2005;45:203-210
• Hirunpanich V, Utaipat A, Morales NP, Bunyapraphatsara N, Sato H, Herunsale A, and Suthisisang C., “Hypocholesterolemic and antioxidant effects of aqueous extracts from the dried calyx of Hibiscus sabdariffa L. in hypercholesterolemic rats.” J Ethnopharmacol. 2006,16; 103(2):252-60
• Tsai PJ, et al., "Anthocyanin and antioxidant capacity in Roselle (Hibiscus sabdariffa L.) extract", Food Res Intern., 2002;35:351-356