Brogues: de meest veelzijdige, nette herenschoenen

Wie zich verdiept in het ruime aanbod aan nette herenschoenen, komt al snel in contact met de brogue. Wat is een brogueschoen precies? Hoe onderscheidt het zich van de andere nette herenschoenen? De kenmerken van de brogue zorgen ervoor, dat deze bijzondere schoen - afhankelijk van zijn afwerking - soms strak, dan weer speels tot zelfs flamboyant kan overkomen. De uitstraling van brogues is altijd verzorgd. Wie een schoen met meer persoonlijkheid zoekt, grijpt wat de brogue betreft eigenlijk nooit verkeerd. Brogues dragen niet voor niets de titel van de meest veelzijdige nette herenschoen.

Wat is een brogue voor schoen?

Het is wellicht beter om te vragen wat een brogue niet is. De suggestie kan door die vraag anders gewekt worden, dat een brogue een bepaalde schoentype is. Een brogue is dat namelijk niet. De aanduiding brogue slaat op het gaatjespatroon, dat op de schoen is aangebracht en niet op het schoentype. Brogues worden uitgevoerd in één van de vier nette herenschoenen. Dat zijn de Oxford, de instapper, de gespschoen (Engels 'monk strap') of de Derbyschoen. Nette herenschoenen worden ingedeeld op basis van hun sluiting en niet naar een aangebrachte decoratie.

Een brogue is een nette herenschoen met geperforeerde en eventuele, gekartelde randjes ter decoratie. De gaatjes kunnen afhankelijk van het gewenste patroon verschillend in grootte zijn. De gekartelde afwerking van naden op een broque heet 'pinking'. De perforaties zijn het hoofdkenmerk van brogues. De naam verwijst naar het werkwoord 'brogueing', dat in het Engels ooit het boren van gaatjes in de schoen om water door te laten betekende en nu een patroon met perforaties maken tot betekenis heeft. Het type schoen en de plaatsing van het perforatiepatroon bepalen de specifieke naam van de brogueschoen. De brogue is daarom een veelzijdige schoen vanwege al zijn mogelijke uitvoeringen en kent daardoor diverse subtypes.

Kenmerken en subtypes van nette brogues

De hoofdkenmerken van nette herenbrogues zijn het hebben van:

• perforaties
• een lage hak;
• eventuele teenstukken ('toecaps');
• eventuele hielstukken ('heelcaps')
• eventuele, gedecoreerde zijkanten.

Deze kenmerken helpen het subtype vast te stellen. Zo kan het medaillon (een patroon op het teenstuk) op het teenstuk ontbreken. Of de bovenkant van de schoen kan slechts versierd zijn met een zogeheten 'wingtip'. Op de inleidingsfoto zijn de 'wingtips' door de kleurtegenstelling op de schoenen goed zichtbaar. Wingtips lijken op de letter M of op de vleugels van een vogel. De naden lopen zwierig over de wreef en er zijn perforaties (en eventuele gekartelde randen) aangebracht langs de 'vleugels'. De versiering doet denken aan de letter M (van bovenaf gezien) of een W (van voren af gezien).

De volgende subtypes doen zich zoal voor:

• austerity-brogue
• blind-brogue
• quarter-brogue
• semi- of half brogue
• full-brogue of wingtips
• longwings
• spectator schoenen

Wat zijn de afzonderlijke kenmerken van de diverse subtypes?

Austerity-brogue

In feite mag deze schoen technisch gezien niet eens de aanduiding brogue voeren, omdat iedere vorm van decoratie ontbreekt. De schoen heeft wel een sierlijke 'wingtip' over de wreef zoals duidelijk op de inleidingsfoto te zien is, maar verder is er geen enkele vorm van decoratie op de schoen te vinden. Het ontwerp is mogelijk een noodgreep uit de oorlogsjaren geweest om op het schaarse leeraanbod te besparen. Aangezien de 'wingtip' een typische kenmerk van een brogue kan zijn, is zijn aanduiding wel verklaarbaar. Het is de meest minimalistische brogue. De naam kan uitgebreid worden met het schoentype, bijvoorbeeld Oxford austerity-brogues.

Blind-brogue

Deze schoen beschikt èn over een teenstuk èn over een 'wingtip'. Blind-brogues hebben geen medaillon ter decoratie op het teenstuk. De randen van de 'vleugels' van de 'wingtip' zijn wel gedecoreerd. Ook hier weer kan het schoentype aangehaald worden, zoals bijvoorbeeld Derby blind-brogue.

Quarter-brogue

Dit broguetype heeft een teenstuk waarvan de rand in een rechte lijn over de schoen loopt. De randen over de neus zijn strak en hebben perforaties ('punched'), maar verder heeft de schoen geen decoraties (zie afbeelding). Deze schoen kan aangehaald worden met het schoentype, bijvoorbeeld de 'double monk strap quarter-brogue'. Dit is een quarter-brogue met twee gespen als sluiting.

Semi-brogue of half-brogue

De traditionele semi- of half-brogue heeft een gedecoreerd teenstuk, maar geen 'wingtips'. De decoratie op de neus is een zogeheten medaillonpatroon. De rand of naad van het teenstuk is recht, waardoor het maken van een 'wingtip' in een punt onmogelijk is. Het teenstuk heeft perforaties in een rechte rij langs de rand van het teenstuk lopen. Bij de stiknaden zijn ook decoraties aangebracht. Semi-brogues hebben een formelere uitstraling dan de full-brogue. Een benaming als 'half-brogue Oxfords' geeft specifiek het type schoen aan, waarin de brogue is uitgevoerd.

Full-brogue of Wingtips

Deze broguetype is volop gedecoreerd. Het teenstuk loopt taps toe. De 'vleugels' van de 'wingtips' zijn verlengd en lopen zwierig door langs de zijkanten van de schoen en eindigen in principe rondom de omgeving van de bal van de voet. Het teenstuk heeft een medaillon en de randen van de vleugels zijn gedecoreerd. Bij de stiknaden zijn decoraties te vinden. De hiel van de schoen is ook gedecoreerd (zie afbeelding). In de Verenigde Staten dragen full-brogues de aanduiding Wingtips. Een benaming als 'Derby Wingtips' bijvoorbeeld, vertelt in welke schoentype het is uitgevoerd.

Longwings

Kenmerkend voor een Longwing is dat de 'vleugels' langs de zijkanten van de schoen doorlopen en eindigen bij de verticale zoom achterop de hiel. Zij komen het meest voor in de Derbyvariant. In het Verenigd Koninkrijk worden zij weleens 'American brogues' genoemd, terwijl de Amerikanen ze juist 'English brogues' noemen.

Spectatorschoenen

Deze opvallende schoenen zijn de meest flamboyante brogues (zie inleidingsfoto). Het zijn full-brogues in een bijzondere uitvoering. De basis van de schoen bestaat in principe uit wit leer (of crème). Het leer van het teenstuk, de hielen en soms de zijkanten ('lace panels') bestaan uit leer in een (veel) donkerder contrastkleur. Traditionele spectators zijn gemaakt van leer, maar tegenwoordig zijn spectators in andere materialen te vinden.

Wanneer draag je brogues?

Een nette herenschoen van goede kwaliteit is geen goedkope aanschaf. Het is daarom wel zaak om een juiste schoen aan te schaffen, die aansluit bij de eigen levensstijl, werksituatie en persoonlijke wensen. Daarnaast is het belangrijk om te weten, wanneer welke brogue in een bepaalde situatie past (en wanneer niet). Een goede leidraad om aan te houden is dat decoraties de schoen minder formeel maken.Verder kan het materiaal waarin de schoen is uitgevoerd een rol spelen. Canvas en suède brogues zijn meer casual dan brogues van leer, maar de decoraties op de schoen kunnen ook daarop weer van invloed zijn. Hoeveel wil je opvallen en toch niet uit de toon vallen?

Exotische dierenhuiden

Er zijn bijzondere creaties van (legale) exotische dierenhuiden in brogues te koop. Afgezien van eventuele bezwaren tegen het gebruik van dergelijke huiden, is het uitkiezen van brogues in zulke uitvoeringen lastig. Wanneer gaat goede smaak over in een karikatuur? Spectatorschoenen in slangenleer bijvoorbeeld zijn wellicht voor de gemiddelde man een stap te ver (nog).

Lees verder

• Pak of herenkostuum dragen volgens dresscode en etiquette