De geneeskracht van hartgespan

Hartgespan is een kruid dat je door soepen kunt doen. Dit mooi bloeiende kruid dat in de siertuin niet zou misstaan beschikt over geneeskracht tegen hartziekten, nervositeit en angst. Bovendien ondersteunt het de ontwenning van medicijnen en drugs. Het werkt kalmerend op de zenuwen zonder sufmakend te zijn. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving hartgespan
• Moederkruid
• Werkzame stoffen hartgespan
• Hartgespan in de oudheid
• Hartgespan in de geschiedenis
• Hartgespan, goed voor het hart
• Hartgespan kalmeert zenuwstelsel
• Hartgespan goed voor de baarmoeder
• Overige medicinale werkingen hartgespan
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving hartgespan

In het Latijn heet deze plant Leonurus Cardiaca. Leonurus betekent letterlijk ´leeuwenstaart, want leon is leeuw en ouros is staart. Als de plant bloeit gelijkt het een leeuwenstaart. Cardiaca komt van het Latijnse woord voor hart. In het Nederlands heet de plant naast hartgespan leeuwenstaart en hartekruid. Het hart komt uiteraard in de naam voor omdat het sinds de oudheid een geneesmiddel is tegen hartproblemen.

Moederkruid

In China gaat het verhaal dat er op de plek waar de Hemeltempel staat in Beijing er eens een zieke moeder woonde. Haar jonge dochter liet vele dokters komen maar niemand kon de moeder genezen. Ze had een verhaal gehoord dat geneeskruiden tegen alle ziekten in de bergen te vinden was. Ze wist niet precies waar het was maar ging gewoon op zoek, tegen haar moeders wens in. Ze kwam een oude man tegen en die leende haar een gids uit. Op een gegeven moment bereikte ze een plek waar het heel mooi was. Er kwamen twee zusjes aangelopen die haar een zak met kruiden en zaden gaven, voor haar moeder om als geneesmiddel te gebruiken. Ze hadden namelijk van de oude man gehoord wat er aan de hand was. Het meisje was erg blij en spoedde zich terug naar huis. Ze gaf de kruiden en moeder genas. Ze kweekten het kruid zodat iedereen die dezelfde ziekte zou hebben als haar zou genezen. Sindsdien heet het kruid in China moederkruid. In Engeland is motherwort de meest gebruikte naam voor dit kruid.

Werkzame stoffen hartgespan

Van deze plant worden alle delen behalve de stengel gebruikt en soms alleen de bloeiende toppen. In hartgespan zitten de alkaloïden L-stachydrine, betonicine, turicine, leonurine en leonuridine. Daarnaast bevat het bitterstofglycosiden, de flavonoïden rutine, quercetine, quercetrine, isoquercetrine, hyperoside, kaemferol, apigenine en genkwanine. Verder bevat het iridoídeglycosiden, looistoffen, het triterpeen ursolzuur, aminozuren, choline, resine, hars citroenzuur en appelzuur.

Hartgespan in de oudheid

Hartgespan werd in het oude Griekenland gegeven aan vrouwen die op het punt stonden een kind te baren teneinde hen te kalmeren alsmede de bevalling soepeler te laten verlopen. De antieke Romeinen zetten hartgespan hoofdzakelijk in tegen hartkloppingen. In China werd dit geneeskruid net als in Griekenland gebruikt tijdens en na de bevalling. Het is een echt moederkruid. Vanaf de 7e eeuw is de plant in Europese kloostertuinen verbouwd. Maar de kloostermuren konden niet verhinderen dat de plant ´uitbrak´ en zich over heel Europa vestigde.

Hartgespan in de geschiedenis

John Gerard, Engelse kruidenwetenschapper uit de 16e eeuw, gaf hartgespan aan barende vrouwen. Nicholas Culpeper, een Engelse botanicus uit de 17e eeuw, zag in hartgespan een kruid om melancholie uit het hart te verdrijven, het hart sterker te maken, de ziel vrolijk, opgewekt en blij te maken en de baarmoeder extra kracht tet geven. Zelfs Indianen zoals de Sioux gebruikten hartgespan tegen hartkloppingen, nerveuze baby's en vrouwenkwalen. Deze medicinale werkingen worden in de hedendaagse fytotherapie aangewend.

Hartgespan, goed voor het hart

De bitterstofglycosiden in hartgespan zorgen ervoor dat het een rustgevend kruid is voor het hart. De diastole, de ontspanningsfase van het hart, neemt toe. De hartslag wordt vertraagd en de bloeddruk wordt enigszins lager. De doorbloeding van de kransslagaders wordt verbeterd door hartgespan. Het is in medische termen een cardiotonicum; een hartfunctieverbeterend middel. Om deze medicinale werkingen wordt hartgespan in de fytotherapie ingezet bij:

• Functionele hartstoornissen zonder organische oorzaak,
• Hartkloppingen door angst, emotie, stress, nerveuze spanning,.
• Extraserolen of voorbarige hartcontracties,
• Nerveuze hartklachten zoals verhoogde bloeddruk door stress,
• Hartkloppingen door verhoogde schildklierwerking,
• Hartkloppingen door onevenwichtigheid in het centrale zenuwstelsel,
• Ouderdomshart,
• Lichte gevallen van angina pectoris of hartkramp,
• Opvliegers door vasomotorische instabiliteit tijdens menopauze.

Hartgespan kalmeert zenuwstelsel

Leonurine zorgt ervoor dat hartgespan een tonicum is voor het zenuwstelsel. Het is een kalmeermiddel zonder dat je er suf van wordt. In werking is het te vergelijken met valeriaan. Je wordt rustig zonder moe te worden. Deze medicinale kenmerken maken het inzetbaar bij indicaties die te maken hebben met zenuwachtigheid. Hartgespan wordt gebruikt bij:

• Nervositeit,
• Nervositeit en overdreven emotionaliteit bij vrouwen die hormonale veranderingen ondergaan zoals jonge vrouwen en vrouwen in de menopauze,
• Angst, chronische angst, hysterische klachten,
• Ontwenning van medicijnen, drugs.

Hartgespan goed voor de baarmoeder

Hartgespan is een mild tonicum voor de baarmoeder. Het werkt contractiestimulerend en het is een emmenagoog; een middel dat menstruele bloedingen vergemakkelijkt. Stachydrine en leonurine zijn looistoffen die zorgen voor een samentrekkend effect op de baarmoeder. Glycosiden en etherische oliën zorgen voor de kalmerende werking. Hierdoor is hartgespan als geneeskruid aanwendbaar bij de volgende indicaties:

• Moeilijke bevalling, valse weeën,
• Bespoedigt bevalling (niet geven tijdens zwangerschap, alleen in laatste weken, dagen),
• Placenta uitdrijven,
• Na bevalling een herstelmiddel,
• Miskraam of ongeboren vrucht uitdrijven,
• Pijnlijke menstruatie,
• Uitblijvende menstruatie.

Overige medicinale werkingen hartgespan

De werkingen voor het hart, het zenuwstelsel en de baarmoeder zijn de meest gebruikte toepassingen van hartgespan. Het heeft daarnaast nog enkele geneestoepassingen waarvan het jammer zou zijn om ze ongenoemd te laten. Hieronder staan ze opgesomd inclusief de wetenschappelijk bewezen medicinale werking. In de fytotherapie is hartgespan een geneesmiddel bij:

• Spierspanningen en krampen omdat het spasmolytisch of krampopheffend en relaxerend werkt,
• Flatulentie omdat het carminatief of windverdrijvend werkt,
• Brochitis, aangezien het een expectorans is, een slijmoplossend middel,
• Trombose, aderverkalking en herstel na hartinfarct vanwege antioxiderende flavonoïden en bloedplaatjesaggrgatieverlagende effecten van prehispanolone.

Consulteer de fytotherapeut

Wie hartgespan als geneeskrachtig middel wil gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Hartgespanextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.